Morgunblaðið | 10.1.2025 | 10:56

Telur lúsina sameiginlega áskorun

Gauti Geirsson, framkvæmdastjóri Háafells, segir laxalúsina bæði áskorun fyrir laxeldið og villta stofna. Það sé í hag allra að koma í veg fyrir að laxalús breiði úr sér. Ljósmynd/Háafell

Gauti Geirsson, framkvæmdastjóri eldisfélagsins Háafells ehf., segir ekki um andstæða hagsmuni að ræða þegar rætt er um laxalús, heldur sé það bæði í þágu eldisfiska og villtra fiska að takist að finna leiðir til að vinna gegn lúsasmiti og dreifingu lúsa.

„Þetta er krefjandi verkefni og líklega helsta áskorun laxeldis í heiminum að halda lúsinni í skefjum,“ segir Gauti í samtali við 200 mílur.

Fjallað var um það í Morgunblaðinu í dag að rannsókn Náttúrustofu Vestfjarða hafi leitt í ljós sterka fylgni milli lúsaálags á villtum fiski og gnægðar fullorðinnar kvenkyns laxalúsar í nærliggjandi eldiskvíum.

Telja vísindamenn nauðsynlegt að herða reglur um leyfilegt magn lúsa á eldisstöðvum og bæta eftirlit til að takast á við sníkjudýrið.

Frétt af mbl.is

Lús smitar út frá kvíum í villta laxa

Áherslan á forvarnir

Vert er að geta þess að niðurstöður rannsóknarinnar verða ekki birtar fyrr en í næstu viku, en inntur álits á umfjöllun Morgunblaðsins svarar Gauti að mikil áhersla hafi verið lögð á fyrirbyggjandi aðferðir hjá Háafelli.

„Við erum með þá stefnu að beita eins mikið af fyrribyggjandi aðgerðum og við getum. Við viljum fækka [lyfja]meðhöndlunum og halda frekar smitálaginu niðri. Við höfum verið að nota hrognkelsi sem er náttúruleg aðferð gegn lús því þau éta lúsina. Einnig notum við lúsapils sem er segl sem hindrar að einhverju leiti að lirfur rati inn í kvíarnar og svo höfum við verið að nota ferskvatn í allskonar tilraunaum, lúsinni er illa við ferskvatn.“

Á síðasta ári fjárfesti Háafell í nýrri tæknilausn frá Stingray Marine Solutions AS í Noregi. Um er að ræða tæki sem nýtir myndgreiningartækni til að finna lús á fiskum í sjókvíum og eyðir þeim síðan með leysigeysla.

Frétt af mbl.is

Leysigeisli nýjasta vopn Íslendinga gegn lúsinni

Gauti segir búnaðinn hafa verið settan upp í maí á síðasta ári og að unnið sé að taka út reynsluna af honum. Hann treystir sér þó til að greina frá því að þetta sé „mjög lofandi“.

Hann ítrekar að starfsemi Háafells byggir á hugmyndafræði um að allar aðgerðir byggi á að fyrirbyggja lúsasmit.

Þarf frekari rannsóknir

„Almennt séð vilja menn hafa sem minnst af lús á eldisfiski, bæði vegna þess að maður vill ekki lúsálag á villta fiskinn og ekki síður því maður vill ekki lús á eldisfiskinum. Þetta er óþægilegt fyrir hann, hún lúsin bítur sig í holdið og skaðar slímlagið sem ver hann fyrir bakteríum og örverum í sjónum,“ útskýrir Gauti.

Spurður hvort hann taki undir sjónarmið vísindamannanna um að lækka þurfi leyfilegan hámarksfjölda lúsa á fiski, segir Gauti erfitt að segja til um það nákvæmlega hvar mörkin eigi að vera. Finna þurfi jafnvægi í þeim efnum en það kalli á frekari rannsóknir.

„Í Noregi er mikil áhersla á að vernda villta laxinn fyrir lús og eru viðmiðin [um hámarks fjölda lúsa á eldisfiski] lækkuð þegar villti laxinn er að ganga út. Í Færeyjum eru engir villtir laxar en verndarmörkin samt sem áður lág. Þar eru þeir bara að hugsa um velferð eldisfisksins sjálfs.“