Stefnumótun í sjávarútvegi flókin

Rætt var við Kristján Reykjalín Vig­fús­son í síðasta blaði 200 mílna, en hann hef­ur skoðað þessa þróun og freistað þess að greina stefnu­mót­un og sam­keppn­is­hæfni ís­lenskra sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækja, og koma þannig auga á hvað hef­ur reynst best og líka hvaða hindr­an­ir grein­in þarf að glíma við.

For­vitni­legt er að skilja bet­ur hvernig sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tæk­in komust þangað sem þau eru kom­in og hvert þau stefna í framtíðinni. Rann­sókn­ir Kristjáns hafa leitt í ljós að margt kem­ur þar við sögu en í viðtöl­um hans við stjórn­end­ur hef­ur m.a. verið nefnt að vönt­un á starfs­fólki með rétta mennt­un og sérþekk­ingu, sem og tækni­leg­ar áskor­an­ir, tor­veldi stefnu­mót­un og inn­leiðingu breyt­inga: „Ytri hindr­an­ir koma líka við sögu og snúa t.d. að þætti stjórn­valda, breyt­ing­um á skött­um, gjöld­um og afla­heim­ild­um. Aðstæður á mörkuðum eru líka óvissu háðar og loks eru marg­ir hags­munaaðilar sem láta sig sjáv­ar­út­veg­inn miklu varða sem hafa áhrif á grein­ina.“

Viðtöl við stjórn­end­ur ís­lenskra sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækja hafa m.a. leitt í ljós að þeir leggja núna vax­andi áherslu á að fjölga tekju­straum­um í rekstr­in­um. mbl.is/​Eggert Jó­hann­es­son

Þegar vinnu­brögð ís­lenskra sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækja eru skoðuð seg­ir Kristján að öll stærstu fé­lög­in eigi það sam­eig­in­legt að stefnu­mót­un­in er ekki niðurnjörvuð held­ur sveigj­an­leg. „Fyr­ir­tæk­in marka ekki ein­fald­lega stefnu og halda öllu óbreyttu næstu árin þar á eft­ir held­ur á sér stað sí­felld aðlög­un. Ef nefna ætti eina grunn­reglu er hún að stefn­an fær að mót­ast í takt við aðstæður hverju sinni. Þegar vel árar eru tæki­fær­in grip­in, stoðirn­ar styrkt­ar, fjár­fest í nýj­um skip­um og fé­lög­in stækka við sig en þegar harðnar í ári hægja þau ferðina.“

Það er líka ein­kenn­andi fyr­ir öfl­ug­ustu fyr­ir­tæk­in í grein­inni að þau leggja ríka áherslu á að búa til nýja tekju­strauma og þá oft með það fyr­ir aug­um að skapa ný verðmæti en geta líka mildað áhrif­in af sveifl­um í gengi, kvóta og veiðum.

„Þetta birt­ist t.d. í auk­inni áherslu á fisk­eldi sem hjálpað get­ur þess­um fé­lög­um að tryggja jafn­ara fram­boð, og til­raun­um til að þróa vör­ur sem eru til­bún­ar fyr­ir smá­sölu. Hef­ur þetta ein­mitt vantað í grein­ina og rekst­ur­inn hjá stönd­ug­ustu ís­lensku sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækj­un­um verið mun eins­leit­ari en hjá stærstu keppi­naut­un­um í lönd­um eins og Jap­an, Nor­egi, Kan­ada og Banda­ríkj­un­um, sem eru ekki bara miklu stærri held­ur með mun fjöl­breytt­ari starf­semi og fleiri tekju­strauma.“

Ítar­legt viðtal við Kristján má lesa í síðasta blaði 200 mílna.