Hvernig er eftirliti með vigtun afla háttað?

Sá meginmunur er á því hvernig löndun á afla gengur fyrir sig í Noregi og á Íslandi að hérlendis annast löggiltir vigtarmenn, sem eru starfsmenn hafnanna, vigtun og aflaskráningu á meðan kaupandi afla vigtar og skráir í Noregi. „Þeir eru til sem mundu telja að íslenska leiðin vinni betur gegn svindli við löndun og skráningu en sú norska,“ segir Ögmundur Haukur Knútsson fiskistofustjóri.

Í norska blaðinu Nordlys birtist í síðustu viku grein um skipulagða glæpastarfsemi í norskum sjávarútvegi og þar kom fram að þessi starfsemi væri metin á um tvo milljarða norskra króna. Einkum var fjallað um tegundasvindl, t.d. að fiski væri landað í skjóli nætur og þorskur breyttist í ufsa um leið og hann væri kominn á hafnarbakkann. Í greininni kemur fram að kerfið sé betra á Íslandi en í Noregi.

Frétt af mbl.is

Telja skipulagða glæpastarfsemi í norskum útvegi

Í skriflegum spurningum til Fiskistofu var m.a. spurt hvað gert væri hér á landi til að tryggja að slíkt svindl viðgengist ekki hér á landi. Í svari Fiskistofu eru rakin nokkur af helstu atriðunum sem stofnunin telur að veiti aðhald við löndun, vigtun og skráningu afla.

Hefst um borð í veiðiskipi

„Aflaskráning hefst um borð í veiðiskipi þegar skipstjóri skráir magn afla og tegund í rafræna afladagbók sem skylt er að senda til Fiskistofu áður en lagst er að bryggju. Allar afladagbækur smárra og stórra skipa eru nú orðnar rafrænar frá því fyrr á árinu. Það er til mikilla bóta við eftirlit.

Löggiltir vigtarmenn sannreyna aflasamsetningu eins og kostur er með beinni skoðun við löndun. Eftirlitsmenn Fiskistofu skoða einnig aflasamsetningu við löndun og flutning afla og bera saman við afladagbók og vigtarnótur frá hafnarvog.

Löndun í Þorlákshöfn. mbl.is/Hari

Skipstjóri ber ábyrgð á því að afli sé rétt veginn á hafnarvog og ef upp koma alvarleg frávik er gerð brotaskýrsla á viðkomandi veiðiskip sem getur leitt til leiðbeiningar, formlegrar áminningar eða sviptingar veiðileyfis. Kaupendur afla skila vigtar- og ráðstöfunarskýrslum rafrænt til Fiskistofu og eru vinnslutölur bornar saman við tegundir og magn á vigtarnótum.

Drónar við eftirlitsstörf

Fiskistofa hefur undanfarin ár byggt eftirlit á áhættugreiningu og er nú að innleiða staðal þar um, ISO 31000. Við brot á reglum hækkar viðkomandi veiðiskip í áhættumati og lýtur þá meira eftirliti í framhaldi. Eftirlit má alltaf bæta og gera skilvirkara og einnig má benda á að í skýrslu ríkisendurskoðunar um eftirlit Fiskistofu kemur fram að bæta megi regluverk og viðurlög við brotum.

Frétt af mbl.is

Bilun olli verulegum frávikum í Vestmannaeyjum

Eftirlit Fiskistofu er í stöðugri þróun. Meðal annars er unnið markvisst að bættum rekjanleika afla, þannig eiga upplýsingar úr afladagbókum að verða aðgengilegar vigtarmönnum strax við aflaskráningu löndunar á næstu mánuðum. Auknar heimildir Fiskistofu til að nota myndavélar við eftirlit með vigtun afla eru til skoðunar. Þá má geta þess að Fiskistofa er nú að innleiða notkun á drónum við eftirlitsstörf,“ segir m.a. í svari Fiskistofu.

Endurvigtun skoðuð

Í svarinu segir að endurvigtun afla hjá vigtunarleyfishöfum hafi sérstaklega verið skoðuð og metið hvort breytileiki sé þegar eftirlit er viðhaft og þegar eftirlit er ekki viðhaft. Bent er á skýrslu um mat á áreiðanleika endurvigtunar, umfangi og ástæðum frávika og hugsanlegum úrbótum sem unnið var fyrir atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneyti í upphafi árs.

Þá má nefna að Fiskistofa birtir reglulega upplýsingar um hlutfall kælimiðils í afla eftir því hvort skráning fer fram að viðstöddum eftirlitsmanni eða ekki og hefur það haft marktæk áhrif til réttari skráningar á íshlutfalli í afla, segir í svari Fiskistofu.

Frétt af mbl.is

940 milljóna króna frávik í vigtun afla