Morgunblaðið | 1.11.2016 | 12:29 | Uppfært 14:02

„Þetta snýst um peninga og ekkert annað“

Höskuldur Steinarsson framkvæmdastjóri Landssambands fiskeldisstöðva kallar eftir málefnalegri umræðu en verið hefur undanfarið. mbl.is/Þórður Arnar Þórðarson

Framkvæmdastjóri fiskeldisstöðva bendir á að regluverk laxeldis við Íslandsstrendur sé strangt og þröngt, og fagnar aðkomu Norðmanna að greininni því af þeim getum við lært. Umræðan um laxeldi í sjó sé þó afskaplega lituð.

„Til að skilja þessa umræðu verða menn að átta sig á því að þetta snýst um peninga. Og ekkert annað,“ segir Höskuldur Steinarsson, framkvæmdastjóri Landssambands fiskeldisstöðva.

Höskuldur segir umræðuna oft óbilgjarna og kallar eftir því að málefnaleg umræða verði viðhöfð þegar kemur að umræðu um laxeldi við Íslandsstrendur. Hann segir málið fyrst og síðast snúast um hagsmuni laxeldismanna sem vilji fá að byggja upp atvinnugrein sína í friði innan þess lagaramma sem þeim hafi verið settur – sem sannanlega sé býsna þröngur.

„Þær fjárfestingar sem komnar eru inn í eldið undanfarið byggjast á ákveðnu regluverki sem okkur eldismönnum hefur verið sett og innan þess störfum við,“ segir hann.

Laxeldi er nú í hraðri uppbyggingu á Vestfjörðum. mbl.is/Helgi Bjarnason

Hagsmuni veiðiréttarhafa segir Höskuldur vera þá helsta að hér verði sem minnst sjókvíaeldi því einhverra hluta vegna hafi það neikvæð áhrif á ímynd þeirra, að hans sögn.

Erlendir prinsar og rokkstjörnur

„Þetta snýst um það hvort þeir geti selt erlendum prinsum og rokkstjörnum dýrustu veiðileyfi í heimi áfram eða ekki,“ segir Höskuldur. Hann bætir því við að svo fljótt sem menn geti tekið það út fyrir sviga geti þeir sleppt öllum gífuryrðum.

„Hent hefur verið fram alls konar vitleysu og bábiljum sem löngu er búið að afsanna. Hlutir eins og mengun á við milljónaborgir og engar skatttekjur fyrir sveitarfélögin, störfin mönnuð útlendingum – þetta er algerlega út í hött. En þessu er öllu hent með til að reyna að ata okkur auri,“ bætir hann við.

„Málið snýst hins vegar ekkert um þetta. Þetta snýst um þá fjárhagslegu hagsmuni sem veiðiréttarhafar telja sig hafa af því að hér verði ekkert fiskeldi. Þá eru þeir tilbúnir að horfa framhjá því að það vinna 560 manns á Íslandi við fiskeldi nú þegar og frá síðustu aldamótum er búið að ala hér um 20.000 tonn af laxi, án þess að það hafi haft nokkur neikvæð áhrif á villta laxastofna,“ fullyrðir Höskuldur. Hann telur menn skauta framhjá staðreyndum og einblína á að hér sé verið að vinna með tiltekna ímynd landsins.

„Grjóthart“ regluverk

Höskuldur nefnir að það regluverk sem búið sé að setja um sjókvíaeldi við landið sé grjóthart. „Það er búið að fara rækilega í gegnum reynslu nágrannaþjóða okkar og girða fyrir að farnar verði ákveðnar leiðir sem Norðmenn fóru á sínum tíma. Norðmenn stöðluðu allan búnað sinn á árabilinu 2006-2008 og síðan þá hafa allar sleppingartölur hríðfallið. Á þessum tíma eru Norðmenn þá þegar komnir í framleiðslu á milljón tonnum af laxi, en við innleiðum þessar reglur strax 2014 þegar framleiðsla okkar taldi 2.500 tonn. Við erum, í fullri alvöru, að setja okkur innan strangasta og þröngasta regluverks sem mögulegt er frá byrjun,“ segir hann.

Sjóeldiskvíar á Djúpavogi eru orðnar hluti af landslaginu þar eystra. mbl.is/Kristinn Benediktsson

Að sögn Höskuldar má ekki gleyma þeirri staðreynd að búið sé að loka stærstum hluta landsins fyrir sjókvíaeldi. Eingöngu sé heimilt að reka þessa starfsemi á Vestfjörðum, á Austfjörðum og í Eyjafirði. Búið sé því að loka þeim svæðum sem í áhættuflokki kunni að vera ef til stórfelldra slysasleppinga kæmi.

„Þetta er svona nokkurs konar sáttagerð sem gerð var árið 2004, þegar umræðan um fiskeldi Samherja stóð sem hæst. Þá gerði Veiðimálastofnun áhættumat til verndar þeim stofnum sem kynnu að skaðast ef til slysa kæmi. Það er því í raun búið að loka mestallri strandlengjunni fyrir sjókvíaeldi,“ tekur Höskuldur fram.

Norðmenn fyrirmyndin

Höskuldur tekur fram að fiskeldismenn hér á landi hafi mikið horft til Norðmanna, enda séu þeir umsvifamestir í heiminum þegar kemur að laxeldi í sjó.

„Norðmenn og Færeyingar hafa verið fyrirmyndir okkar í þessum efnum og samstarfsmenn okkar. Þaðan höfum við reynt að taka reynsluna og læra af henni; bæði því jákvæða og því neikvæða. Það er enginn sem sinnir meiri umhverfisrannsóknum og fyrirbyggjandi vinnu en Norðmenn. Þeir fjárfesta manna mest í rannsóknum og búnaðarþróun og nú eru þeir að koma inn í íslenskt laxeldi með alla sína reynslu og þekkingu. Það er ekkert nema jákvætt því þar fáum við gríðarlega sterka samstarfsaðila inn. Þetta tekur okkur af kotbúskaparstiginu upp í miðja deild í einu stökki,“ segir Höskuldur Steinarsson að lokum.