Fjór­ir Rúm­en­ar sem Stefán Páls­son, sagn­fræðing­ur, reyndi að aðstoða á þriðju­dag virðist ekki hafa fengið lausn sinna mála eft­ir því sem Stefán kemst næst en þeir áttu hvorki fyr­ir mat né gist­ingu þegar hann reyndi að aðstoða þá.

Stefán skrifaði um Rúm­en­ana á vef sinn í gær­kvöldi og þegar mbl.is ræddi við hann í dag hafði hann frétt af Rúm­en­um og að þeir væru enn í reiðileysi.

Gisti­heim­ili Hjálp­ræðis­hers­ins í Kirkju­stræti er lokað yfir vetr­ar­tím­ann en fá­tækt fólk hef­ur löng­um getað leitað eft­ir aðstoð hjá Hjálp­ræðis­hern­um þegar fýk­ur í önn­ur skjól.

Stefán var stadd­ur á skrif­stofu VG við Suður­götu á þriðju­dag þegar Rúm­en­arn­ir komu þar inn í leit sinni að Hjálp­ræðis­hern­um. Þegar ljóst var að þar var enga aðstoð að fá fyrr en í júní­mánuði spurði einn fjór­menn­ing­anna Stefán að því hvort hann vissi um vinnu.

„Ung­ur maður dró fram velkt, tölvuprentað blað og rétti mér. Hjartað sökk við lest­ur­inn og ég sá strax að þetta gæti orðið lang­ur eft­ir­miðdag­ur.

 Á miðanum stóð efn­is­lega: Við erum frá Rúm­en­íu og erum heim­il­is­laus og at­vinnu­laus. Við erum kom­in hingað til að fá vinnu, kom­ast í hús­næði og skapa okk­ur framtíð, því í heimalandi okk­ar höf­um við ekk­ert. – Þessi boðskap­ur var meitlaður í þrjár stutt­ar lín­ur og vænt­an­lega skrifaður með aðstoð ein­hvers ann­ars, því þótt mál­farið væri ein­falt var text­inn mál­fræðilega rétt­ur og eðli­leg­ur.

Þau voru fjög­ur. Ung­ur maður sem gat talað hrafl í ensku og lét í það minnsta eins og hann skildi hana vel. Eldri maður, sem sá ungi kynnti síðar sem föður sinn. Sá reyndi tals­vert að tjá sig en ég skildi lítið. Með þeim voru göm­ul kona og maður, sem ég giskaði á að væru af­inn og amm­an. Þau skildu ekk­ert af því sem fram fór og voru sýni­lega örþreytt. Far­ang­ur­inn báru þau í poka sem var tveggja manna tak og þrem­ur lasb­urða bak­pok­um. Gamla kon­an bar stærsta pink­il­inn og það virt­ist hin sjálf­sagða skip­an mála. Hún var eins og staðal­mynd­in af gam­alli sveita­konu frá Balk­anskag­an­um,“ skrif­ar Stefán en hann og aðrir á skrif­stofu VG könnuðu hvort hægt væri að veita fólk­inu aðstoð.

Hvergi neina aðstoð að fá

„Rauði kross­inn var fyrsti kost­ur. Starfsmaður­inn í út­lend­inga­mál­un­um var reynd­ar veik­ur heima, en vinnu­fé­lag­ar hans lofuðu að kanna hvaða leiðir væru fær­ar í stöðunni og hringja aft­ur. Á meðan höfðum við sam­band við Hjálp­ræðis­her­inn og feng­um staðfest að Her­kastal­inn sé í dag ein­ung­is rek­inn sem far­fugla­heim­ili á sumr­in og að Hjálp­ræðis­her­inn hefði eng­in úrræði. Okk­ur var bent á að í kaffi­stofu Sam­hjálp­ar gæti fólkið fengið að borða, en hún væri reynd­ar við það að loka í dag.

Rauði kross­inn hringdi aft­ur og staðfesti það sem mig grunaði svo sem, að Rúm­en­ía væri á evr­ópska efna­hags­svæðinu og Rúm­en­ar gætu því farið hér um frjáls­ir ferða sinna og reynt að finna sér vinnu, en hér væru þeir al­gjör­lega á sína eig­in ábyrgð. Ef til vill mætti þó reyna að tala við Alþjóðahúsið, bætti RKÍ-starfsmaður­inn við.

Starfsmaður Alþjóðahúss­ins tók í sama streng, en benti mér þó á hina og þessa aðila sem reyn­andi væri að tala við. Þar var einkum um að ræða borg­ar­starfs­menn tengda Mann­rétt­inda­skrif­stofu og úr fé­lags­mála­geira borg­ar­inn­ar. – Milli sím­tala kom ungi maður­inn til mín og spurði mig vongóður hvort það væri ekki auðvelt að fá vinnu á Íslandi? Ég muldraði eitt­hvað flótta­lega og sagðist þurfa að hringja meira.

Í ráðhús­inu fékk ég sömu upp­lýs­ing­ar: Sam­hjálp­arkaffi­stof­an væri opin að deg­in­um til, þar gæti fólk fengið að borða – og líka á öðrum stöðum. Eng­inn sylti í hel á Íslandi, sem bet­ur fer. Varðandi gist­ingu hefði borg­in eng­in ráð. Ef barn hefði verið í hópn­um hefði málið horft öðru vísi við, en þetta væru full­orðnir út­lend­ing­ar sem yrðu að bera ábyrgð á sér sjálf­ir. Gisti­skýl­in fyr­ir útigangs­fólkið væru kannski mögu­leiki, þó lík­lega yrði þeim vísað þaðan úr því að þau væru út­lend­ing­ar – í það minnsta hefðu Reyk­vík­ing­ar for­gang að pláss­un­um. Kon­an frá borg­inni spurði mig hvort þau ættu ekki ein­hverja pen­inga? Ég sagðist ekki vita það með vissu, en væri ekki bjart­sýnn. Von­andi lumuðu þau á ein­hverj­um aur­um.

Eng­inn skyldi ætla að kon­an frá Mann­rétt­inda­skrif­stofu borg­ar­inn­ar hafi ekki haft samúð. All­ir sem ég hafði rætt við í þessu síma­maraþoni voru miður sín yfir sög­unni, sem þau gerðu sér grein fyr­ir að gæti aldrei endað vel. Ég var orðinn svo niður­dreg­inn að kon­an aumkaði sig yfir mig og bauðst til að taka á móti okk­ur í and­dyri Ráðhúss­ins,“ skrif­ar Stefán.

 Í ráðhús­inu kom í ljós að fjór­menn­ing­arn­ir ættu enga pen­inga, ein­ung­is þrjár út­lensk­ar smá­mynt­ir. Því ákvað Stefán að leita til kaþólsku kirkj­unn­ar en Rúm­en­arn­ir höfðu byrjað í Hall­gríms­kirkju þar sem þau fengu miða með nafni og heim­il­is­fangi Hjálp­ræðis­hers­ins. Í ljós kom að kaþólska kirkj­an gat ekk­ert gert fyr­ir fólkið sem var orðið ör­magna af þreytu og hungri.

Stefán benti fólk­inu á að kanna hvort það gæti fengið aðstoð hjá aðvent­i­sta­kirkj­unni eða lög­regl­unni og að Sam­hjálp myndi gefa þeim að borða. Stefán hef­ur ekki hitt Rúm­en­ana síðan en frétt af þeim þar sem þeir voru enn í reiðileysi. Hann velt­ir fyr­ir sér stöðu út­lend­inga sem hingað koma og eiga ekki í neitt hús að venda.

Missti von­ina um betra líf

„Hvað rek­ur fólk til þess að trúa sög­um um að á Íslandi sé para­dís fyr­ir alls­lausa út­lend­inga, sem fái hús­næði, uppi­hald og vinnu við það eitt að mæta á svæðið? Og ekki bara trúa sög­un­um, held­ur leggja allt und­ir og halda til Íslands með al­eig­una í nokkr­um pinkl­um…

Hverju ætli þetta fólk hafi kostað til svo það kæm­ist hingað í leit að draum­um sem eng­in inni­stæða reynd­ist fyr­ir? Tók maður­inn sem seldi þeim hug­mynd­ina kannski drjúga þókn­un í eig­in vasa fyr­ir að út­vega þeim far­seðlana?

 Og hvað ger­ist næst? Ætli þau hafi endað á lög­reglu­stöðinni og í kjöl­farið hafi eitt­hvert op­in­bert vald gengið í að koma þeim úr landi? Hírðust þau úti um nótt­ina eða komu sér inn í mann­laust hús, stiga­gang í fjöl­býl­is­húsi eða annað slíkt? Munu þau reyna að þrauka hérna, t.d. með betli – og við fáum næst að lesa um skipu­lagða út­gerð rúm­ensku mafíunn­ar á at­vinnu­betl­urum hér á landi?

Eða mun ein­hver stinga upp á að þau gefi sig fram við yf­ir­völd út­lend­inga­mála og seg­ist vera of­sótt í heima­land­inu – sígaun­ar til að mynda? Þá væru þau kom­in inn í til­tekið kerfi sem myndi hýsa þau og fæða uns þau yrðu send aft­ur úr landi. Þannig gætu stjórn­end­ur út­lend­inga­mála sann­færst enn frek­ar um til­vist hæl­is­leit­enda­t­úr­ism­ans ógur­lega.

Vænt­an­lega fæ ég aldrei að vita mála­lykt­ir og vænt­an­lega hitti ég aldrei aft­ur strák­inn sem ég gleymdi að spyrja að nafni, en horfði á missa von­ina um nýtt og betra líf,“ skrif­ar Stefán.

Hjálp­ræðis­her­inn er oft eina skjól þeirra sem minna mega sín mbl.is/Á​rni Sæ­berg