Banda­rísk yf­ir­völd hafa ekki veitt Íslend­ing­um nein­ar und­anþágur frá ákvæðum laga sem banna inn­flutn­ing á sjáv­ar­af­urðum þar sem sjáv­ar­spen­dýr er meðafli veiða. Þá seg­ir at­vinnu­vegaráðuneytið í svari við fyr­ir­spurn 200 mílna að það sé gert ráð fyr­ir að ís­lensk­ar afurðir sem upp­fylla ekki skil­yrða lag­anna fá ekki inn­flutn­ings­leyfi í Banda­ríkj­un­um.

Gildis­töku banns banda­rískra yf­ir­valda hef­ur verið frestað til fyrsta janú­ar 2023, en bannið átti að taka gildi fyrsta janú­ar 2022, að því er fram kem­ur í svari at­vinnu­vegaráðuneytisn­ins.

Þor­lák­ur Hall­dórs­son, frá­far­andi formaður Lands­sam­bands smá­báta­eig­enda, er meðal þeirra sem hafa lýst veru­leg­um áhyggj­um af bann­inu þar sem það get­ur haft þau áhrif að hætta þurfi veiðum þar sem tölu­verð hætta er á að sjáv­ar­spen­dýr verði meðafli. Hef­ur hann sér­stak­lega vísað til grá­sleppu­veiða og annarra neta­veiða, en bannið hef­ur valdið áhyggj­um allt frá ár­inu 2017 þegar lög­in voru sett þar ytra.

Frétt af mbl.is

Óvissa vegna nýrra tak­mark­ana

Gripið til aðgerða

„Viðbúið er að afurðir úr þeim veiðum þar sem meðafli er yfir mörk­um fái ekki inn­flutn­ings­leyfi, en þó ligg­ur ekki fyr­ir end­an­leg af­greiðsla banda­rískra yf­ir­valda á hvernig verður farið með afurðir úr mis­mun­andi veiðum frá ein­staka lönd­um. Verði sótt um leyfi til inn­flutn­ings á grá­sleppu­af­urðum til Banda­ríkj­anna eru ein­hverj­ar lík­ur til að afurðir úr öll­um veiðum sem sam­an­lagt fara yfir meðafla­mark lendi í sömu tak­mörk­un­um, þ.e. all­ar veiðar þar sem land- eða út­sel­ur kem­ur í veiðarfæri en grá­sleppu­veiðar eru þær einu sem fara yfir meðafla­markið,“ seg­ir í svari at­vinnu­vegaráðuneyt­is­ins.

Frétt af mbl.is

Víða er titr­ing­ur vegna ákvæðis um sjáv­ar­spen­dýr

Íslensk stjórn­völd hafa þegar leitað leiða til þess draga úr meðafla sjáv­ar­spen­dýra til að mæta kröf­um banda­rískra laga, sér­stak­lega í sam­bandi við grá­sleppu­veiðar, að því er fram kem­ur í svari ráðuneyt­is­ins. Vísað er til þess að bann hef­ur verið sett við sel­veiðum og að gripið hafi verið til svæðalok­ana í grá­sleppu­veiðum.

Þá hef­ur einnig verið lögð áhersla á að fá ít­ar­legri og ná­kvæm­ari upp­lýs­ing­ar úr afla­dag­bók­um veiðiskipa svo hægt verði að greina tíma- og svæðaskipt­ingu meðafl­ans, en slík kort­lagn­ing er tal­in nauðsyn­leg til að afla þekk­ing­ar sem get­ur verið grund­völl­ur frek­ari aðgerða.

Frétt af mbl.is

Leggja til bann við land­selsveiðum

„Áhersla stjórn­valda er að byggja all­ar aðgerðir á traust­um vís­inda­leg­um grunni og taka þátt í tví­hliða, alþjóðlegu sem og svæðis­bundnu sam­starfi um þróun aðferða til að lág­marka meðafla sjáv­ar­spen­dýra.“

Þá seg­ir í svari ráðuneyt­is­ins að enn liggi ekki fyr­ir „end­an­leg af­greiðsla banda­rískra yf­ir­valda á hvernig verður farið með afurðir úr mis­mun­andi veiðum frá ein­staka lönd­um en þann 2. nóv­em­ber sl. barst til­kynn­ing frá banda­rísk­um stjórn­völd­um um að frest­ur til að skila gögn­um væri fram­lengd­ur frá 1. mars 2021 til 30. nóv­em­ber 2021 og að regl­urn­ar tækju gildi 1. janú­ar 2023 í stað 1. janú­ar 2022,“ seg­ir í svari at­vinnu­vegaráðuneyt­is­ins.

Rætt við hvert tæki­færi

Ut­an­rík­is­ráðuneytið hef­ur einnig átt hlut­verki að gegna og hef­ur ásamt „sendi­ráði Íslands í Washingt­on haldið uppi virkri vökt­un og hags­muna­gæslu vegna máls­ins í sam­ráði við at­vinnu- og ný­sköp­un­ar­ráðuneytið frá ár­inu 2017,“ að því er seg­ir í svari ut­an­rík­is­ráðuneyt­is­ins við fyr­ir­spurn blaðamanns. Þá seg­ir að „eng­ar und­anþágur hafa verið veitt­ar frá ákvæðum um meðafla“.

Ráðuneytið kveðst hafa „nýtt hvert tæki­færi sem gefst til þess að vekja at­hygli á þeim áhrif­um sem ákvæðin sem banna meðafla geta haft á inn­flutn­ing á sjáv­ar­af­urðum frá Íslandi, m.a. á fund­um ut­an­rík­is­ráðherra, sendi­herra og annarra full­trúa ut­an­rík­is­ráðuneyt­is­ins við banda­rísk stjórn­völd og emb­ætt­is­menn, nú síðast á fundi í efna­hags­sam­ráði ríkj­anna sem fram fór þriðju­dag­inn 27. októ­ber.“

Grá­slepp­an er mik­il­væg afurð fyr­ir marga smá­báta­sjó­menn. mbl.is/​Hafþór Hreiðars­son

Auk þess taka Íslend­ing­ar þátt í „reglu­legu sam­ráði fisk­veiðiþjóða þar sem lög­gjöf­in hef­ur verið til umræðu og skipst er á upp­lýs­ing­um um ferlið, sam­skipti við banda­rísk stjórn­völd og af­leiðing­ar banns­ins, m.a. til að tryggja að sömu kröf­ur séu gerðar til allra fisk­veiðiþjóða“.

Fram kem­ur í svari ut­an­rík­is­ráðuneyt­is­ins að það sé NOAA-stofn­un­in (Nati­onal Oce­anic and At­mospheric Adm­in­istrati­on) sem sjái um öfl­un gagna og inn­leiðingu á ákvæði lag­anna gagn­vart fisk­veiðiþjóðum, en stofn­un­in heyr­ir und­ir viðskiptaráðuneyti Banda­ríkj­anna. Þá hef­ur sendi­ráðið í Washingt­on átt í sam­skipt­um við NOAA og við viðskiptaráðuneytið, ut­an­rík­is­ráðuneytið og sam­tök fyr­ir­tækja í sjáv­ar­út­vegi í Banda­ríkj­un­um vegna máls­ins.