„Okkur hjá Félagi vélstjóra og málmtæknimanna (VM) gengur illa að semja við Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS). Það eitt að hækka tímakaup vélstjóra í takti við tímakaup fyrir önnur sambærileg störf fær engan hljómgrunn við samningaborðið,“ skrifar Guðmundur Helgi Þórarinsson, formaður VM, í pistli á vef stéttarfélagsins.
Bendir hann á að tímakaup vélstjóra hafi ekki hækkað frá árinu 2019 en á sama tímabili hafa laun almennt hækkað um 43,4%. „Kröfu vélstjóra fyrir leiðréttu tímakaupi er varla hægt að tala um sem brauðmola þegar brauðhleifur útgerðarinnar er annars vegar. Þetta er mylsna.“
Félagsmenn VM felldu í mars því sem kallað var „tímamótasamningi“ við SFS með 59,72% atkvæða gegn 38,16%. Félagsmenn Sjómannasambands Íslands felldu einnig samninginn með 67,43% gegn 31,52%. Skiptjórnarmenn samþykktu samninginn með 55,39% atkvæða gegn 42,57%.
Guðmundur Helgi segir stöðuna einkennilega og vísar til afkomu útgerðarfyrirtækjanna. „Hagnaðar Síldarvinnslunnar á fyrstu níu mánuðum þessa árs var rúmlega 8.600 milljónir íslenskra króna. Það er tæplega milljarður – þúsund milljónir – á mánuði. Brim hagnaðist á þriðja ársfjórðungi um 3.800 milljónir króna, svo annað nærtækt dæmi sé tekið. Fjölskyldufyrirtækið Fram ehf., sem Guðbjörg Matthíasdóttir á með fjórum sonum sínum, sem aftur átti ÍV fjárfestingafélag sem átti 58% hlut í Ísfélaginu, lækkaði nýverið hlutafé félagsins með 2.750 milljóna króna útgreiðslu til hluthafa. Það er nóg til.“
Hvert fiskiskip er fjárfesting upp á milljarða króna og ráða útgerðir vélstjóra til að hugsa um fjárfestinguna, segir formaðurinn. „Þegar skipin koma í land, að veiðiferð lokinni, fara allir heim til sín nema vélstjórarnir. Þeir þurfa að sjá um og stýra því viðhaldi sem þarf að inna af hendi, enda eru miklir fjárhagslegir hagsmunir í húfi. Á meðan stóru útgerðarfyrirtækin hagnast sum hver um milljarð á mánuði velja þau að greiða þeim sem sjá til þess að skipin séu í lagi tímakaup sem er lítið hærra en nemakaup í smiðju – og mun lægra kaup en vélvirkjar fá greitt.“
Bendir Guðmundur Helgi á niðurstöðu skoðanakönnunar Félagsvísindastofnunar Háskóla Íslands sem unnin var fyrir matvælaráðuneytið sem gaf til kynna að meirihluti landsmanna telja sjávarútveginn spillatan og að hann skapi verðæti fyrir fáa.
„Útgerðinni – og reyndar sjávarútvegsráðherra – er tíðrætt um mikilvægi þess að ná fram sáttum í sjávarútvegi. Það er alveg ljóst að útgerðin leggur ekki mikið á sig til að starfa í sátt við starfsfólkið sitt; hvorki samningslausa sjómenn né vélstjóra sem þiggja skítalaun við bryggju fyrir mikilvæga vinnu. Útgerðin hefur þarna verk að vinna.“