Lands­lagið í fisk­veiðum í Norður-Atlants­hafi er á marg­an hátt breytt eft­ir að Bret­ar gengu úr Evr­ópu­sam­band­inu. Veiðar á þorski við Sval­b­arða tengj­ast þeirri stöðu og hafa verið deilu­efni Norðmanna og Evr­ópu­sam­bands­ins und­an­farn­ar vik­ur. Mak­ríl­veiðar Norðmanna og Fær­ey­inga við Bret­land eru í lausu lofti eft­ir að Bret­ar urðu sjálf­stætt strand­ríki frá ára­mót­um.

Ræt­ur deilna um veiðar við Sval­b­arða má rekja til þess að við út­göngu Breta úr Evr­ópu­sam­band­inu ákvað Nor­eg­ur að draga kvóta Breta frá afla­heim­ild­um ESB, eins og komið hef­ur fram í norsk­um fjöl­miðlum und­an­farið. Sam­bandið fékk 17.885 tonn og Bret­land 5.500 tonn. Þess­ari skipt­ingu hafnaði Evr­ópu­sam­bandið sem ákvað eig­in kvóta upp á 28.431 tonn í ár. ESB held­ur því fram að Norðmenn hygli eig­in skip­um og Rúss­um.

Hót­an­ir á báða bóga

Norðmenn hafa hótað að færa þau skip til hafn­ar sem veiða um­fram þær heim­ild­ir sem Nor­eg­ur ákvað. Litið verði á slíkt sem ólög­leg­ar veiðar og norska strand­gæsl­an verði á varðbergi. Evr­ópu­sam­bandið tel­ur slíkt ólög­legt og brot á þjóðarétti. Norðmenn mis­muni þjóðum skipu­lega og Evr­ópu­sam­bandið muni bregðast við á nauðsyn­leg­an hátt til að tryggja hags­muni sam­bands­ins.

Fundað hef­ur verið í deil­unni síðustu mánuði og for­ræði máls­ins verið hjá ut­an­rík­is­ráðuneyt­um. ESB held­ur því fram að ákvörðun Norðmanna stríði gegn Sval­b­arðasamn­ingn­um frá 1920 en því eru Norðmenn ósam­mála. Inn í deil­urn­ar hafa einnig bland­ast umræður um fisk­vernd­ar­svæðið við Sval­b­arða, 12 mílna land­helgi og 200 mílna efna­hagslög­sögu, haf­rétt og þjóðarétt.

Hafa ekki leng­ur aðgang

Fyr­ir Nor­eg og Fær­eyj­ar skipta mak­ríl­veiðar við Bret­land miklu máli. Norðmenn veiddu um 90% mak­rílafla síns þar í fyrra og Fær­ey­ing­ar um þriðjung. Eft­ir að Bret­ar fóru út úr Evr­ópu­sam­band­inu hafa þeir ekki samið við þess­ar þjóðir um aðgang og hafa viljað halda aðgangs­mál­um utan við samn­inga um skipt­ingu stofna. Þeir hafa haldið spil­un­um þétt að sér og telja ef­laust að þeir séu með tromp á hendi.

Aðgang­ur að gjöf­ul­um miðum er lyk­il­atriði í þess­um efn­um og í Fiskar­en var ný­lega spurt hvort Norðmenn hefðu gert mik­il mis­tök í fyrra er þeir veiddu lítið af mak­ríl í eig­in lög­sögu. Margoft hafi verið spurt í haust hvort rétt hafi verið að veiða svo mikið í lög­sögu ESB, eins og það hét þá, en núna breskri, en leggja minni áherslu á mak­ríl­veiðar meðan fisk­inn var að finna nær Nor­egi.

Fjöldi funda síðustu mánuði

Norðmenn, og reynd­ar Fær­ey­ing­ar líka, höfðu greiðan aðgang til mak­ríl­veiða við Hjalt­lands­eyj­ar á grund­velli þess mar­kríl­sam­komu­lags sem gert var árið 2014 og rann út um síðustu ára­mót, en núna er slíku ekki til að dreifa. Þrátt fyr­ir fjölda fjar­funda síðustu mánuði er ekki kom­inn á samn­ing­ur um veiðar á milli Breta og Norðmanna og ekki hef­ur held­ur gengið sam­an um veiðistjórn­un á mak­ríl. Fram hef­ur komið í fjöl­miðlum að Bret­ar vilji aðeins gera fisk­veiðisamn­ing við Norðmenn gegn þorskkvóta frá Norðmönn­um í skipt­um fyr­ir aðgang norskra skipa að mak­rílmiðum við Hjalt­lands­eyj­ar og aðgang að bresk­um mörkuðum fyr­ir norsk­an þorsk.

Í vik­unni funduðu sjáv­ar­út­vegs­ráðherr­ar Bret­lands og Nor­egs um markaðsmál og fríversl­un. Í til­kynn­ingu Odd Emil Ingebrigtsen, sjáv­ar­út­vegs­ráðherra Nor­egs, var lögð áhersla á sam­starf og að finna lausn­ir. Aðgang­ur að veiðisvæðum og kvóta­skipti voru einnig til umræðu og haft er eft­ir Ingebrigtsen í Fiskar­en að Nor­eg­ur vilji styrkja sam­starf þjóðanna.

Tengd­ar frétt­ir

Brex­it

Nig­el Fara­ge gef­ur kost á sér og leiðir flokk

• Verði auðveld­ara að fara til og frá Bretlandi
• Fríversl­un­ar­samn­ing­ur­inn form­lega geng­inn í gildi
• Harma hve illa Bret­um hef­ur tek­ist að semja
• Fimm mál sem leiddu til falls­ins

» Fleiri tengd­ar frétt­ir