Ánægjulegt að spáin hafi gengið eftir

Þorsteinn Sigurðsson, forstjóri Hafrannsóknastofnunar.
Þorsteinn Sigurðsson, forstjóri Hafrannsóknastofnunar. mbl.is/Eggert Jóhannesson

„Við ger­um okk­ur grein fyr­ir hversu mik­il­vægt þetta er, bæði fyr­ir þjóðina alla og þau þorp og bæi sem eru að vinna loðnu. Það er mik­il lyfti­stöng,“ seg­ir Þor­steinn Sig­urðsson, for­stjóri Haf­rann­sókna­stofn­un­ar en ný­leg ráðgjöf Hafró legg­ur til með að veiða megi allt að 904.200 tonn af loðnu fisk­veiðiárið 2021/​22.

Vænta má að þessi ráðgjöf muni hafa veru­lega já­kvæð áhrif á þjóðarbúið og sjáv­ar­út­veg­inn en talið er að loðnu­veiðarn­ar síðasta vet­ur hafi skilað rúm­lega 20 millj­örðum í út­flutn­ings­verðmæti, þrátt fyr­ir slappa vertíð. Kvót­inn endaði þá í 127.300 tonn­um, en nú er gert ráð fyr­ir sjö­falt meiri kvóta en þá. Fá­ist sama verð í vet­ur gæti það þýtt tekj­ur upp á 140 millj­arða.

Upp­hafs­ráðgjöf sem veitt var í des­em­ber 2020 kvað á um veiðar á allt að 400 þúsund tonn­um. Sú ráðgjöf byggði á mæl­ing­um á ókynþroska ung­loðnu í sept­em­ber 2020. Að sögn Þor­steins er sú spá ávallt mjög var­fær­in og fer aldrei yfir 400 þúsund tonn í upp­hafsafla­mark. Hafi þá ung­loðnu­vísi­tal­an þá bent til þess að stofn­inn myndi ráða við mun meira. Sé nú ánægju­legt að sú spá sé að ganga eft­ir, og í raun gott bet­ur.

„Þetta kem­ur okk­ur ekki á óvart en við erum glöð að sjá þetta sam­hengi því það styrk­ir okk­ur í að treysta á árs­gaml­ar mæl­ing­ar til að gefa fyr­ir­heit um hvað koma skal. Að sama skapi mjög skemmti­legt að sjá að ung­loðnu mæl­ing­in úr leiðangr­in­um núna er sú þriðja hæsta sem við höf­um. Sem að fyr­ir­fram er ávís­un á að verði góð vertíð,“ seg­ir Þor­steinn.

Breyt­ing­ar á stofn­in­um mögu­lega til­vilj­un

Und­an­far­in tvö ár hef­ur loðnu­vertíðin verið afar slöpp en síðasta vet­ur endaði kvót­inn í 127.300 tonn­um, var þá upp­haf­lega reiknað með 170 þúsund tonn­um. Spurður hvort Haf­rann­sókna­stofn­un hafi ein­hver svör við því hvaða breyt­ing­ar leiddu til þess að stofn­inn hafi tekið við sér, kveðst Þor­steinn ekki geta full­yrt neitt og seg­ir hann mögu­lega að um til­vilj­un sé að ræða.

„Þetta er millj­ón dala spurn­ing­in – hvað er það sem veld­ur því að hún kem­ur upp núna. Alla þessa öld frá því að það byrjaði að hlýna við landið hef­ur loðnan átt erfitt upp­drátt­ar. Hún er kald­sjáv­ar­teg­und, hún vill vera í mjög köld­um sjó og þegar sá sjór var ekki til staðar hér fyr­ir norðan lands þá færði hún sig yfir til Græn­lands til að fylgja þess­um kalda. Núna er enn þá til­tölu­lega hlýtt en hef­ur aðeins kólnað. Kannski er þetta það sem þurfti til að koma með góða ár­ganga.

Við get­um líka tekið þá nálg­un að þetta sé bara til­vilj­un, hvenær hrygn­ing er og hvenær hitt­ir á að lirf­urn­ar á fyrstu stig­um eru farn­ar að borða. Þetta eru skýri­breyt­ur sem við get­um ekki svarað en eru al­veg hugs­an­leg­ar skýr­ing­ar líka. Við vit­um hell­ing en við vit­um allt of lítið á sama tíma.“

Segja hlut­ina eins og þeir eru

Aðspurður kveðst Þor­steinn stofn­un­ina alls ekki ganga of nærri stofn­in­um með þess­ari ráðgjöf.

„Það sem við erum að gera núna með þess­ari ráðgjöf upp á 904 þúsund tonn er að fylgja afla­reglu sem ís­lensk, norsk og græn­lensk stjórn­völd hafa komið sér sam­an um. Sú regla hef­ur farið í gegn­um rýni hjá Alþjóðahaf­rann­sókn­aráðinu þannig þetta er eng­in geðþótta­ákvörðun að gera þetta svona held­ur er þetta gert eft­ir fyr­ir fram ákveðnu kerfi sem að bygg­ir á áhættumati, bæði okk­ar og alþjóðahaf­rann­sókn­aráðsins sem hef­ur farið yfir það. Þetta er regla sem við erum í raun að fylgja. Við erum ekki að ganga of langt, við erum að segja hlut­ina eins og þeir eru og veiðistofn­inn er yfir 1,8 millj­ón tonna.“

mbl.is