Morgunblaðið | 11.1.2025 | 20:15

Snæfellsjökull getur gosið

Video Player is loading.

Current Time 0:00

Duration 3:53

Loaded: 0%

Stream Type LIVE

Remaining Time 3:53

Snæfellsjökull gæti vaknað af dvala og gosið. Þetta segir Þorvaldur Þórðarson, eldfjallafræðingur sem bendir á að 30 til 40 gos séu þekkt í eldstöðinni.

Þorvaldur er gestur Spursmála að þessu sinni og ræðir meðal annars jarðhræringar í Ljósufjöllum sem vart hefur orðið við á undanförnum misserum.

Hann er gestur þáttarins ásamt Einari Erni Ólafssyni, forstjóra Play.

Orðaskiptin um Snæfellsjökul má sjá í spilaranum hér að ofan. Þau eru einnig rakin í textanum hér að neðan.

Rétt staðsetning fyrir flugvöll?

Ég var nú talsmaður þess að flytja alþjóðaflugvöllinn upp á Mýrar, ég er gamall Borgnesingur og vil því umsvifin sem mest þar. Ég held að EInar Sveinbjörnsson hafi sagt að það væri öruggast að vera í Búðardal eða inni í Dölum. Nú eru Ljósufjöll að vakna, ég spyr í fullri alvöru, er einhver hætta sem gæti stafað af jarðhræringum þar eða er þetta allt fjarri mannabyggð og þannig í sniðum að menn geti andað rólega?

„Nei, menn verða aðeins að hugsa um þetta vegna þess að ef við horfum bara á hvernig eldvirknin hefur verið á Snæfellsnesinu þá er þetta þannig að menn eru með gos sem eru fyrst og fremst hraungos. Þau eru svona á stærðargráðunni það sem við höfum verið að sjá á Reykjanesinu og ívið stærri og þessi hraun hafa flætt uppundir 10 til 15 kílómetra frá upptökum og þar á meðal eru nokkrir gígar sem við þekkjum frá því rétt fyrir landnám og eins eftir landnám. Þessir eru rétt fyrir ofan Mýrarnar og þetta eru hraun sem ná alveg þarna niður eftir. Og við verðum að hugsa um þetta ef við erum að hugsa um Mýrarnar sem framkvæmdasvæði fyrir flugvöll. Ef við erum að hugsa um stað sem eru lengst frá eldvirkum stöðum og hefur nægilega mikið svæði og pláss þá eru það Egilsstaðir.“

Snæfellsjökull er ekki kulnuð eldstöð eins og Þorvaldur bendir á. mbl.is/Eggert Jóhannesson

Konungurinn gæti rumskað

Gæti Snæfellsjökull rumskað?

„Hann getur rumskað og á Snæfellsnesinu eru sennilega að minnsta kosti nærri 100 gos síðan jökla leysti og þar af eru 40-50 í Snæfellsjökli og þrjú stór sprengigos.

Það er það sem mig langar að spyrja, ef þú ert undir jökli þá er hætt við sprengigosi?

„Það er fyrst og fremst vegna þess að það er súr kvika. Þetta er semsagt ríólít og það er miklu meira gas í því og það eru miklu öflugri sprengigos og Snæfellsjökull hefur búið til þrjú svoleiðis og slíkum gosum getur bæði fylgt mikið gjóskufall og það sem við köllum gjóskuflóð.“

Þorvaldur Þórðarson og Einar Örn Ólafsson eru gestir Spursmála að þessu sinni. mbl.is/María Matthíasdóttir

Ekki bara gos heldur einnig skjálftar

Einar nefnir Suðurlandið. Við erum með þessar risaeldstöðvar ekki svo fjarri okkur þar í jöklunum. Við erum að sjá Bárðarbungu skjálfa og Kötlu og hvað þetta allt heitir. Erum við að fara að horfa upp á einhvern risaviðburð tengdan þessum eldstöðvum á komandi árum?

„Það held ég nú ekki. Ég hef litlar áhyggjur af Bárðarbungu í sjálfu sér því við höfum í raun engan vitnisburð um að Bárðarbunga hafi gosið frá því að jökla leysti. Það getur vel verið að hún hafi gert það, ég ætla ekki að fullyrða neitt um það en við höfum engan áreiðanlegan vitnisburð um það. Það hefur gosið á Veiðivatnasvæðinu og þar hafa orðið stór hraungos og það stærsta náði alveg niður á Suðurlandsundirlendið en ég efast um að við fáum annað slík í náinni framtíð. Auðvitað getur Hekla gosið og því fylgir gjóskufall. Þannig að flugvöllur á Suðurlandi, t.d. fyrir ofan Stokkseyri hann getur náttúrulega orðið fyrir áhrifum af gjóskufalli en það eru mjög litlar líkur á að hann myndi verða fyrir hraunflæði og þess háttar. Það getur líka hrist dálítið. Við vitum náttúrulega að það liggur skjálftabelti og þar koma skjálftar upp í 6 og jafnvel upp í 7 eða 7,5 og hann myndi hrista dálítið upp í öllu saman,“ segir Þorvaldur.

Viðtalið við Þorvald Þórðarson má sjá í heild sinni í spilaranum hér að neðan. Einar Örn Ólafssonm, forstjóri Play er sömuleiðis gestur þáttarins.