Morgunblaðið | 18.5.2024 | 19:36

Frambjóðendur svara: Baldur Þórhallsson

Baldur Þórhallsson forsetaframbjóðandi. mbl.is/Arnþór

Baldur Þórhallsson, frambjóðandi til embættis forseta Íslands, segist hafa rannsakað í yfir 30 ár hvernig smáríki geti haft áhrif í samfélagi þjóðanna, komið í veg fyrir krísur og unnið úr þeim komi þær upp. Segist hann hafa barist fyrir mannréttindum allra í samfélaginu í áratugi.

Það mikilvægasta við embætti forseta Íslands að mati Baldurs er að á milli hans og þjóðar sé beint og milliliðalaust samband. Forseti verði án undantekninga að hafa heildarhagsmuni þjóðarinnar efst í huga.

Morgunblaðið gefur öllum frambjóðendum tækifæri til að svara sjö spurningum og birtir svör hvers fyrir sig á mbl.is. Svörum frambjóðendanna verður síðan safnað og þau birt í Morgunblaðinu svo lesendur geti haganlega borið þau saman.

Íslendingar ganga að kjörborðinu 1. júní og kjósa sér sjöunda forseta lýðveldisins. Morgunblaðið og mbl.is fylgjast vel með og færa ykkur helstu fréttir af kosningabaráttunni.

Hér á eftir fara svör Baldurs við spurningum mbl.is og Morgunblaðsins:

Baldur er einn þeirra tólf sem bjóða sig fram í embætti forseta Íslands í komandi forsetakosningum. mbl.is/Arnþór

Hvað finnst þér mikilvægast við embætti forseta Íslands?

„Á milli þjóðar og forseta er beint og milliliðalaust samband og forseti verður alltaf, án nokkurra undantekninga, að hafa heildarhagsmuni þjóðarinnar efst í huga.

Forseta ber að virða þingræðið í öllum megin atriðum og honum ber að tryggja að í landinu sé starfhæf ríkisstjórn á grundvelli vilja Alþingis.

En á sama tíma verður hann að vera tilbúinn til þess að grípa í neyðarhemil og vísa málum til þjóðarinnar þegar þess gerist þörf. Forsetinn þarf alltaf að standa vaktina, og standa vörð um þjóðina.“

Hvað hefur þú helst fram að færa til embættisins umfram aðra frambjóðendur?

„Í yfir 30 ár hef ég rannsakað hvernig smáríki geta haft áhrif í samfélagi þjóðanna, hvernig smáríki eins og Ísland getur komið í veg fyrir krísur og hvernig slík ríki eigi að vinna úr krísum ef þær koma upp.

Í áratugi hef ég jafnframt barist fyrir mannréttindum allra í samfélaginu. Ég tel að þessi reynsla muni nýtast mér vel við að tryggja hagsmuni Íslands erlendis og að láta gott af okkur leiða hér heima og um heim allan.“

Á maki forseta að hafa formlega, launaða stöðu?

„Aldrei án undangenginnar umræðu í þinginu um þá grundvallar breytingu á hlutverki maka forseta.“

Á forseti að vera virkur þátttakandi í þjóðmálaumræðu?

„Forseti hefur beint vald og óbeint vald. Hluti af óbeina valdi forseta er að hann hefur vægi í þjóðfélagsumræðu. Ég hef sagt að ég myndi sem forseti forgangsraða nokkrum málum til að ná raunverulegum árangi í þeim.

Ég hef sérstaklega bent á mikilvægi þess að forgangsraða málefnum barna og ungmenna, mannréttindum allra í samfélaginu og sjálfbærri nýtingu auðlindanna.“

Hvað vægi þyngst í ákvörðun um að synja lögum staðfestingar: rök stjórnarandstöðu, mótmæli, ráðgjöf eða eigin dómgreind?

„Alþingi ræður för í allri almennri löggjöf í landinu. Ef þingið samþykkir hins vegar lög sem takmarka á einhvern hátt mannréttindi borgaranna, myndi ég vísa því máli til þjóðarinnar.

Það sama ætti við ef Alþingi myndi gera grundvallar breytingu á stjórnskipun landsins eins og til dæmis ef Alþingi samþykkti aðild að Evrópusambandinu án undangenginnar þjóðaratkvæðagreiðslu.

Eins ef þingið gengi fram af þjóðinni þannig að þingið og þjóðin gengi engan vegin í takt.“

Hver eru brýnustu viðfangsefni Íslendinga nú og hvað hefur forseti til þeirra mála að leggja?

„Síaukin skautun í samfélaginu veldur mér verulegum áhyggjum og ég tel að forsetinn geti undið ofan af þeirri þróun. Með því að tala landið upp sem eina heild, eitt atvinnusvæði, eitt menningarsvæði, eitt menntasvæði, eitt samgöngusvæði og eitt heilbrigðissvæði, getum við þjappað okkur saman og þannig byggt ofan á þann trausta grunn sem fyrri kynslóðir skilja eftir sig.

Þvert á það sem maður myndi ætla hérna á strjálbýlli eyju í Norður Atlantshafi höfum við byggt upp samfélag sem sættir sig ekki við neitt annað en að vera borin saman við það allra besta sem býðst í heiminum. Það gerðum við með því að standa saman.

Brýnasta verkefni næsta forseta Íslands er að efla þessa samstöðu sem er forsenda fyrir því að næstu blaðsíður Íslandssögunnar verði áþekkar þeim fyrri.“

Hver er hæfilegur tími í embætti fyrir forseta?

„Forseti er kjörinn til fjögurra ára í senn og þjóðin en ekki forseti ræður því hvort framhald verði á.

Það er engum hollt að sitja of lengi í valdastöðu og við erum svo heppinn að búa við vel grundaða og trausta lýðræðishefð og ég treysti þjóðinni fullkomlega fyrir því verkefni.“