Morgunblaðið | 11.3.2021 | 8:14 | Uppfært 9:29

Eyða ekki um efni fram

Frá því í janúar í fyrra hafa yfirdráttarlán dregist saman um allt að 18% milli ára miðað við fast verðlag og innlán hafa aukist um allt að 17%. mbl.is/Þorvaldur Örn Kristmundsson

Samkvæmt nýlega birtum þjóðhagsreikningum dróst einkaneysla saman um 3,3% í fyrra sem er minni samdráttur en hagfræðideild Landsbankans hafði spáð.

„Aðgerðir stjórnvalda og breyttar neysluvenjur gerðu það að verkum að samdráttur varð minni þegar leið á árið. Seinni bylgjur faraldursins drógu ekki jafn mikið úr neyslu og sú fyrsta.

Á fjórða ársfjórðungi síðasta árs dróst neysla saman um rúm 3% milli ára sem er örlítið meiri samdráttur en á þriðja ársfjórðungi (-2,2%) en talsvert minni samdráttur en á fyrsta fjórðungi (-8,7%).

Sóttvarnaaðgerðir voru harðari og lengur við lýði í þriðju bylgju faraldursins en í þeirri fyrstu en þrátt fyrir það dróst neysla mun minna saman. Er það m.a. vegna breyttra neysluvenja þar sem fólk nýtti sér í auknum mæli netverslanir en einnig breyttust áherslur í neyslu þar sem minna var eytt í ferðalög út fyrir landsteinana og meira innanlands,“ segir í Hagsjá Landsbankans.

Þar kemur fram að ætla megi að neysla margra hafi verið í formi fjárfestingar til heimilis. Til marks um það jókst kortavelta einstaklinga um þriðjung í raf- og heimilistækjaverslunum og 22% í byggingarvöruverslunum milli ára í fyrra.

Meðalgreiðsla á mann 484 þúsund

Vaxtalækkanir Seðlabankans og aðgerðir stjórnvalda hafa einnig skipt miklu og stutt við þessa þróun. Má þar m.a. nefna úttekt séreignarsparnaðar, en meðalgreiðsla á mann á mánuði meðal þeirra sem nýta sér þetta úrræði er nú um 484 þúsund krónur.

Hlutabætur og framlenging á tekjutengingu atvinnuleysisbóta hafa svo stutt við neyslu þeirra sem misst hafa vinnu vegna faraldursins.

„Þrátt fyrir nokkuð kraftmeiri neyslu en fyrstu spár og bráðabirgðatölur bentu til, eru vísbendingar um að heimilin séu að halda að sér höndum og eyði ekki um efni fram. Til marks um þetta drógust yfirdráttarlán verulega saman um leið og faraldurinn skall á og innlán jukust.

Frá því í janúar í fyrra hafa yfirdráttarlán dregist saman um allt að 18% milli ára miðað við fast verðlag og innlán hafa aukist um allt að 17%. Sumir eru eflaust að fresta neyslu og ætla að nýta sér þennan sparnað þegar ferðalög og samkomur verða almennari, en aðrir gætu hafa viljað koma sér upp varúðarsjóði á meðan óvissan í atvinnu- og efnahagslífinu var sem mest,“ segir enn fremur í Hagsjánni en hana má lesa í heild hér.