Michael Kiw­anuka er þrítug­ur tón­list­armaður sem vakti fyrst al­menna at­hygli í heimalandi sínu Bretlandi þegar hann var val­inn áhuga­verðasti tón­list­armaður árs­ins 2012 í net­kosn­ingu breska rík­is­út­varps­ins, BBC's Sound of 2012. Könn­un þessi er hald­in ár­lega og rík­ir jafn­an mik­il eft­ir­vænt­ing um niður­stöðuna, hvaða hljóm­sveit eða tón­list­armaður þyki sá mest spenn­andi hverju sinni. Kiw­anuka hafði þá gefið út þrjár stutt­skíf­ur og leikið með Adele í tón­leika­ferð henn­ar, Adele Live, ári fyrr. Þar áður hafði hann leikið á gít­ar með hinum og þess­um hljóm­sveit­um, áður en hann hóf sóló­fer­il.

Það var sann­kölluð drauma­byrj­un hjá Kiw­anuka að fá að leika með Adele og verða fyr­ir val­inu í keppni BBC og var hann vel að heiðrin­um kom­inn, heill­andi og til­finn­inga­rík­ur tón­list­armaður sem gest­ir Ice­land Airwaves fá að kynn­ast í Gamla bíói á laug­ar­dag­inn, 4. nóv­em­ber, en Kiw­anuka hef­ur leik á miðnætti. Hátíðin hefst í dag.

Skemmti­leg­ur tími með Adele

For­eldr­ar Kiw­anuka eru frá Úganda en fluttu til Bret­lands á ní­unda ára­tugn­um og þar fædd­ist pilt­ur og ólst upp í Muswell Hill, út­hverfi í norður­hluta London sem er m.a. þekkt sem heima­slóðir hljóm­sveit­ar­inn­ar Kinks. Kiw­anuka seg­ist ekki hafa hlotið tón­list­ar­upp­eldi þó vissu­lega hafi verið leik­in tónlist á heim­ili hans í æsku og þá m.a. popp­tónlist frá Úganda. Hann er spurður að því hvenær hann hafi áttað sig á því að hann vildi verða tón­list­armaður og seg­ist hann hafa verið 11 eða 12 ára þegar það rann upp fyr­ir hon­um. Hann hafi haft mik­inn áhuga á tónlist og langað að vera í hljóm­sveit. Áður en hann byrjaði í tón­list­ar­námi við West­minster-há­skóla fór hann að leika á gít­ar með ýms­um hljóm­sveit­um og söngvur­um, m.a. djass- og sál­ar­söngvur­um og hélt því áfram meðfram námi, auk þess að kenna á gít­ar. Hann seg­ist hafa lært mikið af því.

– Árið 2011 hef­ur verið þér mik­il­vægt því þú samd­ir þá við Comm­uni­on Records sem gaf út nokkr­ar stutt­skíf­ur með þér og fórst líka í tón­leika­ferð með hinni gríðar­vin­sælu Adele sem var þá ný­bú­in að gefa út met­sölu­plöt­una 21. Hvernig var að spila með henni fyr­ir fram­an mörg þúsund manns? Það hlýt­ur að hafa verið dá­lítið skrítið fyr­ir þig?

„Jú, það var það. Fyrstu tón­leik­arn­ir voru í Nor­egi og það var margt sem ég kunni ekki al­menni­lega, hljóðpruf­ur og fleira. Þannig að ég spilaði bara fyrst í 10 eða 15 mín­út­ur,“ svar­ar Kiw­anuka kím­inn.

– Varstu tauga­óstyrk­ur?

„Já, ég var tauga­óstyrk­ur en þetta var skemmti­legt,“ svar­ar Kiw­anuka og hlær við. Hann hafi lært heil­mikið á því að ferðast og leika með Adele.

Stór stund

Talið berst að net­kosn­ingu BBC og seg­ir Kiw­anuka að hún hafi verið heil­mik­il kynn­ing fyr­ir hann og veg­semd. Að venju hafi verið tekið viðtal við hann á einni af út­varps­stöðvum BBC og hann flutt lög í beinni út­send­ingu. „Þetta var stór stund fyr­ir mig, að fá að flytja og tala um tón­list­ina mína við svo marga hlust­end­ur.“

– Var þetta „stóra tæki­færið“ á ferl­in­um?

„Já, ég held það. Ég gat komið tón­list­inni minni á fram­færi og fór í fram­haldi í fyrstu tón­leika­ferðina með hljóm­sveit­inni minni. Ég fór að leika á stærri tón­leika­stöðum en áður og fyr­ir fullu húsi. Mér hefði lík­lega ekki tek­ist það án BBC,“ seg­ir Kiw­anuka.

Fyrsta breiðskífa hans, Home Again, kom út árið 2012 á veg­um Polydor Records og hlaut hún mikið lof gagn­rýn­enda. Á henni flyt­ur Kiw­anuka til­finn­ingaþrungna tónlist í anda sál­ar­tón­list­ar átt­unda ára­tug­ar­ins og vel­gengni plöt­unn­ar minn­ir á vel­gengni ann­ars sál­ar­tón­list­ar­manns, Amy Winehou­se, sem Kiw­anuka seg­ir hafa haft mik­il áhrif á sig. Winehou­se hafi fylgt eig­in sann­fær­ingu.

Missti sjálfs­traustið

Næsta breiðskífa, Love & Hate, kom út í fyrra og seg­ist Kiw­anuka hafa upp­lifað mikið óör­yggi milli platna og skort á sjálfs­trausti.

„Ég var ekki viss um hvaða stíl ég gæti þróað og fór að ef­ast um að fólki myndi líka tón­list­in mín. Viðbrögðin voru ekki nógu já­kvæð frá út­gáfu­fyr­ir­tæk­inu við því sem ég var að gera á æf­ing­um og því missti ég heil­mikið sjálfs­traust og tapaði gleðinni við að búa til tónlist. Ég velti því fyr­ir mér að hætta en fann svo aft­ur gleðina,“ út­skýr­ir hann.

– Talandi um sjálfs­traust þá var þér boðið til sam­starfs við tón­list­ar­mann sem býr yfir ansi miklu sjálfs­trausti, Kanye West. Þú fórst á hans fund en sagðir seinna frá því að þú hefðir ekki verið til­bú­inn í að vinna með hon­um. Hvað gerðist eig­in­lega?

„Ég fór í hljóðver til hans á Havaí og trúði því ein­fald­lega ekki að svo vin­sæll og eft­ir­sótt­ur tón­list­armaður kynni að meta tón­list­ina mína. Ég fór til hans með því hug­ar­fari að ég þyrfti að vera ein­hver ann­ar en ég er en hann vildi bara að ég væri ég sjálf­ur og héldi mínu striki. Ég skil þetta bet­ur núna en gerði það ekki þá og var ekki til­bú­inn,“ svar­ar Kiw­anuka.

Svart­ur maður í hvít­um heimi

– Laga­text­arn­ir þínir eru að mestu byggðir á þinni eig­in reynslu, sjálfsævi­sögu­leg­ir. Get­urðu gefið mér dæmi um hvað þú ert að syngja?

„Já, ætli besta dæmið sé ekki „Black Man in a White World“ en í því er ég að syngja um hvernig var að al­ast upp í Muswell Hill, tón­list­ar­brans­ann og fólkið sem kem­ur á tón­leik­ana mína. Það fjall­ar um ákveðinn menn­ing­ar­árekst­ur, þeldökk­an mann sem ólst upp með svipuðum hætti og flest hvítt miðstéttar­fólk,“ svar­ar Kiw­anuka. Hann hafi líka verið að velta fyr­ir sér innra skipu­lagi þess sam­fé­lags sem hann hafi al­ist upp í. „Hvert sem ég fór hitti ég aldrei fólk eins og for­eldra mína held­ur af­kom­end­ur eldri kyn­slóða sem ólust upp í hverf­inu og því í öðrum menn­ing­ar­heimi en fjöl­skylda mín.“

– Hef­ur þú upp­lifað ras­isma í Bretlandi?

„Já en þó væg­an. Hann er ann­ars kon­ar í Bretlandi en Banda­ríkj­un­um. Ég átti ham­ingju­sama æsku og varð aldrei fyr­ir for­dóm­um af hálfu vina minna, for­eldra þeirra eða í skóla held­ur birt­ust for­dóm­arn­ir meira í fyr­ir­fram gefn­um hug­mynd­um fólks.“

Mik­il áhrif Big Little Lies

– Eitt af lög­un­um þínum, „Cold Little Heart“, var valið sem upp­hafslag vin­sælla sjón­varpsþátta HBO, Big Little Lies, sem millj­ón­ir manna hafa horft á. Það hlýt­ur að hafa aukið vin­sæld­ir þínar, ekki satt? Ég upp­götvaði tón­list­ina þína t.d. út frá þessu lagi og þess­um þátt­um og býst við að það sama eigi við um marga áhorf­end­ur þátt­anna.

„Já, það á við um flesta sem koma á tón­leika með mér núna. Ég er að spila fyr­ir álíka marga og Adele gerði árið 2011, um 2.000 manns og ég held að það megi að miklu leyti þakka þátt­un­um. Það horfðu svo marg­ir á þá um all­an heim og heyrðu lagið.

Það er reynd­ar skondið frá því að segja að í síðustu tón­leika­ferð lék ég ekki lagið á ein­um tón­leik­anna út af bil­un í tækja­búnaði. Umboðsmaður­inn minn fékk næsta dag tölvu­póst frá pirruðum tón­leika­gesti sem furðaði sig á því að ég hefði ekki spilað lagið,“ seg­ir Kiw­anuka kím­inn. Hann hafi ekki upp­lifað það áður að eiga svo vin­sælt lag að hon­um bæri skylda til að spila það á tón­leik­um.

Fimm manna hljóm­sveit kem­ur fram með Kiw­anuka á Ice­land Airwaves og blaðamanni leik­ur for­vitni á því hvort leik­in verði ný lög. Kiw­anuka seg­ir lík­legt að hann laumi einu eða tveim­ur inn í efn­is­skrána. En er hann far­inn að vinna að næstu plötu? „Já, ég hef verið að mæta í hljóðver milli tón­leika en vil ekki segja of mikið um hana á þessu stigi,“ seg­ir Kiw­anuka að lok­um.

Þeir sem vilja kynna sér tónlist Kiw­anuka geta gert það á vefsíðu hans, michaelkiw­anuka.com og á YouTu­be og Spotify.