Grein­ing fitu­sýna úr húð hnúfu­baka við Ný­fundna­land hef­ur sýnt að fæða þeirra að sumri var um 90% loðna og það þrátt fyr­ir hrun loðnu­stofns­ins á þess­um slóðum. Rann­sókn­ir hafa einnig sýnt fram á sterka fylgni milli ferða hnúfu­baka í fæðuleit og þétt­leika loðnu.

Fram kem­ur í Morg­un­blaðinu í dag að til skoðunar sé að leggja fram þings­álykt­un­ar­til­lögu um rann­sókn­ir á afráni hnúfu­baka á loðnu­stofn­in­um við Ísland.

Frétt af mbl.is

Mögu­lega vís­inda­veiðar á hnúfu­bak

„Við kom­umst að þeirri niður­stöðu að loðnan væri u.þ.b. 90% af sum­ar­fæðu hnúfu­baks á sum­ar­fæðusvæði þeirra und­an norðaust­ur­strönd Ný­fundna­lands, þrátt fyr­ir að loðnu­stofn­inn við Ný­fundna­land hafi ekki enn náð sér eft­ir hrun stofns­ins,“ seg­ir í kanadískri vís­inda­grein sem birt var 2021 í vís­inda­tíma­rit­inu Cana­di­an Journal of Zoology.

Rann­sókn­in byggði grein­ingu fitu­sýna sem tek­in voru í júlí og ág­úst árin 2016 og 2017 og sýndu niður­stöðurn­ar sam­bæri­legt hlut­fall af loðnu í fæðu hval­anna bæði árin, að því er seg­ir í grein­inni „Stable isotope ana­lys­is reveals that hump­back whales (Megap­tera novaeangliae) primarily consume cap­el­in (Mallot­us vil­los­us) in co­astal New­found­land, Can­ada“. 

Svipað og önn­ur rán­dýr

„Þar sem loðna er enn í miklu magni við strönd­ina á sum­ar­hrygn­ing­ar­tím­an­um á ákveðnum svæðum, geta hnúfu­bak­ar haldið loðnu í háu hlut­falli af fæðu bæði fyr­ir og eft­ir hrun loðnu­stofns­ins, svipað og önn­ur rán­dýr.“

Þá seg­ir í grein­inni að loðna sé út­sett­ari fyr­ir ágengni hnúfu­baka en sandsíli þar sem loðnutorf­urn­ar á hrygn­ing­ar­svæðum haldi þétt­leika sín­um þrátt fyr­ir árás­ir rán­dýra, á meðan sandsíl­in hrygni seint að hausti eða í vetr­ar­byrj­un og grafi sig í sand yfir dag­inn. 

Þor­steinn Sig­urðsson, for­stjóri Haf­rann­sókna­stofn­un­ar, seg­ir í sam­tali við Morg­un­blaðið í dag að vitað sé að fjölg­un hnúfu­baka á Norður-Atlants­hafi hafi áhrif á afrakst­ur loðnu­stofns­ins en ekki sé vitað í hve mik­il þau áhrif eru. Jafn­framt kem­ur fram að reynt hafi verið að ná fitu­sýn­um til grein­ing­ar á ár­un­um 2018 til 2022 en það hafi gengið erfiðlega.

Keppa mögu­lega um átu

Sterk­ar vís­bend­ing­ar eru um að hnúfu­bak­ar leiti sér­stak­lega að fæðu á svæðum þar sem finna má loðnu að sumri, að því er fram kem­ur í grein norskra vís­inda­manna „Forag­ing mo­vements of hump­back whales rela­te to the later­al and vertical distri­buti­on of cap­el­in in the Bar­ents Sea“ sem birt var í Frontiers of Mar­ine Science árið 2023.

„Hnúfu­bak­ar fylgja í stór­um drátt­um út­breiðslu og lóðrétt­um hreyf­ing­um loðnunn­ar þegar þeir eru á sum­ar­fæðusvæði í Bar­ents­hafi. Minni hraði og stefna lá­réttra hreyf­inga inn­an svæða með mikla loðnuþétt­leika bend­ir ein­dregið til þess að hnúfu­bak­ar mark­visst sækja á svæði með háan þétt­leika loðnu,“ seg­ir í grein­inni.

Norðmenn­irn­ir vildu þó ekki full­yrða um afrán hnúfu­baka og segja ekki ljóst hvort hval­irn­ir séu að leita beint í loðnuna í Bar­ents­hafi og/​eða að þeir séu að leita í sömu bráð og loðnan, það er að segja ljósátu eða krabbaflær.

„Burt­séð frá því hvort önn­ur eða báðar þess­ar til­gát­ur eru sann­ar, þá styður upp­götv­un okk­ar um að hreyf­ing­ar hnúfu­baka í fæðuleit verða fyr­ir áhrif­um breyt­inga á út­breiðslu loðnu og þétt­leika henn­ar að sterk tengsl eru milli hnúfu­baks og loðnu.“

Útbreiðsla hnúfu­baka á norður-atlants­hafi Heim­ild: Hav­forskn­ings­instituttet. mbl.is

Bund­in við fæðusvæði

Hnúfu­bök­um hef­ur fjölgað á Norður-Atlants­hafi jafnt og þétt und­an­far­in ár og ára­tugi, en teg­und­in var friðuð um miðja síðustu öld.

Þessi hvala­teg­und verður um 15 til 17 metra að lengd og eru kven­dýr­in um einn til einn og hálf­an meter lengri en karldýr­in. Dýr­in verða kynþroska þegar þau eru á bil­inu fimm til tíu ára göm­ul og er fæða breyti­leg eft­ir svæðum, að því er fram kem­ur á vef norsku haf­rann­sókna­stofn­un­ar­inn­ar, Hav­forskn­ings­instituttet. Þar seg­ir að fæðan nær til alls frá ljósátu til smá­fiska sem synda í torf­um eins og loðnu og jafn­vel síld.

Á sumr­in eru hnúfu­bak­ar í fæðuleit í köld­um sjó á Norður­slóðum en synda suður á hlýrri svæði þar sem þeir fjölga sér.

„Kálfarn­ir fylgja móður­inni í að minnsta kosti eitt ár og það þýðir að teng­ing við ákveðin fæðusvæði mynd­ast í gegn­um móður­ina. […] Norðan við Dóm­in­íska lýðveldið í Karíbahaf­inu er vel þekkt­ur land­grunn þar sem við finn­um hnúfu­bak sem eiga fæðusvæði meðfram strönd­um Banda­ríkj­anna og Kan­ada, við Vest­ur-Græn­land, Ísland og í Bar­ents­hafi. Jafn­vel þótt þeir séu með sam­eig­in­legt æxl­un­ar­svæði er lít­il blanda milli dýra á mis­mun­andi fæðusvæðum,“ seg­ir á vef norsku stofn­un­ar­inn­ar.

Tengd­ar frétt­ir

Hval­veiðar

„Er kannski á leiðinni til okk­ar í hval­stöðina“

• „Ég var stöðugt að reyna að reka á eft­ir þessu“
• Al­veg eins hægt að rök­ræða við stein
• Kristján seg­ir Alþingi engu ráða
• Seg­ir Stalín­ista hafa verið í mat­vælaráðuneyt­inu

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

Loðnu­veiðar

Taka þarf til­lit til afráns hvala­stofna

• „Ég tek und­ir það heils­hug­ar“
• Landa úr­valsloðnu í Nes­kaupstað
• Mögu­lega vís­inda­veiðar á hnúfu­bak
• Neyðarástand þegar kem­ur að nýt­ingu loðnu

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

• Blogga um frétt