Framleiðni loðnustofnsins líklega minni

Guðmundur J. Óskarsson sviðsstjóri uppsjávarsviðs Hafrannsóknastofnunar segir ekki vitað hvers …
Guðmundur J. Óskarsson sviðsstjóri uppsjávarsviðs Hafrannsóknastofnunar segir ekki vitað hvers vegna framleiðni loðnustofnsins hafi minnkað, en til skoðunar eru fleiri tilgátur. Ljósmynd/Hafrannsóknastofnun

Fari svo að eng­ar loðnu­veiðar verði ráðlagðar þenn­an vet­ur­inn verður það í annað sinn á stutt­um tíma sem loðnu­brest­ur er tvö ár í röð. Það eru einu skipt­in sem slíkt hef­ur gerst frá upp­hafi loðnu­veiða Íslend­inga á sjö­unda ára­tug síðustu ald­ar.

Í um­fjöll­un í nýj­asta blaði 200 mílna um loðnu­leysi vet­urs­ins kem­ur fram að sterk­ar vís­bend­ing­ar séu um að fram­leiðni loðnu­stofn­isns hafi minnkað.

Þar sagði Guðmund­ur J. Óskars­son, sviðsstjóri upp­sjáv­ar­sviðs Haf­rann­sókna­stofn­un­ar, ljóst að ár­leg­ur loðnu­afli hafi verið mun minni eft­ir alda­mót og það sama eigi við nýliðun­ar­vísi­töl­una og stærð veiðistofns­ins.

„Það er því sterk vís­bend­ing um að fram­leiðni stofns­ins er minni nú en áður. Þess­ar breyt­ing­ar verða á svipuðum tíma og hlýn­un á sér stað á fyrr­ver­andi fæðuslóð stofns­ins í Íslands­hafi og á upp­eld­is­svæði hans norður af Íslandi. Sam­fara hlýn­un­inni færðist fæðusvæði stofns­ins í vest­ur að Aust­ur-Græn­landi og norðar og upp­eld­is­svæðin færðust að sama skapi að Aust­ur-Græn­landi og suður með land­grunn­inu.“

Að sögn Guðmund­ar ligg­ur ekki fyr­ir skýr­ing á því hvað það sé við þess­ar aðstæður sem veld­ur minni fram­leiðni stofns­ins, en uppi eru nokkr­ar til­gát­ur. Meðal ann­ars að „fæðuskil­yrði á nýju upp­eld­is­slóð stofns­ins séu lak­ari og meiri af­föll á ungviði; hlýn­un sjáv­ar á hrygn­ing­ar­slóðinni við Ísland og á lirf­u­r­eksvæðinu sé ekki eins ákjós­an­leg fyr­ir stofn­inn og valdi meiri af­föll­um á loðnu­eggj­um og lirf­um en áður.“

Sveifl­ur í ár­ganga­stærð

Vit­um við eitt­hvað um or­sök þess að þessi loðnu­brests­ár koma?

„Sveifl­urn­ar stjórn­ast af breyti­leika á ár­ganga­stærð. Loðna er tal­in hrygna aðeins einu sinni á æv­inni og hrygn­ir að stærstu leyti við þriggja ára ald­ur. Ef ár­gang­ar eru stór­ir þá höf­um við séð hæg­ari vöxt (vegna meiri þétt­leika og sam­keppni um fæðu) og að hærra hlut­fall hrygni við fjögra ára ald­ur. Þetta gerðist síðast með 2019-ár­gang­inn sem var stór og gaf góða veiði vet­ur­inn 2022 og svo aft­ur vet­ur­inn 2023. En að öllu jöfnu er einn ár­gang­ur ríkj­andi í veiðinni og allt sveifl­ast með hon­um, þar með talið stærð veiðistofns­ins hverju sinni, ráðgjöf Hafró og að stóru leyti líka það magn af loðnu sem af­ræn­ingj­ar hafa til að éta (þar með talið þorsk­ur og hval­ur).“

Var haft eft­ir Guðmundi að stóra spurn­ing­in væri hvað valdi þess­um sveifl­um í ár­gangs­stærð í loðnu­stofn­in­um og öðrum fiski­stofn­um.

„Þetta er spurn­ing sem fiski­fræðing­ar um all­an heim eru að glíma við en við höf­um jafn­an ekki ein­hlít svör við. Sveifl­urn­ar eru ör­ugg­lega til­komn­ar vegna samá­hrifa margra ólíkra þátta, þar með talið fjölda fiska sem hrygna, hvar hrygn­ing­in á sér stað, hvenær og yfir hve langt tíma­bil hrygn­ing­in á sér stað, um­hverfisaðstæður sem hafa áhrif á rek og lif­un lirfa, lík­am­legt ástand hrygna (get­ur haft áhrif á hrygn­ing­arstað og eggja­stærð), hvar lirf­ur enda, fæðuskil­yrði ungviðis og magn af­ræn­ingja.“

„Við höf­um ekki svar við þess­ari spurn­ingu fyr­ir loðnu en höf­um séð ýms­ar til­hneig­ing­ar og vís­bend­ing­ar sem þarf að rann­saka bet­ur, t.d. ár með eng­um veiðum en litl­um hrygn­ing­ar­stofni hafa jafn­an skilað ágæt­is ár­göng­um; lirf­u­r­ek frá loðnu­hrygn­ingu norðan við land skil­ar sér að litlu leyti inn á meg­in­upp­eld­is­svæði stofns­ins og meira inn á óhag­stæð svæði fyr­ir norðaust­an og aust­an land.“

Um­fjöll­un­ina má lesa í heild sinni í blaði 200 mílna.

Nán­ar um málið
í Morg­un­blaðinu
Áskrif­end­ur:
Nán­ar um málið
í Morg­un­blaðinu
Áskrif­end­ur:
Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 16.6.25 540,27 kr/kg
Þorskur, slægður 16.6.25 560,69 kr/kg
Ýsa, óslægð 16.6.25 519,70 kr/kg
Ýsa, slægð 16.6.25 542,62 kr/kg
Ufsi, óslægður 16.6.25 215,45 kr/kg
Ufsi, slægður 16.6.25 274,98 kr/kg
Undirmálsufsi, óslægður 26.5.25 99,00 kr/kg
Djúpkarfi 12.6.25 12,00 kr/kg
Gullkarfi 13.6.25 199,22 kr/kg
Litli karfi 11.6.25 10,00 kr/kg

Fleiri tegundir »

16.6.25 Geiri Litli ST 60 Handfæri
Þorskur 749 kg
Samtals 749 kg
16.6.25 Gjávík SK 20 Handfæri
Þorskur 729 kg
Karfi 3 kg
Samtals 732 kg
16.6.25 Jaki EA 15 Handfæri
Þorskur 864 kg
Ufsi 7 kg
Samtals 871 kg
16.6.25 Sólfaxi SK 80 Handfæri
Þorskur 757 kg
Samtals 757 kg
16.6.25 Fjóla GK 121 Handfæri
Þorskur 607 kg
Ufsi 80 kg
Samtals 687 kg

Skoða allar landanir »

Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 16.6.25 540,27 kr/kg
Þorskur, slægður 16.6.25 560,69 kr/kg
Ýsa, óslægð 16.6.25 519,70 kr/kg
Ýsa, slægð 16.6.25 542,62 kr/kg
Ufsi, óslægður 16.6.25 215,45 kr/kg
Ufsi, slægður 16.6.25 274,98 kr/kg
Undirmálsufsi, óslægður 26.5.25 99,00 kr/kg
Djúpkarfi 12.6.25 12,00 kr/kg
Gullkarfi 13.6.25 199,22 kr/kg
Litli karfi 11.6.25 10,00 kr/kg

Fleiri tegundir »

16.6.25 Geiri Litli ST 60 Handfæri
Þorskur 749 kg
Samtals 749 kg
16.6.25 Gjávík SK 20 Handfæri
Þorskur 729 kg
Karfi 3 kg
Samtals 732 kg
16.6.25 Jaki EA 15 Handfæri
Þorskur 864 kg
Ufsi 7 kg
Samtals 871 kg
16.6.25 Sólfaxi SK 80 Handfæri
Þorskur 757 kg
Samtals 757 kg
16.6.25 Fjóla GK 121 Handfæri
Þorskur 607 kg
Ufsi 80 kg
Samtals 687 kg

Skoða allar landanir »