Kristjana Vigdís Ingvadóttir er 27 ára sagnfræðingur og starfar sem skjalavörður á Þjóðskjalasafni Íslands. Ólíkt mörgu ungu fólki í blóma lífsins þarf Kristjana að takast á við mikla verki og er ekki alltaf með orku á við jafnaldra sína. Árið 2015 greindist hún með vefjagigt og lupus eða rauða úlfa eftir að hún fékk stóran blóðtappa í hægri fótlegg en sjúkdómurinn lupus er talinn hafa valdið blóðtappanum.
Þegar Kristjana greindist var hún að vinna langar vaktir í Bláa lóninu. Hún hafði verið að vinna þar í nokkur sumur með skóla og reyndu vaktirnar alltaf á líkamlega. Hún var alltaf búin á því í fótunum eftir hverja vakt en sumarið 2015 leið henni orðið hræðilega í líkamanum.
„Ég var vön því að vera alltaf verkjuð og almennt man ég eftir því frá barnsaldri að vera með verki hér og þar um líkamann sem voru alltaf óútskýrðir,“ segir Kristjana sem hélt að hún væri með verki eftir gömul íþróttameiðsl. Sumarið árið en hún greindist var hún tvisvar frá vinnu vegna þess að hún gat varla gengið. Engin útskýring fannst og hún átti bara að hvíla sig vegna álags. Verkirnir ágerðust þegar Kristjana fór í heimsókn til afa síns í Svíþjóð. Á einhvern hátt komst hún á leiðarenda en úti kom í ljós að hún var með blóðtappa frá mjöðm og niður allan fótlegginn. Þegar heim til Íslands var komið fór hún í fleiri rannsóknir enda þótti blóðtappinn og verkirnir undarlegir í ljósi þess að hún var „ung og hraust“.
Kristjana fann fyrir ákveðnum létti þegar hún fékk loksins greiningu frá gigtarlækni og blóðmeinasérfræðingi.
„Ég var komin með greiningu og útskýringu á öllum verkjunum og í raun staðfestingu á því að þetta væru ekkert endilega eðlilegir verkir eða bara álag sem ég var ekki að höndla. Síðan þá hef ég verið á lyfjum sem vinna meðal annars á verkjunum en þeir fara samt aldrei alveg svo ég er í raun alltaf verkjuð. Suma daga er ég grátandi því mér er svo illt en svo á ég líka góða daga,“ segir Kristjana sem segir lupusinn meðal annars leggjast á vöðvafestingar auk þess sem hann getur haft áhrif á meðgöngu.
Kristjana glímir við kvíða og líður til dæmis verr andlega þegar hún er með mikla verki í líkamanum, andleg og líkamleg heilsa haldist þannig í hendur.
„Kvíðinn er eitthvað sem ég held að hafi fylgt mér frá því ég var í grunnskóla en ég var aldrei greind fyrr en ég fór að fara til sálfræðings þarna eftir að hafa greinst með lupus og vefjagigt. Það tók mig smá tíma að viðurkenna og samþykkja það að ég þyrfti að leita mér hjálpar vegna andlegrar vanlíðanar en vá hvað ég er fegin að ég gerði það loksins. Ég veit ekki hvar ég væri í dag ef ekki væri fyrir það. Ég var líka greind þunglynd á þeim tíma eða um 2015/2016, en þá var ég bara á ömurlegum stað í lífinu. Þegar ég horfi og hugsa til baka sé ég einhvern veginn bara svart í hausnum á mér,“ segir Kristjana sem var að byrja í háskóla á sama tíma og hún fékk greiningu.
„Kvíðinn varð mjög slæmur og ég höndlaði voða illa álag. Ég hef þó lært að lifa með kvíðanum og unnið á þunglyndinu með sálfræðingnum þó ég fari samt mikið upp og niður. Það er eiginlega eins með andlegu hliðina og þá líkamlegu að ég á góða daga og slæma. Ég er til dæmis extra slæm undir miklu álagi en þá þarf ég að muna að draga andann djúpt og slaka aðeins og hægja á mér,“ segir Kristjana og bætir því við að hún sé nú á mun betri stað en fyrir fimm árum.
Hún segir það ekki hjálpa sér að vera sítengd tölvu og síma og vera búin að skipuleggja alla daga of mikið.
„Ég höndla það orðið ekkert rosalega vel að vera meira verkjuð en ég er yfirleitt en það líður hjá og ég á betri daga líka. Stundum er ég alveg á bleiku skýi og allt er æðislegt en fljótt skipast veður í lofti þegar kemur að þessu og ég er stundum ekkert í standi til þess að díla við hluti en það sem hjálpar helst andlegu heilsunni er að taka mér pásu og taka tíma fyrir mig sjálfa. Þá reyni ég að slaka á með kærastanum mínum eða vinum og fjölskyldu. Mér finnst æðislegt að getað farið í sund eða farið í göngur eða bara keyra eitthvað út fyrir borgina og skoða mig um. Ég elska að vera í náttúrunni þar sem ég kemst frá öllu amstrinu í borginni,“ segir Kristjana.
Hvernig er að vera ung kona og finna að líkaminn leyfir kannski ekki allt sem jafnaldrar gera?
„Ef ég á að vera hreinskilin að þá getur það bara verið ótrúlega erfitt að geta ekki gert allt eins og fólkið í kringum mig eða eins og fólk á samfélagsmiðlum. Mig dauðlangar til dæmis til þess að vera hoppandi um öll fjöll eins og svo margir núna en ég bara get ekki gert allt í einu. Ég hafði alltaf verið í góðu formi en ég æfði körfubolta þar til ég var 17 ára og var bara almennt hraust þannig lagað,“ segir Kristjana semhefur þurft að finna sér nýja hreyfingu með tilliti til verkjanna.
Kristjana er ótrúlega þrjósk og einhvern veginn hefur hún alltaf haldið áfram með lífið sama hvað bjátar á. Hún sinnti til að mynda alltaf námi og var öflug í félagsstörfum þrátt fyrir að vera að ganga í gegnum erfiðasta tímabil lífs síns á sama tíma.
„Ég veit ekki alveg hvernig ég gerði það stundum en ég var bara alin upp þannig að ég gefst ekkert upp. Ég hef verið að nýta þau tækifæri sem mér bjóðast og ég hef unnið fyrir svo það er einhvern veginn alltaf nóg að gera hjá mér sem ég er ótrúlega þakklát fyrir.
Ég á mjög erfitt með að segja nei og langar auðvitað alltaf að gera allt bara en ætti kannski stundum að hægja aðeins meira á mér. Núna er ég til dæmis í vinnu og að skrifa bók á sama tíma; hlutir sem ég alveg elska að gera. Ég elska vinnuna mína og ég elska að fá að gefa út bók hjá Sögufélagi en stundum er það bara ótrúlega erfitt að ná að njóta þessa. Kvíðinn hefur til dæmis verið ótrúlega mikill síðustu mánuði og mér hefur fundist ég vera að missa tökin á honum en það er líka bara svolítið mikið álag á mér sem ég kannski er ekki að ná að takast á við sjálf. Ég set oftast bilaða pressu á sjálfa mig en þá er kærastinn minn reyndar mjög duglegur að minna mig á að slaka á og taka því rólega.“
Kristjana á það til að vera sinn versti óvinur og setja of miklar kröfur á sjálfa sig. Hún á þó góða að sem minna hana á að anda aðeins.
„Ég þarf líka að reyna að muna að ég get ekki gert allt eins og ég vil. Ég hef eiginlega ekki 100% vinnugetu en auðvitað langar mig að vera bara á fullu og gera allt og gera það 100%. Þar kemur kannski inn í hausinn á mér líka að mér finnst allir aðrir vera svo ótrúlega duglegir, eins og maður sér á Instagram og öðrum samfélagsmiðlum. Mér finnst ég aldrei vera að gera nóg þó ég sé alveg að gera meira en nóg.
Maður þarf samt líka bara að minna sig á að það er ekkert allt fullkomið þó svo maður sjái endalaust af jákvæðum og frábærum hlutum á samfélagsmiðlum að þá er það ekkert svo. Sjálf geri ég þetta líka; ég set rosa mikið bara af brosandi myndum af yndislegum tímum en set svo ekki inn þegar mér líður ömurlega. Mér fannst þetta svolítið heftandi, eins og ég mætti ekki sýna það ef mér leið illa því ég hef svo ótrúlega margt til að vera þakklát fyrir. En raunveruleikinn er bara þannig að þrátt fyrir að hafa það mjög gott, vera í góðri vinnu, fá ótrúleg tækifæri, eiga frábæra vini, fjölskyldu og yndislegasta kærasta í heimi að þá má mér alveg líða illa líka og vera ekki alltaf brosandi. Ég hef áorkað mörgu á síðustu árum og ég er ótrúlega stolt af mér fyrir að hafa alltaf haldið áfram þrátt fyrir mótlætið en ég þarf samt að muna að njóta lífsins líka.“
„Það hefur tekið mig mjög langan tíma að viðurkenna fyrir sjálfri mér að líkamlega sé ég ekki með 100% getu eins aðrir. Þegar ég loksins gerði það gat ég svo farið að finna kjarkinn til þess að byrja aftur, hægt og rólega. Lengi þorði ég ekki að fara af stað því ég var svo hrædd við að „fá að kenna á því“ verkjalega séð.
Það kom samt ákveðinn tímapunktur þar sem ég bara gat ekki meir, bókstaflega. Þá reyndi ég að finna hvað ég gæti gert, annað en að taka bara lyfin. Ég fór að fara til kírópraktors og er einnig hjá æðislegum sjúkraþjálfara sem hefur hjálpað mér gríðarlega mikið. Ég byrjaði svo á námskeiði í Granda núna í janúar sem heitir LifeFit en það er sérsniðið að þeim sem eru að byrja aftur eftir meiðsli eða veikindi eða annað. Ég er því loksins komin af stað aftur í hreyfingu þó ég fari samt bara hægt um,“ segir Kristjana sem sér mikinn mun á sér frá því í janúar. Hún reynir að flýta sér hægt en finnur um leið hvað hreyfing hefur góð áhrif á hana.
Kristjana hefur einnig minnkað glútenneyslu mikið en hún segist hafa fundið mikinn mun þegar hún prófaði að taka glúten út úr fæðu sinni fyrir tveimur til þremur árum. Hún finnur meira fyrir verkjum ef hún borðar glúten. Hún reynir einnig að passa að borða ekki mikinn sykur.
Kórónuveirufaraldurinn reyndist Kristjönu erfiður líkamlega og andlega. Eins og margir aðrir horfir hún með bjartari augum fram á sumarið. Síðustu dagar hafa verið góðir. „Ég veit að ég kemst í gegnum þetta eins og annað,“ segir Kristjana að lokum.