Danir og Bretar deila um sandsílaveiðar

Evrópusambandið (ESB) fyrir hönd Dana og Bretar deila nú um fisk, nánar tiltekið sandsíli, sem danskir bátar hafa til þessa veitt að hluta til í breskri lögsögu í Norðursjó en fá ekki lengur. Framkvæmdastjórn ESB segir að þessi afstaða Breta brjóti gegn Brexit-samkomulaginu svonefnda, sem gert var þegar Bretar gengu úr ESB, og hafa sent formlega skriflega kvörtun til breskra stjórnvalda.

Fram kemur á vef danska ríkisútvarpsins, DR, að í tengslum við Brexit-samninginn fyrir þremur árum hafi verið ákveðið að Danir greiddu Bretlandi fyrir aðgang að veiði í breskri lögsögu. En í mars bönnuðu Bretar alla sandsílaveiði í sinni lögsögu í Norðursjó og byggðu þá ákvörðun á því að sjófuglastofnar, sem hafa sandsíli sem aðalfæðu, eigi undir högg að sækja.

Framkvæmdastjórn ESB telur hins vegar, að veiðibann Bretlands byggist ekki á vísindalegum grunni og hefur sent Bretum formlega kvörtun eins og áður segir.

Jacob Jensen, sjávarútvegsráðherra Dana, fagnar ákvörðun framkvæmdastjórnarinnar og segir við DR að þetta sé afdrifaríkt skref en nauðsynlegt. Í sama streng tekur Svend-Erik Andersen, formaður dönsku sjómannasamtakanna.

Danir með 96% kvótans

Fram kemur í umfjöllun DR að danskir sjómenn hafi undanfarna mánuði reynt að fá Breta til að falla frá ákvörðun sinni í samvinnu við danska ráðherra og Evrópuþingmenn, þar á meðal Asger Christensen, sem situr á Evrópuþinginu og er varaformaður sjávarútvegsnefndar Evrópusambandsins. Segir hann við DR að veiðibann Breta í Norðursjó byggist ekki á náttúruverndarsjónarmiðum heldur sé það tilraun til að skora nokkur ódýr stig í innanríkispólitík.

Veiðar á sandsíli eru einkum stundaðar í Norðursjó, Skagerak og Kattegat, aðallega af dönskum og norskum skipum og er fiskurinn mikilvægt hráefni í fiskimjöls- og lýsisframleiðslu. Danskir sjómenn hafa fengið 96% af sandsílakvóta Evrópusambandsins í Norðursjó í sinn hlut. Veiðarnar þar eru stundaðar á svonefndum Doggerbanka og stærstur hluti hans er innan breskrar lögsögu. Alls veiddu danskir sjómenn 118 þúsund tonn af sandsíli á síðasta ári. Tekjur af veiðunum voru áætlaðar um 500 milljónir danskra króna, jafnvirði um 10 milljarða íslenskra króna, og þar af komu um 300 milljóna danskra króna tekjur af veiðum í breskri lögsögu. Heildartekjur Dana af fiskveiðum eru um 3,1 milljarður danskra króna.

Að sögn danska ríkisútvarpsins vísa bresk stjórnvöld því á bug að veiðibannið sé brot á Brexit-samkomulaginu. Talsmaður breska utanríkisráðuneytisins sagði í skriflegu svari til DR að ákvörðunin væri tekin til að vernda sjófugla. Hún væri í fullu samræmi við skyldur ríkisins samkvæmt viðskiptasamningi við Evrópusambandið og bannið næði bæði til breskra skipa og skipa annarra ríkja.

Sandsílaveiðin stendur venjulega frá 1. apríl fram til í júlí. Danskir sjómenn vona að Bretar falli frá veiðibanninu fyrir þann tíma en viðurkenna að líkurnar á því séu litlar.

Brexit-samkomulagið kveður á um málsmeðferð ef ágreiningur rís um framkvæmd þess. Samkvæmt því hafa Bretar 10 daga frest til að svara erindi framkvæmdastjórnarinnar en finnist ekki lausn á næstu 30 dögum getur Evrópusambandið skotið málinu til gerðardóms.