„Ég verð að kom­ast af“

„Það var ekki auðvelt að ákveða að flytja frá Djúpa­vogi til Grinda­vík­ur,“ seg­ir­Delia­HomecilloDicdican, starfsmaður Vís­is á Djúpa­vogi. Hún er í hópi þeirra starfs­manna fyr­ir­tæk­is­ins sem hafa ákveðið að taka til­boði um vinnu í Grinda­vík og flytj­ast þangað bú­ferl­um. „Mér þykir vænt um Djúpa­vog. Hér á ég vini. Þegar ég flyt þarf ég að byrja upp á nýtt. Það er ekki ein­falt.“Delia vinn­ur lang­an vinnu­dag og stól­ar á tekj­ur sem hún fær fyr­ir yf­ir­vinnu til að sjá fyr­ir fjöl­skyldu sinni. Hún seg­ist hafa fengið vil­yrði frá Vísi um að hún verði ekki fyr­ir tekju­skerðingu við flutn­ing­inn.

Allt breytt­ist

Delia flutti til Djúpa­vogs frá Fil­ipps­eyj­um fyr­ir fimmtán árum. Hún hef­ur all­an þann tíma unnið hjá Vísi. Eig­inmaður henn­ar og tvö börn urðu eft­ir í heima­land­inu en hún heim­sótti þau á hverju ári. Fyr­ir þrem­ur árum breytt­ist þó allt. Eig­inmaður henn­ar lést og hún vildi því fá börn­in hingað. Það tók sinn tíma. Það var ekki fyrr en í fyrra að Útlend­inga­stofn­un gaf sitt leyfi fyr­ir komu þeirra og fluttu þau beint til Djúpa­vogs og hófu að vinna hjá Vísi. Þau eru nú 16 og 17 ára, son­ur­inn Ju­del og dótt­ir­in Jade Marie. Delia hef­ur mik­inn metnað fyr­ir hönd barna sinna og vill að þau gangi mennta­veg­inn. Hún seg­ir hins veg­ar dýrt, sér­stak­lega þegar ein­stætt for­eldri á í hlut, að senda börn sín í skóla. Því verði þau að vinna um hríð og safna sér pen­ing.

Delia hef­ur aldrei komið til Grinda­vík­ur. Hún þekk­ir eng­an sem býr þar. „Ég tek ákvörðun­ina um að flytja með framtíð barn­anna minna í huga. Draum­ur minn er að koma þeim í há­skóla.“

Hún seg­ir það hafa verið mik­il viðbrigði fyr­ir börn­in að flytja til Íslands. Djúpi­vog­ur sé lít­ill bær en smám sam­an fóru þau að kunna bet­ur við sig. Þau hafa einnig ákveðið að halda áfram að vinna fyr­ir Vísi í Grinda­vík. „Kannski verður líf okk­ar betra í Grinda­vík,“ seg­ir hún.

Delia mun lík­lega flytja í ág­úst, á meðan lokað er hjá Vísi á Djúpa­vogi vegna sum­ar­fría. „Þetta er stór ákvörðun. Og ég er hrædd því að ég er ein­stæð móðir. En ég verð að flytja til að kom­ast af. Ég verð að kom­ast af.“

Verð að hafa vinnu

Hún seg­ir of mikið óör­yggi fel­ast í því að búa áfram á Djúpa­vogi. Vinnsla verður áfram á staðnum í ein­hverja mánuði en hvað svo?

„En ég verð að hugsa um börn­in mín. Ég verð að hafa vinnu. Ég er að flytja því ég vil hafa vinnu, ég vil ekki bæt­ur frá hinu op­in­bera,“ seg­ir Delia.

Vís­ir býðst til að aðstoða fólk við að finna hús­næði í Grinda­vík og einnig að greiða fyr­ir bú­ferla­flutn­ing­ana. Það seg­ir Delia mik­inn létti.

En myndi Delia vera að flytja frá Djúpa­vogi ef Vís­ir væri ekki að hætta starf­semi sinni þar? „Nei, ég myndi vera áfram.“

Vona það besta

„Ég upp­lifi mikla óvissu,“ seg­ir Guðjón Rafn Steins­son, 15 ára, sem er fædd­ur og upp­al­inn á Djúpa­vogi. „Mér finnst eins og all­ir haldi í von­ina, bú­ist við hinu versta en voni það besta.“

Í haust ætl­ar hann að hefja nám á tungu­mála­braut í Mennta­skól­an­um á Ak­ur­eyri. Hann seg­ist stefna á að flytja aft­ur til Djúpa­vogs að loknu námi. Hann seg­ir það þó velta á því að at­vinnu verði að fá í bæn­um. Hann seg­ir að jafn­aldr­arn­ir á Djúpa­vogi tali mikið um brott­hvarf Vís­is og hafi kynnt sér málið vel. „Þetta snýst ekki bara um að Vís­ir sé að fara,“ seg­ir Guðjón. „Það mun fækka í skól­un­um, það minnka viðskipti við búðirn­ar og alla þjón­ustu. Þetta hef­ur áhrif á allt, líka aðrar at­vinnu­grein­ar.“

Guðjón seg­ir að nokkr­ir krakk­ar í grunn­skól­an­um muni nú flytja til Grinda­vík­ur með for­eldr­um sín­um. „Þetta eru krakk­ar sem eiga hér sína vini og þurfa nú að flytja.“

Guðjón bend­ir á að mikið sé talað um að lax­eldi Fisk­eld­is Aust­fjarða í Beruf­irði muni vaxa og að fleiri störf muni skap­ast í tengsl­um við það. Hins veg­ar sé nokkuð í að slíkt ger­ist. Því verði eitt­hvað annað að koma til næstu 2-3 árin, nú þegar Vís­ir er að fara. „Fólk get­ur ekki búið hér án at­vinnu. Það mun því fara ef ekk­ert breyt­ist.“

Hann seg­ir að besta staðan væri sú að Vís­ir eða annað fisk­vinnslu­fyr­ir­tæki yrði áfram og lax­eldið þar að auki. Það hefði breytt miklu, jafn­vel hefði fjölgað í bæn­um og ein­hver upp­bygg­ing orðið. Guðjón seg­ir að vissu­lega sé ferðaþjón­ust­an vax­andi at­vinnu­grein á Djúpa­vogi en hún muni aldrei koma í staðinn fyr­ir stórt fyr­ir­tæki á borð við Vísi. Hann seg­ir þó mik­il­vægt að líta á björtu hliðarn­ar. „Þær eru þó kannski ekki svo marg­ar. En maður verður að reyna að vera bjart­sýnn.“

Þurf­um að standa sam­an

Jóna Krist­ín Sig­urðardótt­ir hef­ur búið á Djúpa­vogi í 32 ár. Maður­inn henn­ar er sjó­maður og er á tog­ara sem gerður er út frá Fá­skrúðsfirði. „Það er margt sem hef­ur breyst hér und­an­far­in ár, hér eru eng­ir tog­ar­ar. Maður­inn minn valdi því þann kost­inn að fara á tog­ara frá Fá­skrúðsfirði. Þeir eru með heima­höfn þar, svo hann keyr­ir bara á milli Fá­skrúðsfjarðar og Djúpa­vogs.“

Jóna á tvo syni, ann­ar er í af­leys­ing­um á sama tog­ara og faðir hans og hinn í Há­skól­an­um í Reykja­vík.

Í sept­em­ber verður Jóna búin að vinna í frysti­hús­inu á Djúpa­vogi í 26 ár, þar af hef­ur Vís­ir rekið vinnsl­una í 15 ár. „Þetta hef­ur verið mjög góður vinnustaður og mér þykir mjög vænt um Vísi.“

Jóna seg­ir stjórn­end­ur Vís­is ætíð hafa reynst sér vel. „Þannig að þegar þetta kom upp í vor, að þeir væru að loka, þá þurfti ég virki­lega að hugsa mig um. Mig langaði að fara,“ seg­ir Jóna sem fer reglu­lega á veg­um Vís­is til Grinda­vík­ur til að bera sam­an bæk­ur sín­ar við aðra mats­menn fyr­ir­tæk­is­ins. Hún seg­ir fólkið þar vina­legt, á sín­um aldri og tæki­færið því spenn­andi í henn­ar huga. „En nú hef ég ákveðið að fara ekki, að minnsta kosti í bili. Ég er orðin sátt við þá ákvörðun.“

En hvað varð til þess að hún tók þá ákvörðun?

„Trú á staðnum,“ seg­ir Jóna ákveðin. „Þó að þetta ger­ist núna tel ég að Djúpi­vog­ur eigi framtíðina fyr­ir sér.“ Hún nefn­ir sem dæmi upp­bygg­ingu í tengsl­um við ferðaþjón­ust­una og seg­ist vilja horfa á tæki­fær­in og mögu­leik­ana.

„Ég veit ekki frek­ar en aðrir hvað er framund­an. En ég ætla að vera bjart­sýn. Við sem eft­ir erum þurf­um að standa sam­an. Við þurf­um að vera uppörv­andi, ekki draga hvert annað niður. Við þurf­um að hafa trú á okk­ur sjálf­um og þess­um stað.“

Jóna Krist­ín er matsmaður og seg­ir að sú reynsla muni nýt­ast sér við laxaslátr­un­ina sem hefst hjá Vísi í haust. „En það versta er óviss­an. Við vit­um nokk­urn veg­inn hvað ger­ist þetta árið en hvað ger­ist á næsta ári?“

Lax­eldið eitt og sér nægi ekki til að halda úti fullri starf­semi í fisk­vinnsl­unni á Djúpa­vogi. „Við þurf­um eitt­hvað annað með.“

Jóna seg­ir mis­jafnt hvernig íbú­ar á Djúpa­vogi hafi tekið tíðind­un­um af brott­för Vís­is­manna. Vissu­lega séu sum­ir hrein­lega í sár­um. Fyrstu vik­urn­ar eft­ir að ákvörðunin var kunn­gjörð hafi verið erfiðast­ar. Fólk sé svo að átta sig á því núna að marg­ir muni flytja úr bæn­um í haust. „Og það hef­ur komið svo­lítið bak­slag. En ég breyti þess­ari ákvörðun ekki. Og því ætla ég að vera já­kvæð. Það verður að stappa stál­inu í þá sem eft­ir eru. Það er ein­fald­lega þannig.“

Vill prófa eitt­hvað nýtt

„Það er gott að búa á Djúpa­vogi en ég hef ákveðið að flytja til Grinda­vík­ur,“ seg­ir Jacek Ptak, starfsmaður Vís­is, sem hef­ur búið á Djúpa­vogi í sjö ár. Hann lang­ar að prófa að búa á nýj­um stað, en úti­lok­ar ekki að snúa aft­ur. Jacek á fjöl­skyldu á Djúpa­vogi, móður og bróður. Móðir hans vinn­ur hjá Vísi og hef­ur líka ákveðið að flytja. Bróðir hans ætl­ar að búa áfram á Djúpa­vogi. „Ég er spennt­ur að prófa eitt­hvað nýtt,“ seg­ir Jacek sem er ein­hleyp­ur og barn­laus. „Kannski ég skoði aðeins kon­ur í Grinda­vík,“ seg­ir hann og hlær.