Pistlar:

Nýlegar tillögur Clay Higgins, þingmanns frá Louisiana, um að leggja tolla á innfluttar sjávarafurðir frá löndum eins og Kína, Ekvador, Indlandi, Indónesíu og Víetnam, gætu haft veruleg áhrif á alþjóðlega fiskmarkaði og mögulega skapað tækifæri fyrir íslenskan sjávarútveg. Þessar tillögur miða að því að vernda bandaríska rækju- og krabbaveiðimenn gegn ódýrum innflutningi sem þeir telja ósanngjarnan.

Möguleg áhrif á íslenskan sjávarútveg:

1. Aukin eftirspurn í Bandaríkjunum: Ef tollar verða lagðir á sjávarafurðir frá fyrrnefndum löndum, gæti það leitt til minnkandi innflutnings þaðan. Þetta gæti skapað tækifæri fyrir íslenska framleiðendur til að auka útflutning til Bandaríkjanna, sérstaklega ef þeir geta uppfyllt kröfur markaðarins um magn og gæði.

2. Verðhækkun á sjávarafurðum: Minnkandi framboð frá Asíu og Suður-Ameríku gæti leitt til hærra verðs á sjávarafurðum í Bandaríkjunum. Þetta gæti verið hagstætt fyrir íslenska framleiðendur, þar sem hærra verð gæti aukið tekjur þeirra.

3. Aukin samkeppni á öðrum mörkuðum: Ef löndin sem verða fyrir tollum leita nýrra markaða fyrir sínar afurðir, gæti það aukið samkeppni á mörkuðum þar sem Ísland er nú þegar með sterka stöðu, eins og í Evrópu. Þetta gæti haft áhrif á verð og markaðshlutdeild íslenskra afurða þar.

Nýleg þróun í viðskiptastefnu Bandaríkjanna:

Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, hefur nýlega boðað 25% tolla á innflutning frá Kanada og Mexíkó, sem áttu að taka gildi 1. febrúar 2025. Auk þess hefur hann hótað allt að 100% tollum á innflutning frá Kína, ef kínversk stjórnvöld samþykkja ekki að selja að minnsta kosti helmingshlut í TikTok til bandarísks fyrirtækis. Þessar aðgerðir endurspegla stefnu Trumps um að nota tolla sem tæki til að vernda innlenda framleiðslu og jafna viðskiptakjör.

Áhrif á íslenskan útflutning:

Þrátt fyrir að þessar aðgerðir beinist ekki beint að Íslandi, er hætta á óbeinum áhrifum. Aukin tollvernd í Bandaríkjunum gæti leitt til breyttra viðskiptaskilyrða og aukinnar samkeppni á mörkuðum þar sem íslenskar sjávarafurðir eru seldar. Því er mikilvægt fyrir íslenska framleiðendur að fylgjast náið með þróun mála og vera viðbúin að aðlaga sig breyttum aðstæðum.

Tillögur:

• Fylgjast með þróun mála: Íslensk stjórnvöld og útflutningsaðilar ættu að fylgjast grannt með breytingum á viðskiptastefnu Bandaríkjanna og meta möguleg áhrif á íslenskan útflutning.

• Auka fjölbreytni á mörkuðum: Til að draga úr áhættu vegna breytinga á einstökum mörkuðum er ráðlegt að leita nýrra markaðssvæða og styrkja viðskiptasambönd við önnur lönd.

• Styrkja tvíhliða viðskiptasamninga: Í ljósi óvissu á alþjóðlegum mörkuðum er mikilvægt að Ísland vinni að því að tryggja hagstæð viðskiptakjör með tvíhliða samningum, þar sem mögulegt er.

Þrátt fyrir þessar mögulegu breytingar er mikilvægt að hafa í huga að Ísland hefur sterka stöðu á alþjóðlegum fiskmarkaði og hefur nýlega aukið tollfrjálsan aðgang að Evrópusambandsmarkaðnum með nýjum samningi. Samkomulagið, sem tók gildi 1. janúar 2025, felur í sér átta tollkvóta fyrir fleiri en 50 tollnúmer, sem veita íslenskum útflytjendum aukinn tollfrjálsan aðgang að markaði ESB. Þetta eykur útflutningsmöguleika fyrir íslenskar sjávarafurðir og styrkir stöðu þeirra á erlendum mörkuðum.

Í heildina gætu fyrirhugaðar tollabreytingar í Bandaríkjunum haft bæði jákvæð og neikvæð áhrif á íslenskan sjávarútveg. Þó að tækifæri gætu skapast vegna minnkandi samkeppni frá löndum sem verða fyrir tollum, er einnig hætta á aukinni samkeppni á öðrum mörkuðum. Því er mikilvægt að íslenskir framleiðendur séu vel undirbúnir og sveigjanlegir í ljósi þessara breytinga.