Pistlar:

1. Inngangur Sigurjón Þórðarson, alþingismaður og fyrrverandi atvinnurekandi, hefur rekið félagið Sleppa ehf. í tengslum við strandveiðar og smábátaútgerð. Gögn sýna að rekstur félagsins hefur verið undir eftirliti vegna launagreiðslna og annarra fjármálalegra atriða. Í sjávarútvegi er mikið gegnsæi, og almenningur hefur aðgang að gögnum um aflamagn, skipaskráningu og ársreikninga á vef Fiskistofu (https://www.fiskistofa.is) og Skattsins (https://www.rsk.is). Þessi greinargerð fer yfir rekstur félagsins og hvort hann hefur verið í samræmi við lög og reglugerðir.

2. Rekstrarsaga Sleppa ehf. Sleppa ehf. hefur verið virkt fyrirtæki í smábátaútgerð undanfarin ár. Gögn frá Fiskistofu og ársreikningar sýna:

• Félagið átti bátinn 1734 Skotta SK 138 árin 2018-2022, sem var notaður bæði til strandveiða og grásleppuveiða (https://gamli.fiskistofa.is/veidar/aflastada/einstokskip/?skipnr=1734).
• Á árinu 2024 er félagið skráð fyrir bátnum 7107 Sigurlaug SK, sem fékk strandveiðileyfi 2. maí 2024 en var sett í 0 flokk 17. júlí þegar strandveiðum lauk (https://gamli.fiskistofa.is/veidar/aflastada/einstokskip/?skipnr=7107).
• Ársreikningar sýna að félagið skilaði engum tekjum af fiskveiðum árið 2023 og að líklega hafi verið unnið að endurbótum á skipum (https://www.rsk.is/fyrirtaekjaskra).

3. Launagreiðslur og möguleg frávik frá reglum Eitt af lykilatriðum í rekstri sjávarútvegsfyrirtækja er að greiða lögboðnar launagreiðslur, sérstaklega í strandveiðum þar sem lágmarkshlutfall er 21% af aflaverðmæti auk launatengdra gjalda, sem gerir um 25% af tekjum (https://www.skatturinn.is).

• Á árunum 2018-2022 greiddi Sleppa ehf. einungis 3,7%-12,6% í laun og launatengd gjöld en á sama tíma hefði lágmark verið 25%.
• Árið 2017 var hlutfall launa 31,9%, sem telst eðlilegt, en eftir það minnkaði það verulega.
• Heildarmunur á raunverulegum launagreiðslum og reglugerðakvöðum er um 2,9 milljónir króna yfir tímabilið.

4. Skattaleg áhrif og hugsanleg brot á reglum Launagreiðslur eru mikilvæg tekjustofn sveitarfélaga og ríkisins. Vanreiknuð laun í rekstri Sleppa ehf. hafa því:

• Minnkað skattgreiðslur til ríkisins um nokkrar milljónir króna.
• Leitt til ólögmætrar skattalegrar hagræðingar ef ekki er hægt að réttlæta skertar launagreiðslur með rekstrarlegum ástæðum.

5. Eftirlit og aðgengi almennings að upplýsingum Sjávarútvegur á Íslandi er mjög gegnsær:

• Aflamagn, leyfi og skráning skipa er opinber á vef Fiskistofu.
• Ársreikningar fyrirtækja eru aðgengilegir á Skattinum og í fyrirtækjaskrá.
• Hægt er að fylgjast með launagreiðslum og hlutföllum þeirra í rekstrargögnum. Þetta gerir almenningi kleift að fylgjast með rekstri einstaklinga í greininni og greina hvort reglur séu virtar.

6. Niðurstaða Gögn sýna að rekstur Sleppa ehf. hefur verið óvenjulegur að því leyti að launagreiðslur hafa verið mun lægri en reglur kveða á um. Þetta hefur mögulega leitt til skertra skatttekna og gefur til kynna að ekki hafi verið farið að lögum um lágmarkslaunagreiðslur í útgerð.

Auk þess bendir rekstrarsagan til þess að fyrirtækið hafi reynt að lágmarka skattskyldar greiðslur með því að skrá lægri laun en viðmið segja til um. Þetta þýðir að ekki aðeins hefur opinberum aðilum verið hlunnfarinn um tekjur heldur hefur einnig verið skapað ósanngjarnt samkeppnisumhverfi í greininni. Ef rekstrarháttur fyrirtækisins er ekki rannsakaður frekar gæti það sett fordæmi fyrir aðra smábátaeigendur að forðast launagreiðslur með svipuðum hætti.

Með hliðsjón af gögnum er ljóst að Sigurjón Þórðarson hefur staðið fyrir rekstri sem virðist ekki vera í samræmi við lögbundnar kröfur um launagreiðslur og skattaskyldu.