Þingmenn Sjálfstæðisflokksins, Miðflokksins og áheyrnafulltrúi Framsóknarflokksins í atvinnuveganefnd gera alvarlegar athugasemdir við frumvarp meirihluta atvinnuveganefndar Alþingis um að afturkalla kvótasetningu grásleppu sem samþykkt var á síðasta ári. Segja þeir það illa undirbúið og í trássi við venju um að eiga samráð við hagaðila eða mat á áhrifum.
„Undirritaðir leggjast eindregið gegn frumvarpi meirihluta atvinnuveganefndar um breytingar á lögum um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands og lögum um stjórn fiskveiða. Frumvarpið er hroðvirknislega unnið og stríðir gegn öllum reglum og venjum um vandaða lagasetningu,“ segir í sérstakri bókun minnihluta atvinnuveganefndar.
Kvótasetning grásleppu átti sér nokkuð langan aðdraganda og má rekja aftur til ársins 2020 þegar þáverandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, Kristján Þór Júlíusson, lýsti áformum um slíka lagasetningu. Vegna málsins undirrituðu 244 grásleppusjómenn, sem þá var 54% allra grásleppuveiðileyfishafa, yfirlýsingu þar sem lýst var fullum stuðningi við kvótasetningu tegundarinnar.
Í bókun þingmanna minnihlutans segjast þeir telja „ámælisvert að nefndin leggi fram frumvarp sem er jafn íþyngjandi í garð borgaranna og hér um ræðir án þess að lagst sé í neina undirbúningsvinnu, s.s. samráðs við hagaðila, mat á áhrifum eða sjónarmiða sérfræðinga aflað. Vinnubrögð nefndarinnar í þessu máli eru henni og Alþingi ekki til sóma og mótmæla undirritaðir framlagningu málsins harðlega.“
Þingmennirnir segja að kvótasetning grásleppu hafi stuðlað að verndun og hagkvæmri nýtingu nytjastofna og atvinnuuppbyggingu á landsbyggðinni. „Þann árangur á nú að gera að engu, auk þess að svipta grásleppusjómenn þeim atvinnuréttindum sem þeim voru tryggð með lögum nr. 102/2024. Þetta hyggst meirihluti atvinnuveganefndar gera í trássi við ákvæði stjórnarskrárinnar um friðhelgi eignarréttarins og hinnar stjórnskipulegu meðalhófsreglu.“
Benda þeir á að það sé óumdeilt að atvinnuréttindi njóti verndar stjórnarskrár og að það hafi verið staðfest í dómum Hæstaréttar Íslands.
„Þrátt fyrir það leggur meirihluti atvinnuveganefndar til að grásleppusjómenn verði sviptir þessum réttindum án þess að minnst sé á fyrirsjáanlega skaðabótaskyldu íslenska ríkisins verði frumvarpið að lögum. Er í greinargerð frumvarpsins að engu vikið að því hvernig meðalhófs er gætt og verður ekki annað ráðið en að meirihluti nefndarinnar vaði í þeirri villu að svipting atvinnuréttinda líkt og mælt fyrir um í frumvarpinu geti átt sér stað án þess að baka ríkinu skaðabótaskyldu,“ segir í bókuninni.