Morgunblaðið | 16.3.2021 | 14:02

Loðnuvertíð lokið í Vestmannaeyjum

Hásetarnir Arnar Freyr og Sigurfinnur ánægðir með aflann. mbl.is/Óskar Pétur Friðriksson

„Þetta hefur verið frábær vertíð fyrir okkur. Fengið svo til blíðu frá fyrsta degi eftir að við byrjuðum í hrognunum. Gekk vel að veiða í Faxaflóanum, gott hrygnuhlutfall og það var rétt núna í restina sem veðrið fór að stríða okkur. Sem betur fer náðum við að klára okkar kvóta í gær með veiði hér austan við Eyjar. Í heildina voru þetta um 13.600 tonn sem við fengum úthlutuð,“ sagði Eyþór Harðarson, útgerðarstjóri Ísfélags Vestmannaeyja, um loðnuvertíðina sem nú er lokið.

Vestmannaeyjar ráða tæplega þriðjungi íslenska loðnukvótans sem í ár var liðlega 70 þúsund tonn.

Jafnað milli tryggra kaupenda

„Við frystum 1.600 til 1.700 tonn í heilfrystingu og annar afli fór í hrognavinnslu sem gekk mjög vel. Það er ljóst að eftirspurnin er meiri en magnið sem er í boði. Nú þarf að jafna á milli tryggra kaupenda. Markaðurinn fær ekki nóg þessa vertíðina, hvorki af frystri loðnu né hrognum.“

Nótin dregin inn. Baldvin Sigurbjörnsson, fyrsti vélstjóri, hugar að snurpuhringjunum mbl.is/Óskar Pétur Friðriksson

Ísfélagið gerir út þrjú fullkomin uppsjávarskip, Sigurð VE, Heimaey VE og Álsey VE bættist við á vertíðinni. „Nýja skipið var smíðað 2003 í Noregi, er í mjög góðu ástandi og hefur reynst vel. Að landa tvisvar fullfermi á fyrstu vikunni í rekstri verður að teljast gott og ekki hægt að fara fram á meira á skipi sem nýbúið er að kaupa. Burðargetan er rétt tæpir 2.000 rúmmetrar og búið fullkomnum kælibúnaði fyrir aflann. Vonandi verða not fyrir þau á næstu loðnuvertíð sem lítur út fyrir að verða góð,“ sagði Eyþór.

Innistæða fyrir meiri kvóta

„Að mörgu leyti hefur vertíðin verið eitt ævintýri. Við fengum blíðu allan tímann, loðnan stór og það hefur allt heppnast. Hin hliðin er að loðnukvótinn var ekki nógu stór. Nú er staðan þannig að það er til of lítið af frystri loðnu og loðnuhrognum. Það fá ekki allir eins og þeir þurfa. Það hefði verið betra að fá 100.000 tonn til viðbótar þótt verðmætið hefði ekki verið mikið meira. Það hefði þjónað markaðnum betur. Haldið viðskiptavinunum,“ sagði Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson (Binni), framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar, sem er sannfærður um að meiri loðna hafi gengið á miðin en náðist að mæla.

„Hættan er eftir tvö loðnulaus ár, allar birgðir búnar af loðnu og loðnuhrognum og nú litla loðnuvertíð að margir neytendur og framleiðendur snúi sér að öðru. Þá er ekki víst að framtíðin sé björt.“

Mannshöndin kemur hvergi nærri þegar loðnunótin er lögð í kassann í Sigurði VE. mbl.is/Óskar Pétur Friðriksson

Nýting til manneldis er 99,99%

Hlutur Vinnslustöðvarinnar var rétt um 8.000 tonn og Binni er ánægður með nýtinguna. „Af fyrsta farminum hjá Kap sem var um 250 tonn fóru 112 kíló í bræðslu. Það er allt fryst og þegar hrognin eru unnin er það bara hratið sem fer í bræðslu. Ekki einni einustu heilli loðnu er landað í bræðslu þannig að nýtingin til manneldis er 99,99%.“

Vinnslustöðin gerir út þrjú skip, Kap VE, Ísleif VE og nú Hugin VE sem frystir aflann um borð. „Það var margt fólk á vöktum sem hefur verið eftirsótt vinna enda tekjur góðar,“ segir Binni en ekki gekk þrautalaust að ráða fólk.

Eyþór Þórðarson, vélstjóri á Sigurði VE, fylgist með loðnunni renna í kælda tanka mbl.is/Óskar Pétur Friðriksson

„Það er merkilegt í þessu atvinnuleysi og af sem áður var að Vestmannaeyingar vilji ekki taka góðar tarnir á vöktum og ná sér í pening. Það er eins og þeir sem eru á atvinnuleysisbótum vilji ekki fara af þeim. Ég vil bara segja það, að kúltúrinn í Eyjum hefur breyst mikið frá því ég kom hingað. Fyrir ekki mörgum árum var ekkert mál að liðka til og allir klárir. Þannig var það t.d. að krakkar í framhaldsskólanum, með góða mætingu og námsárangur, máttu skipta á sig vöktum til að afla sér aukatekna. Nú er það ekki hægt,“ sagði Binni að endingu.