Um­hverf­is­mál eru helsta mál­efnið sem fjallað verður um á Norður­landaráðsþingi sem var form­lega sett í þing­hús­inu í Stokk­hólmi í dag. Ungt fólk og þeirra hlut­verk þar er mik­il­vægt og áber­andi á þing­inu í ár.

Katrín Jak­obs­dótt­ir for­sæt­is­ráðherra seg­ir lofts­lags­vána mik­il­væg­asta málið í dag og hlut­ur unga fólks­ins skipti þar miklu. Það sé meðal ann­ars þeim að þakka og lofts­lags­verk­föll­um þeirra að lofts­lags­mál­in eru orðin að meg­in­straumi umræðu stjórn­mál­anna. Þeir sem af­neita lofts­lags­breyt­inga hafa fengið aukið vægi í umræðunni en áður en það er hluti af lýðræðis­hefðinni, seg­ir Katrín við upp­haf leiðtoga­fund­ar Norður­landaráðs að lok­inni setn­ingu þings­ins.

Lýðræðið er mik­il­væg­asta aflið að sögn Katrín­ar og hún seg­ir mik­il­vægt að skapa hvata til þess að draga úr los­un og breyta skatt­lagn­ingu. Eins þurfi að tryggja að hag­kerfið ýti und­ir eðli­lega hringrás. Hún nefndi sem dæmi af ís­lensk­um stjórn­völd­um um að lengja fæðing­ar­or­lof. Með því auk­ist lífs­gæði íbú­anna og um leið er hægt að draga úr los­un ofl.  

Katrín Jak­obs­dótt­ir for­sæt­is­ráðherra ávarpaði Norður­landaþingið í Stokk­hólmi. Johann­es Jans­son/​nor­d­en.org

Hans Wall­mark, for­seti Norður­landaráðs 2019, sagðist hafa verið minnt­ur á þetta þegar hann var ný­verið á Íslandi - að nor­rænu rík­in eiga sér sam­eig­in­lega sögu og mark­mið. Hann seg­ir að þau berj­ist meðal ann­ars sam­an fyr­ir frjáls­um versl­un­ar­samn­ing­um og taka sam­eig­in­lega þátt í stór­um heimsviðburðum. 

Strax á opn­un­ar­degi þings­ins, á leiðtoga­fundi hinna 87 þing­manna Norður­landaráðs og for­sæt­is­ráðherr­anna, verða lofts­lags­mál og sjálf­bærni í for­grunni.

En um­fjöll­un­ar­efni þings­ins eru ekki bara lofts­lags­mál og sjálf­bærni. Óstöðugt ástand á alþjóðavett­vangi set­ur einnig mark sitt á þingið og ör­ygg­is­mál verða sýni­leg í umræðunum.

Meðal ann­ars ætl­ar ráðið að fjalla um metnaðarfulla nýja stefnu varðandi sam­starf um sam­fé­lags­ör­yggi á Norður­lönd­um. Í stefnu­mót­un­in sem ligg­ur til grund­vall­ar um­fjöll­un­inni er að finna marg­ar til­lög­ur að því hvernig nor­rænu rík­in gætu starfað sam­an um sam­fé­lags­ör­yggi.

„Örygg­is- og varn­ar­mál fá stöðugt meira vægi í nor­rænu sam­starfi og það er ekki að ástæðulausu. Með hliðsjón að því sem nú á sér stað í Miðaust­ur­lönd­um og óstöðug­leik­ann á póli­tísk­um vett­vangi alþjóðlega er rík ástæða til þess að vinna enn nán­ar sam­an að ör­ygg­is­mál­um á Norður­lönd­um,“ seg­ir Hans Wall­mark.

Á morg­un leggja bæði nor­rænu ut­an­rík­is­ráðherr­arn­ir og varn­ar­málaráðherr­arn­ir fram skýrsl­ur sín­ar fyr­ir full­trúa á þing­inu. Auk þess verða á dag­skrá fleiri mál­efni sem varða flótta­fólk, fólks­flutn­inga og aðlög­un, meðal ann­ars tvær til­lög­ur sem varða sam­starf um átak gegn heiður­skúg­un.

 Sig­urður Ingi Jó­hanns­son, sam­starfs­ráðherra Norður­landa, stýrði í morg­un fimmta og síðasta fundi sam­starfs­ráðherra á for­mennsku­ári Íslands í Nor­rænu ráðherra­nefnd­inni. 

Framtíðar­sýn nor­ræns sam­starfs – um Norður­lönd­in sem sjálf­bær­asta og samþætt­asta svæði heims – var meg­in­um­ræðuefnið á fundi sam­starfs­ráðherr­anna sem fór fram í Stokk­hólmi. 

Rætt var um hvernig nor­rænt sam­starf ætti í stór­aukn­um mæli að snú­ast um aðgerðir gegn lofts­lags­breyt­ing­um og hvernig tryggja megi að sam­fé­lög og efna­hags­líf á Norður­lönd­un­um séu sem sjálf­bær­ust. 

Mark­miðið er að vinna sam­an á þeim sviðum þar sem Norður­lönd­in eru sterk­ari sam­an, þannig að nor­rænt sam­starf verði raun­veru­leg viðbót við aðgerðir ein­stakra landa s.s. varðandi kol­efn­is­hlut­leysi, með því að styðja við vöxt hringrás­ar­hag­kerf­is­ins og efla græn­an hag­vöxt sem trygg­ir sam­keppn­is­hæfni til framtíðar. Gert er ráð fyr­ir að samn­or­ræn verk­efni sem styðji við græn, sam­keppn­is­hæf og fé­lags­lega sjálf­bær Norður­lönd liggi fyr­ir á næsta ári. 

Á síðustu fimm árum hef­ur á sjötta tug hindr­ana milli Norður­land­anna verði rutt úr vegi, sem ger­ir Norður­lönd­in að einu samþætt­asta svæði heims og ger­ir þannig íbú­um Norður­land­anna auðveld­ara með vinna, stunda nám og stofna fyr­ir­tæki í hinum lönd­un­um. Siv Friðleifs­dótt­ir, formaður nor­ræna Stjórn­sýslu­hindr­anaráðsins, gaf ráðherr­un­um skýrslu um starf ráðsins en að draga úr landa­mæra­hindr­un­um er ekki síst mik­il­vægt fyr­ir okk­ur, þar sem hlut­falls­lega flest­ir Íslend­ing­ar búa í öðru Nor­rænu landi, eða 7-8%.

Vestn­or­ræn mál­efni voru einnig til um­fjöll­un­ar en eitt af mark­miðum for­mennsku Íslands hef­ur verið að auka nor­rænt sam­starf á Norður-Atlants­hafs­svæðinu þ.m.t. við Fær­eyj­ar og Græn­land. Samþykkt var að styrkja fram­kvæmd NAUST sem er ný stefnu­mót­un um mál­efni svæðis­ins.