Skerðing þorskkvótans var fyrirsjáanleg

Nýtt fisk­veiðiár hefst um kom­andi mánaðamót og fengu út­gerðirn­ar bæði slæm­ar og góðar frétt­ir þegar til­kynnt var um breyt­ing­ar á afla­heim­ild­um. Stefán Friðriks­son fram­kvæmda­stjóri Ísfé­lags Vest­manna­eyja seg­ir þær breyt­ing­ar sem verða á milli ára ekki koma eins illa við rekst­ur­inn hjá Ísfé­lag­inu og mörg­um öðrum fyr­ir­tækj­um og að fyr­ir­sjá­an­legt hafi verið að þorskkvót­inn yrði minnkaður.

Ísfé­lagið stund­ar veiðar á bæði upp­sjáv­ar- og bol­fiski en upp­sjáv­ar­teg­und­irn­ar mynda um það bil þrjá fjórðu af tekj­um fé­lags­ins. „Upp­sjáv­ar­fisk­ur­inn hef­ur verið mjög sveiflu­kennd­ur og loðnan – sem skipt­ir okur mestu máli – verið í niður­sveiflu und­an­far­in ár. Núna hef­ur sú þróun snú­ist við, út­lit fyr­ir góða loðnu­vertíð og bjart­ar horf­ur fram und­an. Eins líta veiðar á mak­ríl og norsk-ís­lenskri síld ágæt­lega út, og þá hafa stjórn­völd tvö­faldað kvót­ann úr ís­lenska síld­ar­stofn­in­um.“

Heima­ey VE 1 og Sig­urður VE 15 að veiðum. Sveifl­ur hafa verið í kvóta upp­sjáv­ar­teg­unda en tek­ist að aðlaga rekst­ur Ísfé­lags­ins sí­breyti­leg­um skil­yrðum. mbl.is/​Börk­ur Kjart­ans­son

Und­an­far­in ár hafa verið nokkuð erfið fyr­ir út­gerðir sem reiða sig á loðnu­veiðar og seg­ir Stefán að það hafi komið sér vel fyr­ir fé­lagið að hafa bol­fisk­veiðar og -vinnslu einnig sem stoð í rekstr­in­um. Fyr­ir vikið hafi gengið ágæt­lega að skapa bæði störf og verðmæti. „En bæði fyr­ir fyr­ir­tækið og fyr­ir starfs­fólkið er það loðnan sem er lang­mik­il­væg­ust. Bless­un­ar­lega var ágæt­is gang­ur í mak­ríl- og síld­veiðum þau ár sem voru loðnu­laus.“

Spurður hvort mikl­ar sveifl­ur hjá upp­sjáv­ar­teg­und­un­um kalli á lang­tíma­breyt­ing­ar á rekstr­in­um seg­ir Stefán að Ísfé­lagið hafi í smá­um skref­um styrkt sig í vinnslu og veiðum á bol­fiski, bæði með kaup­um á afla­heim­ild­um og með bætt­um búnaði í landi. Hins veg­ar sé það ekki endi­lega nauðsyn­legt fyr­ir sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tæki að geta jöfn­um hönd­um veitt bol­fisk- og upp­sjáv­ar­teg­und­ir. „Finna má fyr­ir­tæki í grein­inni sem stóla nær ein­göngu á upp­sjáv­ar­veiðar og reiðir ágæt­lega af. Þau þurfa ein­fald­lega að hafa borð fyr­ir báru svo þau geti tek­ist á við sveifl­urn­ar.“

Þarf að setja meiri kraft í rann­sókn­ir

Al­gengt er að stjórn­end­ur út­gerðarfé­laga séu ósam­mála ráðlegg­ing­um Haf­rann­sókna­stofn­un­ar og telji stærð og ástand fisk­stofn­anna betra en ráða má af mæl­ing­um. Stefán er samt að stór­um hluta sam­mála þeim breyt­ing­um sem gerðar eru á afla­heim­ild­um í þetta skiptið. „Ég held að ís­lenski síld­ar­stofn­inn sé sterk­ari en fiski­fræðing­arn­ir hafa talið, en skil hins veg­ar vel að stjórn­völd vilji fara var­lega enda hef­ur sýk­ing haft tölu­verð áhrif á vöxt og viðgang þessa stofns að und­an­förnu.“

Skip Haf­rann­sókna­stofn­un­ar eru kom­in til ára sinna. mbl.is/​sisi

Seg­ir Stefán að það væri til þess fallið að stór­bæta ákv­arðan­töku um fisk­veiðar og um leið auka svig­rúm til veiða ef meira fjár­magni væri varið í haf­rann­sókn­ir. Seg­ir hann vís­inda­menn­ina hafa úr mjög tak­mörkuðu magni gagna að moða og öll óvissa sé túlkuð á þá vegu að minnka veiðar frek­ar en hitt:

„Íslend­ing­ar eyða allt of litlu í rann­sókn­ir á líf­rík­inu í haf­inu um­hverf­is landið og ég er þess full­viss að með aukn­um fram­lög­um til rann­sókna, og bættri þekk­ingu á þeim fisk­stofn­um sem við nýt­um, myndu vís­inda­menn Haf­rann­sókna­stofn­un­ar treysta sér til að mæla með aukn­ingu veiðiheim­ilda sem síðan myndi skila sér í viðbót­ar­tekj­um fyr­ir þjóðarbúið sem væru langt um­fram kostnaðinn við rann­sókn­irn­ar,“ út­skýr­ir Stefán. „Það má líkja þessu við bónda sem hug­ar lítið að kyn­bót­um á bú­stofn­in­um og fylg­ist ekki með því hvaða fóður fær skepn­urn­ar til að þríf­ast best. Þannig bóndi mun alltaf upp­skera minna en hinir sem þekkja bú­stofn­inn sinn bet­ur og sinna hon­um rétt.“

Ekki viðun­andi að missa MSC-vott­un

Í ljósi afla­heim­ilda og ástands­ins á helstu mörkuðum ættu næstu miss­eri í rekstri Ísfé­lags­ins að ganga vel fyr­ir sig. Stefán seg­ir það þó spilla fyr­ir að kol­munna­veiðar, mak­ríl­veiðar og veiðar úr norsk-ís­lenska síld­ar­stofn­in­um hafi misst MSC-vott­un. Í til­viki síld­ar­inn­ar voru verðáhrif­in tak­mörkuð en hins veg­ar skaðaði vott­un­ar­miss­ir­inn verðið á kol­munn­an­um og fæst núna lak­ara verð fyr­ir kol­munnamjöl. Seg­ir Stefán ekki viðun­andi að þær þjóðir sem deila þess­um stofn­un skuli ekki geta náð sam­komu­lagi um rétt­láta skipt­ingu.

Frétt af mbl.is

Vott­un á síld og kol­munna aft­ur­kölluð

Mikið af þeim upp­sjáv­ar­fiski sem Ísfé­lagið veiðir fer í fóður­fram­leiðslu fyr­ir lax­eldi og kann ör vöxt­ur í þeirri grein að skýra að hrá­efn­is­verð hef­ur leitað upp á við. „Verð á mak­ríl og síld til mann­eld­is hef­ur líka verið ágætt og hugs­an­leg skýr­ing að í far­aldr­in­um hafi fólk leitað meira í hefðbundið niðursoðið eða niður­lagt sjáv­ar­fang.“

Á kom­andi fisk­veiðiári skerðist þorskkvót­inn um 13% og seg­ir Stefán það vissu­lega valda grein­inni tekjutapi enda þorsk­ur­inn al­gjör lyk­il­teg­und, og beri höfuð og herðar yfir aðrar fisk­teg­und­ir bæði hvað varðar það verð sem kaup­end­ur eru til­bún­ir að greiða og eins hve auðvelt er að veiða þorskinn. „Þetta er sú teg­und sem skil­ar yf­ir­leitt mestri af­komu,“ seg­ir hann. „En þetta er líka sá stofn sem við þekkj­um best og höf­um rann­sakað hvað lengst, og því erfiðara að deila um þær vís­inda­legu for­send­ur sem eru fyr­ir ákvörðun­inni. Ætti skerðing kvót­ans ekki að koma út­gerðunum á óvart enda hef­ur mátt greina bæði minnk­andi veiði og að smærri fisk­ur veidd­ist.“

Frétt af mbl.is

Kristján fylg­ir ráðgjöf Haf­rann­sókna­stofn­un­ar