Kannski er kammermúsík erfiðasta tegund klassískrar tónlistar sem hljóðfæraleikarar geta flutt. Þar er hver og einn algjörlega ábyrgur fyrir sínum parti og það heyrist allt (misfellur líka).
Hins vegar kennir þetta tónlistarform flytjendum ekki síst að hlusta, ekki bara eftir réttum innkomum, heldur líka fraseringum sem getur verið einna erfiðast að ná saman, það er að segja að túlkun myndi heild.
Það getur tekið kammerhópa, til að mynda píanótríó og strengjakvartetta, áraraðir að marka sér sinn eigin hljóm en vissulega getur hann breyst eftir því sem listafólk leikur lengur saman og lærir að þekkja styrkleika hvert annars.
Ég var því býsna spenntur að heyra í nýju píanótríói sem kom saman í Salnum í Kópavogi síðasta sunnudaginn í maí til þess að leika meðal annars Schubert og Clöru Schumann. Það var sem sagt ekki ráðist á garðinn þar sem hann var lægstur.
Seinna píanótríóið eftir Franz Schumann (1797-1828) hefur fylgt mér lengi. Ég er alltaf að segja bæði vinum og kunningjum að klassísk tónlist sé alls staðar í kringum okkur; við heyrum hana í útvarpi og sjónvarpi, á tónleikum, í auglýsingum og tölvuleikjum og jafnvel lyftum. Hins vegar vitum við ekki endilega hvaða verk við erum að hlusta á hverju sinni eða eftir hvern það er. Þannig var það einmitt með píanótríó Schuberts í mínu tilviki.
Ég sá kvikmynd Stanleys Kubricks, Barry Lyndon (1975), í sjónvarpi fyrir kannski þrjátíu árum, og heyrði dásamlegum öðrum kafla tríósins bregða oftsinnis fyrir, án þess að vita hvað ég var að hlusta á. Þetta var áður en hægt var að leita að upplýsingum á netinu en ég mundi alltaf hið áleitna stef sem Schubert kynnir til sögunnar í upphafi annars þáttar verksins og leikur sér svo með. Miklu seinna komst ég að því hvaða verk var um að ræða og hef hlustað mikið á það síðan, mjög mikið.
Seinna píanótríó Schuberts er risavaxið, tekur tæpa klukkustund í flutningi og krefst mikillar einbeitingar. Afköst Schuberts á skammri ævi eru vel þekkt en umrætt verk samdi tónskáldið helsjúkur og raunar skömmu áður en hann lést. Mér fannst hið nýja píanótríó Geirþrúðar Önnu, Herdísar Mjallar og Liams leika verkið frábærlega.
Það var ekki bara ótrúleg samhæfni sem einkenndi flutninginn, heldur líka sjálfstæði einstakra radda (það voru engir farþegar í flutningunum). Innkomur voru ákveðnar og fraseringar einkar músíkalskar. Þremenningarnir voru í góðu augnsambandi og hlustuðu greinilega eftir því sem hver og einn var að gera. Flutningurinn var um leið dýnamískur og ljóðrænn og tónninn fallegur, þó með frásögn.
Það sama má segja um píanótríó Clöru Schumann (1819-1896) sem er rómantískara í eðli sínu, ekki hvað síst niðurlag fyrsta þáttar sem var hreint út sagt frábærlega leikið, áhrifamikið og dramatískt. Clara var ekki mikið eldri en Schubert þegar hún samdi píanótríó sitt, aðeins 27 ára, en hún var ekki bara gott tónskáld, heldur líka einn fremsti píanisti á sinni tíð og einbeitti sér, ekki hvað síst eftir að eiginmaður hennar, Robert Schumann féll frá (1856), að því að leika verk hans.
Þessi tvö stóru verk rammaði píanótríóið sem lék í Salnum svo inn með flutningi á nýju verki, Frederic, eftir píanista tónleikanna, Liam Kaplan. Mér fannst verkið mynda einhvers konar andardrátt milli risanna tveggja en það er ákaflega lýrískt og vitnar bæði fallega og smekklega í prelúdíu Chopins (op. 28).
Hinir ungu listamenn á tónleikum í Salnum eru rækur vitnisburður þess að við þurfum engu að kvíða þegar kemur að flutningi á klassískri tónlist í framtíðinni. Tæknilega séð skorti ekkert en það væri rangt af mér að hrósa flutningi þeirra á verkunum þremur frá tæknilegu sjónarmiði; hann var allur á dýptina.
Tríó tónleikanna er nýstofnað og hefur því enn ekki hlotið nafn. Í efnisskrá tónleikanna óskaði listafólkið eftir tillögum að nafni en oft ráða tilviljanir hvaða listamannanafn verður fyrir valinu hverju sinni. Tillaga mín væri sú að tríóið myndi draga nafn sitt af einu verka tónleikanna í Salnum og kallaðist Frederic-tríóið.
Ertu ekki með notendaaðgang? Fara í nýskráningu.
Aðgangur að þessari frétt í fullri lengd krefst áskriftar.
Til þess að lesa hana þarftu að skrá þig inn.
Þú ert innskráð(ur) sem ... en ert ekki með áskrift.
Aðgangur að þessari frétt í fullri lengd krefst áskriftar að Morgunblaðinu, rafræns aðgangs á borð við vikupassa eða séráskriftar að viðkomandi efnisflokki á mbl.is.