Morgunblaðið | 6.1.2024 | 7:17

Hvalur mun krefjast skaðabóta

Kristján Loftsson, framkvæmdastjóri Hvals hf. mbl.is/Eggert Jóhannesson

„Niðurstaða umboðsmanns Alþingis er afdráttarlaus og skýr um það að ráðherra braut gegn atvinnu- og eignarréttindum Hvals og skeytti raunar engu um slík sjónarmið. Þetta er kunnuglegt stef í stjórnsýslu ráðherrans,“ segir Kristján Loftsson, framkvæmdastjóri Hvals hf., í samtali við Morgunblaðið, þegar leitað var viðbragða hans við því áliti Umboðsmanns Alþingis að tímabundið hvalveiðibann Svandísar Svavarsdóttur matvælaráðherra sé ólögmætt.

Frétt af mbl.is

Ljóst að málið muni hafa pólitískar afleiðingar

„Hún lætur eigin pólitísk sjónarmið ráða för hvað sem líður öðrum hagsmunum, ef þeir eru henni ekki að skapi. Að sjálfsögðu mun Hvalur sækja bætur vegna þess stórfellda tjóns sem félagið og starfsmenn þess hafa orðið fyrir,“ segir Kristján.

Stefán A. Svensson hæstaréttarlögmaður sem gætt hefur hagsmuna Hvals í málinu segir að niðurstaða Umboðsmanns sé afar ítarleg og vel rökstudd, þ.á.m. með vísan til fjölmargra dóma og fræðasjónarmiða.

„Niðurstaðan er í samræmi við meginforsendur málatilbúnaðar Hvals og staðfestir að brotið hafi verið alvarlega gegn stjórnskipulega vernduðum réttindum félagsins. Það er Hvals að ákveða næstu skref,“ segir Stefán.

Hann bendir á að Umboðsmaður rökstyðji í ítarlegu máli að reglugerð ráðherra hafi verið án fullnægjandi lagastoðar. Hafi rökstuðningurinn einkum hverfst um að reglugerð ráðherra hafi í reynd eingöngu byggst á dýravelferðarsjónarmiðum en ráðherrann hafi hins vegar horft fram hjá stjórnskipulega vernduðum hagsmunum Hvals af atvinnustarfsemi sinni og þeim nýtingarsjónarmiðum sem liggja að baki heimildum til setningar reglugerða um takmörkun veiðitíma, samkvæmt lögum um hvalveiðar. Með öðrum orðum, þá hafi ráðherra hvorki gætt að stjórnarskrárvörðum réttindum Hvals né þeim lagasjónarmiðum sem bjuggu að baki reglugerðarheimild sem er að finna í 4. grein laga um hvalveiðar. Reglugerðin sé því án lagastoðar.

Frétt af mbl.is

Kveðst ekki hafa átt annan kost

Stefán segir að Umboðsmaður taki sjálfstæða afstöðu til málsmeðferðar ráðherra og að í júní 2023 hafi ekki verið komin fram atvik sem gáfu tilefni til að að ætla að ráðherra gæti gert grundvallarbreytingar á heimildum Hvals til veiða á langreyðum 2023. Reglugerðin hafi falið í sér „fyrirvaralausa og verulega íþyngjandi ráðstöfun m.t.t. stöðu og hagsmuna Hvals hf.“