Hún Klara frænka á Kanarí er dáin.

Þegar ég fékk sím­talið frá Björk syst­ur þinni að morgni 4. júní, að þú elsku móður­syst­ir mín og stóra frænka, vær­ir dáin, þá var eins og tím­inn stöðvaðist. Um huga minn fór þessi hugs­un: Nei nei, það get­ur ekki verið. Þú sem varst bara hress seinni part­inn í gær þegar Ei­rík­ur son­ur þinn fór aft­ur í flug til Íbísa, eft­ir að að hafa skot­ist til þín nokkr­um dög­um áður, þegar þú þurft­ir að fara á spít­al­ann, en varst kom­in heim aft­ur. Miklu hress­ari og leist bara vel út á síma­mynd­inni - eins og þú varst oft­ast ásýnd­ar: sól­brún og geislandi af heil­brigði.

Hún Klara var kát að eðlis­fari og strax sem krakki hafði hún sterk­ar skoðanir og fór sína eig­in leið í líf­inu. En á þann milda hátt að þó flest­ir færu í aðra átt, þá var samt svo auðvelt að samþykkja henn­ar skoðanir. Hún fór t.d. í bíó með vin­konu sinni sama kvöldið og flest all­ir Íslend­ing­ar í Reykja­vík voru heima að horfa á fyrstu út­send­ingu Rík­is­sjón­varps­ins, þegar það byrjaði hérna um árið.

Það var alltaf fjör og gam­an í návist Klöru, hvort sem var inni á heim­ili ömmu Hans­ínu og afa Bald­urs í Reykja­vík, eða á Sauðár­króki, þegar Klara dvaldi þar á sumr­in. Ekki síst þegar ég fékk að vera með henni og krakka­geng­inu á Ægissíðunni að kippa upp nokkr­um gul­rót­um og jarðaberj­um úr ma­t­jurta­görðum ná­grann­anna eða að hringja dyra­bjöll­um í hverf­inu og hlaupa svo í fel­ur og fylgj­ast með þegar komið var til dyra, eða bara að hanga fyr­ir utan sjopp­una á Nes­hag­an­um forðum. Þetta voru allt dýrðardag­ar í minn­ing­unni.

Síðar meir á ævi­skeiði okk­ar, þegar við Klara hitt­umst tvö eða með fleiri ætt­ingj­um, var Klara dug­leg að rifja upp spaugi­leg at­vik frá krakka- og unglings­ár­un­um, t.d. eins og sög­una sem hún sagði stund­um um systkin­in tvö með brúna pok­ann sem mættu gömlu for­vitnu kon­unni sem var að hnýs­ast um hvað væri í pok­an­um - segi ekki meira um það hér.

Þótt Klara væri orðin full­orðin og ráðsett kona, setti hún sig gjarn­an í karakt­er, greiplaði munn­inn og hermdi eft­ir áhuga­verðum per­són­um sem hún samdi inn í leikþætti sína á Sauðar­krókssumr­un­um. Stund­um líkti hún einnig eft­ir raun­veru­leg­um per­són­um úr ætt­inni, og all­ir viðstadd­ir velt­ust úr hlátri. Já, þannig var þetta mjög oft - Klara Bald­urs­dótt­ir hefði ef­laust sómt sér vel sem at­vinnu­uppist­and­ari. Alltaf var gam­an að vera í návist Klöru.

Þegar Klara var á tí­unda ári, þá ákváðu for­eldr­ar henn­ar að flytja til Spán­ar í nokk­ur ár, sér til heilsu­bót­ar og fjöl­skyld­unni til ánægju. Þetta var árið 1960. Þau fóru út með þrjú yngri börn­in af fimm sem enn bjuggu heima: Arn­ljót, sem var elst­ur, Klöru, sem var í miðjunni, og Björk, sem var fjór­um árum yngri en Klara. Þau sett­ust að í litl­um dá­sam­leg­um strand­bæ í Katalón­íu á norður Spáni, sem heit­ir Tossa De Mar. Þar voru hæg heima­tök­in, því nokkr­um árum áður hafði Magnús Kristjáns­son, frændi þeirra, flutt þangað. Hann var son­ur Klöru Helga­dótt­ur, syst­ur Hans­ínu, mömmu Klöru, faðir hans var Kristján Magnús­son, list­mál­ari frá Ísaf­irði. Magnús frændi, eins og hann var gjarn­an kallaður, var líka listamaður og stofnaði nokkr­um árum áður sína eig­in fjöl­skyldu í Tossa, með ungri blóm­arós að nafni Dólar­is. Þau höfðu ný­lega stofnað Hót­el Heklu, sem er staðsett á frá­bær­um út­sýn­is­stað á kast­ala­hæðinni rétt ofan við bæ­inn. Svo Klara og fjöl­skylda komu sér fljótt nota­lega fyr­ir með fag­legri aðstoð frá Magnúsi frænda sem var öll­um hnút­um kunn­ug­ur á staðnum.

Dvöl fjöl­skyld­unn­ar í Tossa var lengst af spenn­andi, heilsu­sam­leg og skemmti­leg. Klara upp­lifði þarna nýja menn­ingu sem greip hana strax og fylgdi henni alla tíð síðan. Klara lærði tungu­mál­in fljótt, bæði spænsk­una sem full­orðnir töluðu utan heim­il­is og var það op­in­bera tungu­málið en einnig lærði hún katalónsku, sem fjöl­skyld­urn­ar í bæn­um og krakk­arn­ir töluðu sýn á milli heima við. Klara, eins fjör­ug og fé­lags­lynd hún var að eðlislagi, ófeim­in við ókunn­uga, eignaðist skjótt stór­an vina­hóp og vakti að sjálf­sögðu at­hygli drengj­anna í bæn­um. Einn þeirra var Frans­isco Casa Des­us, sem varð síðar æsku­ást henn­ar og eig­inmaður til lífstíðar.

Klara og fjöl­skyld­an öll undu hag sýn­um vel þarna í fram­andi menn­ing­unni á Spáni og góða veðurfar­inu, í þess­um nota­lega fiski­bæ, sem þá var á góðri leið að verða að lista­manna­ný­lendu. Þar sem ým­ist lista­fólk víðsveg­ar úr Evr­ópu var byrjað að flykkj­ast til bæj­ar­ins á sumr­in.

Þarna dvöldu þau í góðu yf­ir­læti í um tæp tvö ár og var eitt víst að heim­för til Íslands var ekki efst á dag­skránni. En þarna í miðri sælu gerðist hið óvænta, Klara smitaðist af berkl­um eft­ir að hafa drukkið óger­il­sneydda mjólk sem var seld í bæn­um af fjöl­skyldu sem átti tengsl við kúa­bú í ná­grenn­inu. Sýk­ing­in var tal­in al­var­leg. Bakt­erí­an réðst meðal ann­ars á inn­an­verðan háls­inn, svo eft­ir ná­kvæma skoðun lækn­anna á Spáni var talið ráðleg­ast að fara með Klöru sem fyrst til meðhöndl­un­ar hjá ís­lensk­um sér­fræðing­um.

Strax og komið var til Íslands fór Klara í skurðaðgerð á hálsi, sem heppnaðist vel og svo tók við lang­tíma lyfjameðferð til að fjar­lægja bakt­erí­una úr blóði henn­ar. Klara þurfti að vera með umbúðir á háls­in­um til ör­ygg­is í marga mánuði á eft­ir. Þegar Klara hafði náð sér eft­ir veik­ind­in kom hún tvö sum­ur í röð til okk­ar á Sauðár­krók, þá 13 ára göm­ul. Hún réði sig í vist hjá Eddu eldri syst­ur sinni, eins og það var kallað þá. Hún skyldi passa tvö yngri systkini sum­ar­langt, og líta einnig eft­ir mér, þá 8 ára gam­all, á meðan for­eldr­arn­ir voru vinn­andi.

Þessi tvö sum­ur með Klöru á Krókn­um, voru mestu æv­in­týra­sum­ur sem ég hef lifað. Klara, fé­lagslind sem hún var, og alltaf með nýj­ar hug­mynd­ir, heillaði brátt krakk­ana í Nyrðri bæn­um á Sauðár­króki. Flest all­ar stelp­urn­ar á henn­ar reki urðu strax vin­kon­ur henn­ar og strák­arn­ir fengu líka að vera með í fjör­inu. Það var farið í leiki úti flesta daga og heilu leik­rit­in voru sam­in spont­ant á staðnum. Það er ekki ólík­legt að marg­ir þeirra fram­andi leikja sem Klara kenndi okk­ur hafi komið frá krökk­um sem hún lék við í Tossa De Mar á Spáni, en ég veit líka að marga þeirra samdi hún sjálf. Já, það voru sett upp úti­leik­hús dag­lega og við yngri krakk­arn­ir feng­um líka að vera leik­ar­ar til jafns við hina eldri. Ég man að það sem var vin­sæl­ast, hét eitt pund af smjöri og var nafn­inu snar­lega breytt á Krókn­um í eitt pund af skyri.

Hún Klara frænka mín var að mínu mati stór­kost­leg­ur per­sónu­leiki. Hún var rétt­sýn, góðviljuð og gest­ris­in og um­fram allt hjálp­söm. Ég veit að ófá­ir Íslend­ing­ar geta tekið und­ir það.

Spánn togaði fast í Klöru og ekki liðu mörg ár, þar til hún fór aft­ur til Tossa til lang­dval­ar, þá án for­eldra og fjöl­skyldu, aðeins 16 ára göm­ul, þá orðin sjálfráða eins og lög leyfðu þá. Jú, Magnús frændi og fjöl­skyld­an hans sem hafði stækkað hratt voru á staðnum og því auðfengn­ara að fá leyfi að fara. Klara hafði sjálf út­vegað sér vinnu við af­greiðslu í apó­teki áður en hún fór til Tossa. Ekki spillti það að Klara kunni þarna ung nokk­ur tungu­mál, auk ís­lensk­unn­ar, en kunni nú líka bæði þýsku og ensku auk spænsk­unn­ar og katalónsku. Það vafðist fátt fyr­ir Klöru Bald­urs­dótt­ur, ef hún ætlaði sér eitt­hvað, þá lét hún draum­inn ræt­ast, svo ein­falt var það.

Í Tossa biðu æv­in­týr­in henn­ar en nú sem ung kona. Hún hitti aft­ur gömlu vin­ina sem hún þurfti svo snöggt að skilja við nokkr­um árum áður, og auðvitað hitti hún aft­ur Frans­isco. Þau urðu ást­fang­in og fljót­lega fór Klara að vera heima­gang­ur hjá fjöl­skyldu hans. Klara féll strax vel inn í fjöl­skyldu Frans­iscos með sitt ferska yf­ir­bragð og hlýja viðmót og svo sakaði nú ekki að hún talaði tungu­málið þeirra reiprenn­andi.

Þau Klara og Frans­isco fóru fljót­lega út í sum­ar­bis­nes og ráku sam­an Bonti Bar, og fljót­lega komu þau líka að hluta til að rekstri diskó­teks­ins Sí­vas með Hóse, eldri bróður Frans­iscos. Á þess­um stöðum báðum var mikið fjör. Sum­ar­langt. Ég und­ir­ritaður á ein­stak­lega góðar minn­ing­ar frá þess­um tíma þegar Klara bauð mér að dvelja hjá sér í nokkr­ar vik­ur sum­arið sem ég var að verða 17 ára. Þarna var Klara rúm­lega 22 ára göm­ul og kom­in í rekst­ur og vinn­andi langt fram á nótt, en samt gaf hún sér tíma til að sinna mér og leiðbeina, yngri frænda sín­um, hvernig lífið gekk fyr­ir sig þarna para­dís­ar­bæn­um henn­ar Tossa. Klara fór fljót­lega líka að vinna sem far­ar­stjóri fyr­ir ferðaskrif­stof­una Sunnu sem var með sum­ar­leyf­is­ferðir á Lor­et De Mar, á Costa Bra­va strönd­inni. Síðar fór hún til Mall­orka sem far­ar­stjóri um tíma og svo nokkr­um árum síðar til Gran Kanarí, um það leiti sem ís­lensk­ir ferðamenn fóru að sækj­ast þangað.

Ekki leið á löngu þar til þau Klara og Frans­isco fluttu til Kanarí þar sem ferðaþjón­ust­an blómstr­ar mun meiri hluta árs­ins held­ur en norðar á Spáni og Mall­orka. Frans­isco fór brátt í veit­ing­a­rekst­ur og Klara sinnti far­ar­stjórn fyrstu árin. Að fáum árum liðnum keyptu þau hús­næði í Jum­bó Centr­um, sem þá var að byggj­ast upp og stofnuðu þau sam­an Resturant Cos­mos ásamt öðrum ís­lensk­um hjón­um (Gunnu og Þór) en að nokkr­um árum liðnum keyptu Klara og Frans­isco þau Gunnu og Þór úr rekstr­in­um og Klara kom þá á fullu inn í rekst­ur Cos­mos, og hætti svo far­ar­stjóra­störf­un­um í kjöl­farið.

Eft­ir að Klara byrjaði að vinna á Cos­mos var staður­inn fljótt kallaður Klöru­bar af Íslend­ing­um. Þau rúm 40 ár sem Klara bjó á Gran Canarí leituðu til Klöru marg­ir Íslend­ing­ar sem þurftu aðstoð í hinum ýmsu mál­um þegar þurfti að fást við op­in­bera kerfið, s.s. vegna slysa, veik­indi eða dán­ar­til­vik. Aldrei neitaði Klara nokk­urri slíkri hjálp­ar­bón hvort sem það væri á kvöld­in, nótt­unni, eða á frí­dög­um, Klara brást ávallt við og leysti mál­in far­sæl­lega eins og hægt var hverju sinni, og tók hún aldrei neitt gjald fyr­ir veitta aðstoð. Þannig var Klara inn­réttuð. Hún eignaðist ótrú­lega marga vini, sem nú sakna henn­ar mikið, það veit ég.

Um hjálp­semi Klöru við Land­ann eru til enda­laus­ar sög­ur og sagn­ir, en þær verða ekki tí­undaðar hér, en verða sagðar ann­arstaðar.

Elsku Klara frænka, ég mun alltaf minn­ast þín með trega í huga, en jafn­framt með mik­illi gleði og þakk­læti yfir að hafa fengið að vera frændi þinn og verið þér sam­ferða marga kafla í lífi mínu og þínu. Ég veit að syn­ir þínir Jordi Hans og Ei­rík­ur syrgja þig sárt og Ger­aldín kona Eyríks, og börn þeirra þau Ki­anna, Kló­ey og hann Ein­ar litli munu sakna þín sárt.

Minn­ingu þinni verður haldið á lofti fyr­ir barna­börn­in þín. Þau munu fá að kynn­ast ömmu sinni í gegn­um okk­ur, fjöl­skyldu henn­ar og vini.

Þinn frændi og ævar­andi vin­ur,