Nor­ræna hag­vaxt­ar- og þró­un­ar­nefnd­in legg­ur til að Norður­landaráð beini þeim til­mæl­um til nor­rænu ráðherra­nefnd­ar­inn­ar að hún eigi frum­kvæði að viðræðum um sam­eig­in­leg­an um­hverf­isstaðal fyr­ir alla verðmæta­keðjuna í fisk­eldi. Þetta er meðal þess sem verður rætt um á þingi Norður­landaráðs á morg­un.

Til­lag­an er eft­ir­far­andi: Nor­ræna hag­vaxt­ar- og þró­un­ar­nefnd­in legg­ur til að Norður­landaráð beini þeim til­mæl­um til nor­rænu ráðherra­nefnd­ar­inn­ar að hún stuðli að gerð sam­bæri­legra stjórn­tækja og lög­gjöf í lönd­un­um sem greiði fyr­ir sam­starfi yfir landa­mæri um þarf­ir margra ólíkra at­vinnu­greina og sam­fé­lags­lega hag­kvæmra fram­kvæmda á sama lands­svæði; að hún eigi frum­kvæði að viðræðum við Norður­lönd­in til að út­búa sam­eig­in­leg­an um­hverf­isstaðal fyr­ir alla verðmæta­keðjuna í fisk­eldi og sam­eig­in­legt stjórn­kerfi til að þróa áfram fisk­eld­is­grein, sem get­ur út­vegað mat­væli og efna­hags­leg verðmæti með ásætt­an­legu vist­spori, sem styður inn­leiðingu sjálf­bærni­mark­miða Sam­einuðu þjóðanna; að hún eigi frum­kvæði að kort­lagn­ingu á mögu­leik­un­um á að móta sam­eig­in­lega stefnu um bláa hag­kerfið, sem nær til þeirra ólíku at­vinnu­greina og sam­fé­lags­legu hags­muna sem málið varðar mest; að for­mennsku­áætlun­in sjái til þess að Norður­lönd­in sam­ræmi áform sín og aðgerðir á sem best­an hátt í sam­ræmi við gild­andi ESB-til­skip­an­ir.

Fram kem­ur í gögn­um sem fylgja til­lög­unni að það sé eitt brýn­asta viðfangs­efni heims­ins að tryggja vax­andi fólks­fjölda í heim­in­um aðgang að prótein­ríkri fæðu.

„Auka þarf lífs­gæði í heim­in­um. Sam­kvæmt Sam­einuðu þjóðunum þarf mat­væla­fram­leiðsla heims­ins að aukast um 70 pró­sent fram til árs­ins 2050. Áskor­an­ir í lofts­lags­mál­um þýða að fram­leiða verður mat­væli á sjálf­bær­ari hátt. Fisk­ur og annað sjáv­ar­fang eru mun skil­virk­ari en kjöt­fram­leiðsla til að umbreyta fóðri í orku og líf­massa. Hafið er mik­il­vægt fyr­ir öll Norður­lönd­in en áskor­an­irn­ar og tæki­fær­in eru ólík. Eystra­saltið glím­ir við meng­un og um­hverfiseit­ur á meðan Norður­sjór, Atlants­hafið og Norður­höf eru lítt menguð. Hins veg­ar hef­ur Eystra­saltið kosti þegar kem­ur að laxal­ús þar sem hún þrífst ekki í vatni með of litlu salt­inni­haldi. Nor­eg­ur, Ísland og Fær­eyj­ar hafa sér­lega góðar nátt­úru­leg­ar for­send­ur fyr­ir fisk­eldi í sjó með hreint vatn 2 / 4 og langa strand­lengju og með marga hent­uga staði til fisk­eld­is. Eystra­salts­svæðið hef­ur kosti varðandi fisk­eldi í lokuðum kerf­um á landi.

Öll Norður­lönd­in hafa langa hefð fyr­ir fisk­veiðum og fram­leiðslu sjáv­ar­fangs en leggja mis­mikla áherslu á fisk­eldi. Fisk­eld­is­grein­in er alþjóðleg og á í sam­keppni. Mik­il­vægt er að nýta þá kosti sem finn­ast á hverj­um stað um leið og ráðstaf­an­ir eru gerðar fyr­ir þróun nýrr­ar tækni með meðal ann­ars lokuðum eld­is­stöðvum annaðhvort fyr­ir hluta fram­leiðslunn­ar á landi eða á hafi úti og eldi nýrra teg­unda og inn­leiðingu nýrra eldisaðferða.

Framtíðar­sýn­in hlýt­ur að vera að Norður­lönd­in verði í fremstu röð í heim­in­um í heilsu­sam­legri og lofts­lagsvænni fram­leiðslu á sjáv­ar­fangi. Þetta ætti að vera eitt mik­il­væg­asta fram­lag Norður­landa til sjálf­bærni­mark­miða Sam­einuðu þjóðanna. Ef okk­ur á að tak­ast að sigr­ast á öll­um áskor­un­un­um sem Norður­lönd­in og heim­ur­inn standa frammi fyr­ir verðum við að sam­eina sjálf­bærni og sam­keppn­is­hæfni og gera mikl­ar kröf­ur til þess sjáv­ar­fangs sem við fram­leiðum. Stefnt er að betri nýt­ingu auðlinda, nýj­um vör­um og verðmæta­aukn­ingu sem bygg­ist á ásætt­an­legu vist­spori, góðu heil­brigði fiska og vel­ferð fiska. Þró­un­in verður að eiga sér stað á for­send­um líf­rík­is­ins og stuðla að hreinu hafi.

Sam­kvæmt haftil­skip­un ESB þarf að ná góðu ástandi um­hverf­is „Good En­vironmental Status“ (GES) fram til árs­ins 2020 fyr­ir hvert af fjór­um svæðis­bundn­um hafsvæðum sem mynda hafsvæði ESB. Að svo stöddu hef­ur gott ástand um­hverf­is (GES) ekki náðst á neinu þess­ara svæða, ekki held­ur á Norður-Atlants­hafs­svæðinu. Ef hefja á nýja efna­hags­lega starf­semi til sjáv­ar verður því að kanna mál­in ít­ar­lega með til­liti til þess að hafið er nú þegar und­ir of miklu álagi. Fisk­eldi er mik­il­væg at­vinnu­grein við sjáv­ar­síðuna og á lands­byggðinni.

Móta verður stefnu sem trygg­ir ráðningu hæfra starfs­manna sem geta tek­ist á við störf á strandsvæðum í þekk­ing­ar­grein í örum vexti. Nor­eg­ur er með eina bestu stjórn­sýsl­una í fisk­eldi en at­vinnu­grein­in er ung og hef­ur vaxið ört. Frek­ari vöxt­ur fisk­eld­is­fyr­ir­tækja verður að vera sjálf­bær og er al­gjör­lega háður stjórn­sýslu byggðri á þekk­ingu sem nýt­ur mik­ill­ar viður­kenn­ing­ar bæði heima fyr­ir og á alþjóðavett­vangi. Þörf er á ströng­um og skyn­sam­leg­um regl­um sem standa vörð um fæðuör­yggi, heil­brigði fiska og um­hverf­is­mál. Fisk­eldi er í örum vexti um heim all­an. Norður­lönd­in hafa þekk­ingu og mannauð til að þróa áfram sam­eig­in­lega stjórn­un með strangri um­hverf­is­vott­un fyr­ir alla verðmæta­keðjuna til neyt­enda,“ seg­ir í bak­grunni til­lögu nefnd­ar­inn­ar.

Sjá nán­ar hér