„Arðsemin er miklu, miklu meiri hér en allsstaðar annars staðar“

Á fundi Fé­lags at­vinnu­rek­enda (FA) og Sam­taka fisk­fram­leiðenda og út­flytj­enda (SFÚ) kom fram að fram­bjóðend­ur allra flokka sem lík­leg­ir eru til að ná sæti á Alþingi, nema nú­ver­andi stjórn­ar­flokka, telja að hrinda eigi til­mæl­um Sam­keppnis­eft­ir­lits­ins í fram­kvæmd án taf­ar.

Sjá á vefsvæði Fé­lags At­vinnu­rek­enda

Sam­keppnis­eft­ir­litið beindi þeim til­mæl­um til ráðherra árið 2012 að aflétt yrði sam­keppn­is­höml­um í sjáv­ar­út­vegi og af­num­in yrði tvö­föld verðmynd­un í grein­inni.

Ekki stend­ur til að aðhaf­ast neitt

FA og SFÚ sendu bréf til Sig­urðar Inga Jó­hanns­son­ar, þáver­andi sjáv­ar­út­vegs­ráðherra, í des­em­ber síðastliðnum og inntu hann eft­ir af­stöðu sinni til til­mæla Sam­keppnis­eft­ir­lits­ins. Í því svari sem barst frá ráðuneyt­inu í janú­ar á þessu ári var því svarað í löngu máli að ekk­ert yrði aðhafst. Ólaf­ur Arn­ar­son, starfsmaður stjórn­ar SFÚ, gagn­rýndi ráðherra harðlega í inn­gangi sín­um í upp­hafi fund­ar.

Frétt 200 mílna: Eng­ar efnd­ir

„Byggðakvót­inn dul­in spill­ing stjórn­valda.“

Bene­dikt Jó­hann­es­son, formaður Viðreisn­ar, sagðist ekki þeirr­ar skoðunar að all­ur fisk­ur ætti að fara á markað, en mik­il­vægt væri að meiri fisk­ur færi á markað en raun­in væri nú. Hagræði væri í því fólgið að menn gætu haft veiðar og vinnslu í sömu fyr­ir­tækj­um. Það væri hins veg­ar al­var­legt mál þegar menn í stjórn­kerf­inu tækju ekki mark á til­mæl­um stofn­ana sem falið væri til­tekið vald. „Öll fyr­ir­tæki eiga að falla und­ir sam­keppn­is­lög, og sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tæki eru þar ekki und­an­skil­in,“ sagði Bene­dikt.

Bene­dikt Jó­hann­es­son sagði byggðakvót­ann dulda spill­ingu og skaut á for­sæt­is­ráðherra. mbl.is/​Eggert Jó­hann­es­son

Bene­dikt sagði byggðakvóta ekk­ert annað en dulda spill­ingu: „Byggðakvóti er svona eitt dæmi um dulda spill­ingu stjórn­valda, þar sem stjórn­mála­menn eru að dreifa út gæðum til ákveðinna byggða án þess að nokk­urs staðar komi fram að þarna er verið að út­deila mikl­um verðmæt­um. Ég held að það sé miklu eðli­legra að þess­ar afla­heim­ild­ir fari á markað og hið op­in­bera út­deili þá bara pen­ing­un­um sem fást af söl­unni til byggðanna. Þá er það sýni­legt hvaða styrk byggðirn­ar eru að fá. Þær geta þá keypt kvóta fyr­ir pen­ing­ana. Það er ekk­ert á móti því ef þeir telja pen­ing­un­um best varið þannig. En ekki vera með þenn­an felu­leik áfram.“

„Brot á jafn­ræðis­reglu og grund­vall­ar­mann­rétt­ind­um.“

Alfa Eym­ars­dótt­ir, full­trúi Pírata, sagði Pírata hafa þá stefnu að all­ur fisk­ur færi á markað. Þá sagði hún Pírata „að sjálf­sögðu“ vilja beita sér fyr­ir því að öll fyr­ir­tæki, og þar með tal­in sjáv­ar­út­vegs­fé­lög, skyldu falla und­ir ákvæði sam­keppn­islaga.

Alfa sagðist kom­in af sjó­mönn­um og hefði sjálf rekið sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tæki, og þekkti því vel hvernig kaup­in gerðust á eyr­inni: „Auðvitað eig­um við að breyta þessu. Þetta er ekk­ert annað en brot á jafn­ræðis­regl­unni,“ full­yrti full­trúi Pírata. „Hag­kvæmni og arðsemi er ekki af­sök­un til að brjóta grund­vall­ar­mann­rétt­indi,“ bætti hún við.

Össur Skarp­héðins­son, þingmaður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar, sagðist telja að ef sú breyt­ing yrði gerð að markaðsverð yrði skipta­verð á öll­um afla, myndu flest þau vanda­mál sem Sam­keppnis­eft­ir­litið hefði bent á, leys­ast sjálf­krafa. Össur sagði að spurn­ing­in væri hvort menn hefðu kjark til að taka á því máli með laga­setn­ingu. „Ég þori það,“ sagði Össur.

Björn Val­ur Gísla­son, vara­formaður Vinstri Grænna, og Björt Ólafs­dótt­ir, þingmaður Bjartr­ar Framtíðar, voru í meg­in­drátt­um sam­mála full­trú­um hinna flokk­anna, að full­trú­um stjórn­ar­flokk­anna und­an­skild­um.

Björn Val­ur Gísla­son sagði að í tutt­ugu ár hefði Sam­keppnis­eft­ir­litið beint svipuðum til­mæl­um til stjórn­valda og ekk­ert verið gert með þau fyrr en 2012, með til­komu vinstri stjórn­ar­inn­ar. mbl.is/​Eggert Jó­hann­es­son

„Ekki rétt að þjóðin njóti ekki arðsins.“

Páll Magnús­son fram­bjóðandi Sjálf­stæðis­flokks­ins sagði að þegar staðreynd­in væri sú að meira en fjórða hver króna sem kæmi úr afla­verðmæti skipa færi beint til op­in­berra aðila væri ein­fald­lega ekki hægt að tala um að þjóðin væri ekki að njóta arðs úr sjáv­ar­út­vegi. „Töl­um um þetta með rétt­um orðum. För­um út úr þess­um inni­halds­lausu frös­um,“ bætti Páll við.

Þörf á sam­keppnis­jafn­andi aðgerðum

Sig­urður Ingi Jó­hanns­son for­sæt­is­ráðherra sagði það rétt að milli­verðlagn­ing­ar­regl­ur hefðu verið sett­ar, en þær hefðu ekki verið út­færðar inni í kerfi sjáv­ar­út­vegs­ins.

„Það þyrfti að gera og í því frum­varpi sem ég var með í smíðum var verið að skoða það,“ sagði Sig­urður Ingi. Hann sagði að þetta tengd­ist veiðigjaldaum­ræðunni og líka þeim hluta til­mæla Sam­keppnis­eft­ir­lits­ins sem vörðuðu fisk­verðið sem hafn­ar­gjöld væru greidd af.

Sam­keppnis­jöfn­un og Fr­eudi­an slip

„Það gæti verið hægt að nýta milli­verðlagn­ing­ar­regl­ur eða setja upp eitt­hvert viðmiðun­ar­verð sem all­ir greiddu. Það væri sam­keppnis­jafn­andi," hélt Sig­urður Ingi áfram. „Það væru þá all­ir að greiða sama verð og það væri þá ef­laust eitt­hvað hærra en það sem lægst er verið að greiða til hafn­anna. Það væri þá líka eðli­legra gagn­vart sveit­ar­fé­lög­un­um. Ég held það væri skyn­sam­legt að skoða það.“

Þá kom fram í máli for­sæt­is­ráðherra að ekki væri hægt að ræða sjáv­ar­út­veg án þess að ræða kvóta­kerfið. „Sjáv­ar­út­veg­ur er eina grein­in á Íslandi sem stenst alþjóðleg­an sam­an­b­urð í hag­kvæmni, arðsemi og þess hátt­ar. Vilj­um við breyta því að ís­lensk­ur sjáv­ar­út­veg­ur er eini út­veg­ur­inn sem skil­ar raun­veru­leg­um arði til eig­enda þjóðar­inn­ar?"

Bene­dikt Jó­hann­es­son hjó eft­ir þessu orðalagi for­sæt­is­ráðherra um „eig­end­ur þjóðar­inn­ar" og kallaði þetta orðalag for­sæt­is­ráðherra „Fr­eudi­an Slip".

• Blogga um frétt