Morgunblaðið | 2.12.2012 | 16:00

Umdeild veiðigjöld koma til greiðslu

mbl.is/Árni Sæberg

Eindagi fyrstu greiðslu vegna veiðigjalda sem frestað var fyrr í haust er næstkomandi mánudag, á morgun. Skuldsettar útgerðir eiga rétt á lækkun á sérstöku veiðigjaldi vegna vaxtakostnaðar við kaup á aflahlutdeildum. Eindagi átti að vera 15. október en vegna vinnu við setningu reglugerðar um áðurnefnda lækkun var honum frestað. Fiskistofa hefur á undanförnum vikum unnið að útreikningi á lækkun veiðigjalds.

Lækka um tvo milljarða

Eyþór Björnsson fiskistofustjóri segir að lækkun vegna þessa verði um 2 milljarðar. „Útgerðirnar senda inn umsókn um lækkun og síðan er unnið eftir vaxtakostnaði útgerðarinnar, það er vaxtakostnaði vegna kaupa á aflahlutdeildum sem ræður því hve mikill afsláttur er veittur af veiðigjöldunum hverju sinni,“ segir Eyþór.

Sérstaka veiðigjaldið er nú lagt á í fyrsta skipti. Almennt veiðigjald lagt á 1. september nam 3,2 milljörðum en sérstakt veiðigjald 7,3 milljörðum. Almennt veiðigjald lagt á síðar á fiskveiðárinu var áætlað 1,4 milljarðar og sérstakt veiðigjald 3 milljarðar. Samtals má því reikna með að sérstök veiðigjöld á þessu fiskveiði ári nemi um 8,3 milljörðum að teknu tilliti til lækkana vegna vaxtagreiðslna.

Greidd í fjórum afborgunum

Veiðigjöld eru greidd í fjórum jöfnum afborgunum yfir árið. Því má reikna með að um 1,3 milljarðar í sérstakt veiðigjald falli í eindaga á mánudag. Ofan á leggjast greiðslur vegna almenna veiðigjaldsins, um 800 milljónir. Veiðigjald á aflamark sem úthlutað er eftir 1. september er lagt á þegar úthlutað er í viðkomandi tegund.

Með samþykkt laga um veiðigjöld sem afgreidd voru frá Alþingi í sumar kom til sérstakt veiðigjald til viðbótar við hið almenna veiðigjald. „Viðbótin er sérstaka veiðigjaldið. Almenna veiðigjaldið hækkaði að vísu örlítið. Við útreikning á sérstaka veiðigjaldinu er mikilvægt að hafa í huga að útgerð sem á aðeins 30 þúsund þorskígildiskíló greiðir ekkert gjald, af næstu 70 þúsund þorskígildiskílóum greiðist hálft gjald en af þorskígildiskílóum umfram 100 þúsund greiðist fullt gjald,“ segir Eyþór.

Í nýju lögunum kemur fram að í ár eru greiddar 9,50 krónur í almennt veiðigjald fyrir hvert þorskígildiskíló af öllum afla. Í sérstakt veiðigjald greiðast 23.30 kr. á hvert þorskígildiskíló í botnfiskafla og 27,50 á hvert þorskígildiskíló í uppsjávarfiski.

Breyttar forsendur hafa mikil áhrif á rekstur útgerðanna

Garðar Ólason, útgerðarmaður í Grímsey og einn af eigendum Sigurbjörns ehf., segir að fyrirtækið hafi upphaflega átt að greiða 18 milljónir kr. í sérstaka veiðigjaldið. Sigurbjörn ehf. er með fjóra báta, er reyndar að selja einn þeirra og er með 800-900 tonna kvóta. „Við vitum svo sem ekkert hver lækkunin vegna vaxtakostnaðar verður, höfum ekkert fengið að vita hvernig það gæti litið út,“ segir Garðar. En fyrirtækið sendi inn beiðni um lækkun veiðigjalda út af vaxtakostnaði vegna kaupa á aflahlutdeild. Aðspurður segist hann ekki hafa gert ráðstafanir vegna tilkomu sérstaka veiðigjaldsins og hugsanlegra breytinga þess vegna.