Morgunblaðið | 18.11.2020 | 20:02

Fóðra lax með timbri í Grindavík

Eldislaxinn í eldisstöð Hafrannsóknastofnunar í Grindavík fær nú fóður sem unnið er úr timbri. Um er að ræða þróunarverkefni til fjögurra ára. Ljósmynd/Móna Lea Ottósdóttir/Hafrannsóknastofnun

Það er ekki hægt að segja annað en að sérlega frumlegt þróunar- og rannsóknaverkefni er nú í fullum gangi við eldisstöð Hafrannsóknastofnunar í Grindavík. Þar er unnið að tilraunaverkefni fyrir Matís, þar sem lax er alinn á fóðri sem upprunnið er úr timbri, að því er fram kemur á vef Hafrannsóknastofnunar.

„Að sjálfsögðu er ekki mikið prótein í timbri sem fiskar gætu melt en verið er að þróa aðferð þar sem aukaafurðum, svo sem sagi úr vinnslu lauftrjáa, er umbreytt í fásykrur sem ákveðin gerð gersveppa getur nýtt sér og myndar úr þeim svokallað einfrumuprótein (e. Single cell protein). Þetta einfrumuprótein hefur hagstæða amínósýrusamsetningu sem jafnast á við fiskimjöl,“ útskýrir Ragnar Jóhannsson, sviðsstjóri fiskeldis og fiskiræktunar hjá Hafrannsóknastofnun.

Verkefnið, sem er til fjögurra ára, er hluti af Evrópuverkefninu Sylfeed og snýst um að búa til prótein úr aukaafurðum frá skógariðnaði. Hafrannsóknastofnun er nú að fóðra töluvert magn af eldislaxi á fóðrinu og eru gerðar mælingar á vexti fisksins og fóðurnýtingu.

Samkeppnin um prótein vaxandi

„Til að ala fisk, og reyndar fleiri dýr svo sem kjúkling og svín, þarf próteinríkt fóður. Stór hluti fóðurs í dag er úr jurtapróteini, gjarnan sojamjöli. Lax getur þó ekki verið jurtaæta eingöngu og verður að fá hluta próteins úr dýraríkinu og þá er notað fiskimjöl. Fiskimjöl er unnið með bræðslu uppsjávarfiska sem er takmörkuð auðlind og uppsjávarfiskar fara í auknu mæli beint til manneldis. Mjölið sem framleitt er í þessu verkefni getur uppfyllt vaxandi þörf fyrir dýraprótein til fiskeldis og annarrar matvælaframleiðslu,“ útskýrir Ragnar og bætir við að samkeppni um prótein í heiminum fari ört vaxandi.

Arbiom bindur miklar vonir við að sag geti nýst sem fóður í dýraraæt, meðal annars fiskeldi. Ljósmynd/Arbiom

Aðferðir sem þessar við fóðurframleiðslu eru taldar stuðla að auknu fæðuöryggi í Evrópu, en þar eru möguleikar að framleiða mjög mikið magn af einfrumupróteini.

Um er að ræða alþjólegt verkefni en auk Matís taka alls tíu stofnanir og fyrirtæki þátt í samstarfinu, þar á meðal fyrirtækin Arbiom (sem er bæði með rekstur í Bandaríkjunum og í Frakklandi), Norske Skog (Noregi), Golbey (Frakklandi) og Fóðurverksmiðjan Laxá.