Framtíðarborgir úr hrauni

Inn­blást­ur úr nátt­úr­unni

Arn­ar og Arn­hild­ur fá sér sæti í glugga­kistu inni í ís­lenska skál­an­um í Fen­eyj­um og taka sér smá hvíld frá upp­setn­ingu sýn­ing­ar­inn­ar til að spjalla við blaðamann. Inn um glugg­ann flæðir sól­ar­ljósið, en sól­in er far­in að skína eft­ir nokkuð köfl­ótta daga.

„Við kom­um hingað fyr­ir tveim­ur vik­um til að setja upp, við sýn­um kvik­mynd og erum svo með heil­an vegg af skjá­um en á þeim eru upp­lýs­ing­ar, til að mynda um vís­inda­leg­ar rann­sókn­ir á bak við það sem við erum að gera. Þar er nán­ari lýs­ing á þeim heimi sem við erum að skapa en verkið snýst um framtíðar­borg, Eld­borg, þar sem öll mann­virki og innviðir eru bún­ir til úr renn­andi hrauni. Andri Snær hef­ur búið til karakt­era og skrifað sög­ur fólks sem býr í þess­um heimi árið 2150,“ seg­ir Arn­hild­ur og út­skýr­ir að sög­ur Andra Snæs séu eins kon­ar nostal­g­íu­sög­ur fólks eins og þær væru skrifaðar af fólki á ár­inu 2150 sem er að rifja upp eldri tíma, hvernig Eld­borg­in byggðist upp.

Logi Már Ein­ars­son, menn­ing­ar-, ný­sköp­un­ar- og há­skólaráðherra Íslands, hélt tölu á opn­un­inni á fimmtu­dag­inn. Ljós­mynd/​Marta Buso

„Þetta er nostal­g­ía frá framtíðinni um okk­ar framtíð,“ seg­ir Arn­ar.

„Sýn­ing­in er í raun yf­ir­lit yfir allt sem við höf­um verið að gera síðustu ár. Við erum líka með efn­ispruf­ur og þær mynda skúlp­túr sem sýn­ir til­raun­ir með eig­in­leika hrauns, hvernig það bráðnar og fleira sem við höf­um gert í sam­starfi við Lava Show í ofni þeirra úti á Granda,“ seg­ir Arn­ar.

„Basalt get­ur nýst sem bygg­ing­ar­efni í stað þess efn­is sem við not­um í dag og er mjög meng­andi,“ bæt­ir Arn­hild­ur við.

„Hug­mynd­in kviknaði um 2018 þegar við rædd­um um það gríðarlega magn hrauns sem kom upp úr jörðinni í eld­gos­inu í Holu­hrauni 2014-2015. Við fór­um þá að velta fyr­ir okk­ur hvort hægt væri að nota hraunið beint sem bygg­ing­ar­efni í fljót­andi ástandi í stað þess að mylja það niður, blanda aft­ur í það sementi með orku­frek­um og meng­andi aðferðum. Við bár­um svo magn hrauns­ins sam­an við magn steypu sem var og er notuð sem bygg­ing­ar­efni. Ísland er ekki auðugt að efn­um sem hægt er að nota til að reisa mann­virki og við fór­um að hugsa hvað við gæt­um gert úr þessu efni sem kem­ur beint úr iðrum jarðar. Inn­blástur­inn er nátt­úr­an sjálf sem býr til alls kon­ar form og mynd­an­ir. Þetta er að sama skapi ádeila á mann­virkja­gerð á tím­um lofts­lags­breyt­inga og þau kerfi sem við höf­um því tengd,“ seg­ir hún.

Gest­ir á opn­un­ar­degi horfa á kvik­mynd­ina sem Arn­ar og Arn­hild­ur gerðu. Ljós­mynd/​Marta Buso

Ádeila á borg­ar­skipu­lag

Væri hægt að nýta hraun­rennsli í raun og veru til bygg­ing­ar eða er þetta eins kon­ar kon­septlista­verk?

„Við hugs­um um það á báða vegu. Hug­mynd­in er áhuga­verð og þótt hún verði ekki endi­lega að veru­leika í al­vöru þá vek­ur hún svo marg­ar spurn­ing­ar, til dæm­is um eign­ar­hald á efn­inu. Ef við mynd­um búa til bygg­ing­ar úr hrauni, vakna spurn­ing­ar um hver á hraunið og þá borg­ina sem væri byggð úr hraun­inu. Þetta eru spurn­ing­ar sem hafa horfið úr arki­tekt­úr því við erum svo vön að mann­virki séu notuð sem fjár­fest­ing­ar­tæki­færi,“ seg­ir Arn­ar.

„Hin hliðin er svo að prófa þetta í al­vöru á vís­inda­leg­an hátt, en við telj­um að það sé hægt. Það eru dæmi um hí­býli mynduð úr hrauni,“ seg­ir Arn­ar.

Arn­hild­ur er hér fyr­ir utan ís­lenska skál­ann í Fen­eyj­um að brenna hraun. Ljós­mynd/​Ugo Car­meni

„Við sjá­um þetta líka í nátt­úr­unni, eins og Dimmu­borg­ir; það er staður sem raun­veru­lega væri hægt að flytja inn í,“ seg­ir Arn­hild­ur og bæt­ir við að tækn­inni fleygi fram og það sé aldrei að vita hvað hægt verði að gera í framtíðinni. Nú þegar sé verið að stýra hrauni á Reykja­nes­inu í ákveðna far­vegi með bygg­ingu varn­argarða.

„Við horf­um til framtíðar til að finna leið fyr­ir okk­ur til að þró­ast sem þjóð,“ seg­ir Arn­hild­ur og seg­ir að verkið sé ádeila á bygg­ing­ariðnaðinn, eign­ar­hald á bygg­ing­um, borg­ar­skipu­lag og um­hverfi.

„En allt þetta er fast í ákveðnum kerf­um sem eru ekki sam­fé­lag­inu eða fólki fyr­ir bestu, held­ur eru það aðrir hags­mun­ir sem stjórna þar ferðinni. Okk­ur finnst mik­il­vægt að sýna nýj­an heim með aðra fag­ur­fræði og borg­ar­skipu­lag af því við verðum að breyta kerf­um, hvernig efni við not­um og hvernig við byggj­um ef við ætl­um að hafa mögu­leika á því að lifa af sem teg­und á tím­um lofts­lags­breyt­inga,“ út­skýra þau.

Draum­ur sem rætt­ist

Sam­starf mæðgin­anna geng­ur vel, en áhugi Arn­ars á arki­tekt­úr kviknaði snemma og á hann ekki langt að sækja hann. Hann fylgd­ist vel með mömmu sinni og henn­ar verk­efn­um þegar hún var í námi og hann ung­ur dreng­ur og ákvað síðan að feta í fót­spor henn­ar.

„Mig langaði að skapa heima, og arki­tekt­úr er leið til að vinna að því,“ seg­ir Arn­ar. Hann end­ur­nýtti ein­mitt gaml­an Star Wars-tölvu­leik, en í stað þess að nota bygg­ing­ar sem voru í leikn­um setti hann inn bygg­ing­ar frá hraun­borg­inni Eld­borg og er því hægt að ferðast um hana og spila leik­inn.

„Það er svo mik­il­vægt að hugsa víðar, vinna þverfag­lega og nota nýja tækni til að setja fram upp­lýs­ing­ar,“ seg­ir Arn­hild­ur og bæt­ir við að með því að fara út fyr­ir ramm­ann og búa til eins kon­ar hermi­heima megi koma í veg fyr­ir mis­tök í bygg­ing­ariðnaði og borg­ar­skipu­lagi. Arn­hild­ur seg­ir sam­starfið ganga mjög vel og finnst heiður að fá að vinna með syni sín­um.

„Það er frá­bært að hann nenni yf­ir­höfuð að vera með mér,“ seg­ir hún og bros­ir.

Á gólfi er eins kon­ar skúlp­túr sem sýn­ir hvernig nýta mætti renn­andi hraun í bygg­ing­ariðnaði. Ljós­mynd/​Ugo Car­meni

Er ekki mik­ill heiður fyr­ir ykk­ur að fá að sýna arki­tekt­úr á Fen­eyjat­víær­ingn­um, fyrst ís­lenskra arki­tekta?

„Jú, þetta er draum­ur sem rætt­ist. Hér ganga goðin manns í arki­tekt­úr kæru­leys­is­lega fram hjá, en hér eru all­ir bestu arki­tekt­ar heims sam­an­komn­ir. Það er mik­ill heiður að fá að vera full­trúi Íslands,“ seg­ir Arn­hild­ur og Arn­ar tek­ur und­ir það.

„Þegar hug­mynd­in að Lava­form­ing kviknaði grínuðumst við með að kom­ast á Tví­ær­ing­inn með það,“ seg­ir hann.

„Það er mik­il­vægt fyr­ir arki­tekt­úr á Íslandi að arki­tekt­ar haldi áfram að koma hingað. Það ýtir und­ir skap­andi vinnu og metnað. Við hlökk­um til að heim­sækja Fen­eyj­ar eft­ir tvö ár og sjá hér aðra ís­lenska arki­tekta sem full­trúa á Tví­ær­ingn­um,“ seg­ir Arn­hild­ur að lok­um.