Morgunblaðið | 18.5.2020 | 10:17

Lægra framleiðslugjald í Noregi

Sveitarfélögin eiga að fá um þriðjung af framleiðslugjaldi sem ríkið innheimtir af sjókvíaeldi, til að nota við uppbyggingu innviða. mbl.is/Helgi Bjarnason

Helgi Bjarnason

helgi@mbl.is

Setja bókamerki

Framleiðslugjald

Áform eru um að leggja 40 aura framleiðslugjald á lax úr sjókvíum við Noregsstrendur eða sem svarar til tæplega 6 kr. íslenskra.
Á Íslandi ræðst framleiðslugjaldið af heimsmarkaðsverði á markaði og getur orðið allt frá 3,50 kr. til 24,50 kr. á kíló, miðað við aðstæður í dag.
Sérstakar aðstæður eru á heimsmarkaði vegna kórónuveirunnar og hefur verð á laxi fallið að undanförnu. Verðið var þó 4,35 evrur í síðustu viku þannig að gjaldstofninn hangir enn í miðjuflokknum.

Verði tilllögur stjórnarflokkanna í Noregi um álagningu framleiðslugjalds á lax úr sjókvíum að lögum verður gjaldtaka af norsku fiskeldi mun lægri en af íslensku. Munurinn ræðst af verðþróun á mörkuðum en gjaldið verður að minnsta kosti tvöfalt á við það sem hér er, jafnvel fjórfalt hærra ef langtímaspár um laxaverð á heimsmarkaði ganga eftir.

Tillaga norsku ríkisstjórnarinnar um að taka upp framleiðslugjald af sjókvíaeldi kveður á um að innheimta skuli 40 norska aura á hvert kíló af eldislaxi og silungi sem framleiddur er í sjóeldi sem svarar til tæplega 6 króna íslenskra. Gjaldtakan hefst á næsta ári. Tekjurnar eiga að renna til sveitarfélaga og fylkja þar sem fiskeldi er stundað. Á móti mun ríkið taka stærri hlut af öðrum tekjum sem sveitarfélögin hafa af fiskeldinu.

Gjaldið er heldur hærra en fiskeldisiðnaðurinn hafði lagt til en þó virðast stjórnendur fiskeldisfyrirtækja sætta sig við það, ef marka má frásagnir í norskum fjölmiðlum, enda búið að veifa framan í þá mun hærri tölum.

Falla frá hækkun tekjuskatts

Eru þessi áform mikil breyting frá tillögum sem meirihluti stjórnskipaðrar nefndar gerði í svokallaðri hvítbók á síðasta ári. Þar var gert ráð fyrir afkomutengdu auðlindagjaldi í formi 40% viðbótar við tekjuskatt fyrirtækjanna. Tillögurnar féllu ekki í frjóan jarðveg. Stjórnarflokkarnir höfnuðu þeim og einnig var andstaða meðal sveitarstjórnarmanna sem óttuðust að mikil skattlagning drægi úr getu og vilja fiskeldisfyrirtækjanna til að fjárfesta og auka umsvif sín og það hefði þar með neikvæð áhrif á byggðirnar og uppbyggingu atvinnu.

Frétt af mbl.is

Leggja til auðlindagjald á norskt fiskeldi

„Norðmenn hafa greinilega áttað sig á að ofurgjaldtaka af þessu tagi gæti haft neikvæð áhrif í norsku fiskeldi, ekki síst í vinnsluþættinum, og draga úr atvinnusköpun eins og margir raunar vöruðu við,“ segir Einar K. Guðfinnsson, sem vinnur að fiskeldismálum hjá Samtökum fyrirtækja í sjávarútvegi, SFS.

Gjald ræðst af markaðsverði

Lög um töku gjalds vegna fiskeldis í sjó og fiskeldissjóð sem tóku gildi í byrjun þessa árs gera ráð fyrir að fyrirtækin greiði gjald í ríkissjóð fyrir hvert framleitt kíló. Gjaldið ræðst af verði á laxi á heimsmarkaði á hverjum tíma. Það verður á þessu ári einn sjöundi af fullu verði, fer stighækkandi og fullt gjald verður innheimt árið 2029. Þá er gert ráð fyrir að um þriðjungur af gjaldinu renni til uppbyggingar innviða og þjónustu á vegum sveitarfélaga þar sem eldi í sjókvíum er stundað.

Sjókvíum fjölgar stöðugt. mbl.is/Guðlaugur Albert

Ef gert er ráð fyrir að gjaldið verði í miðþrepi, eins og helst var gert ráð fyrir þegar frumvarpið var lagt fram, verður það 2% af söluverði og gæti, miðað við núverandi aðstæður, orðið 14 krónur á kíló. Er gjaldið því meira en tvöfalt það gjald sem lagt verður á í Noregi. Gjaldið verður tæpar 25 krónur, miðað við núverandi forsendur, ef laxaverð verður hærra en 4,8 evrur á kíló en sérfræðingar telja líkur á að heimsmarkaðsverð verði yfir þeim mörkum þegar til lengri tíma er litið. Samkvæmt því verður framleiðslugjaldið rúmlega fjórum sinnum hærra hér á landi en í Noregi. Þriðji möguleikinn er að gjaldið verði mun lægra, eða 3,50 krónur á kíló, ef heimsmarkaðsverð verður lægra en 4,30 evrur. Ef svo færi yrði gjaldið mun hærra í Noregi en hér. SFS hafa miðað við að gjaldið verði í hæsta þrepi og taka þá mið af langtímahorfum um heimsmarkaðsverð á laxi.

Kerfi að færeyskri fyrirmynd

„Þetta sýnir að mínu mati að ekki er mikil innistæða fyrir umræðu hér um að Norðmenn séu að flýja ofurskattlagningu og flytja framleiðsluna til Íslands. Skattaumhverfið hér er ekki hagfelldara atvinnugreininni en er í Noregi, heldur þvert á móti,“ segir Einar K. Guðfinnsson.

Þess má geta að íslensku reglurnar um gjaldtöku á sjókvíaeldi eru sniðnar eftir reglum sem verið hafa í gildi í Færeyjum í sjö ár. Gjaldhlutfallið er þó heldur lægra hér. Í greinargerð með frumvarpinu á Alþingi voru rökin fyrir því sögð vera að tekjuskattur væri lægri í Færeyjum en á Íslandi auk þess sem íslensk fiskeldisfyrirtæki greiði þegar gjald í umhverfissjóð sjókvíaeldis. Fleiri atriði flækja þennan samanburð.

Frétt af mbl.is

Innheimta auðlindagjald af fiskeldi frá áramótum

Gjaldið í umhverfissjóðinn hækkaði um áramót um 67% og samsvarar nú 4 krónum á hvert kíló sem fiskeldisfyrirtæki hefur leyfi til að framleiða. Tekur tíma að ná framleiðslunni upp þannig að iðulega er verið að greiða gjald af framleiðslu sem ekki fer fram.

Varðandi samanburð á milli Íslands og Noregs má minna á að Norðmenn hafa boðið út ný laxeldisleyfi síðustu ár. Umfang þeirra er takmarkað enda áður búið að úthluta flestum bestu svæðunum og það varanlega. Í íslensku fiskeldislögunum er sömuleiðis gert ráð fyrir uppboðum við úthlutun nýrra leyfa í framtíðinni. Er þar miðað við tímabundna úthlutun, ekki varanlega. Á eftir að reyna á hverju það skilar.

Framleiðslugjald

Áform eru um að leggja 40 aura framleiðslugjald á lax úr sjókvíum við Noregsstrendur eða sem svarar til tæplega 6 kr. íslenskra.
Á Íslandi ræðst framleiðslugjaldið af heimsmarkaðsverði á markaði og getur orðið allt frá 3,50 kr. til 24,50 kr. á kíló, miðað við aðstæður í dag.
Sérstakar aðstæður eru á heimsmarkaði vegna kórónuveirunnar og hefur verð á laxi fallið að undanförnu. Verðið var þó 4,35 evrur í síðustu viku þannig að gjaldstofninn hangir enn í miðjuflokknum.