„Ég tók líka eft­ir því að í um­fjöll­un norskra fjöl­miðla örlaði á tóni móðgun­ar þegar Greta lét þess getið að Norðmenn hefðu gefið út met­fjölda olíu­vinnslu­leyfa og að nýj­asta svæðið sem kennt er við Joh­an Sver­drup gæti fram­leitt olíu og gas til næstu 50 ára. Á sinn raun­sæ­is­lega hátt varpaði hún eig­in­legri sprengju fram­an í for­sæt­is­ráðherra allra Norður­landaþjóðanna sem sátu al­vöru­gefn­ir á fremsta bekk þegar hún bætti við að þess væru eng­in merki að nauðsyn­leg­ar breyt­ing­ar væru fram und­an.

Á eft­ir klöppuðu all­ir sett­lega og hrósuðu Gretu litlu Thun­berg fyr­ir hug­rekkið. Þetta er málið, senni­lega eru all­ar Norður­landaþjóðirn­ar sek­ar um tví­ræðni í lofts­lags­mál­un­um. Hér á landi forðast menn t.d. eins og heit­an eld­inn að gera upp gaml­ar synd­ir stóriðjunn­ar í los­un kolt­víild­is eða hinn gríðar­mikla um­hver­fis­kostnað sem nýja „stóriðjan“ okk­ar, ferðaþjón­ust­an, er völd að. Þess í stað er sjón­um mark­visst beint að litl­um og sæt­um aðgerðum sem all­ir skilja, s.s. eins og að fella niður virðis­auka­skatt á reiðhjól­um eða auka grænkera­fæði í mötu­neyt­um skóla­barna.

Olí­an veld­ur siðferðiskreppu hjá Norðmönn­um

Aft­ur að Nor­egi. Stóra siðferðis­lega þver­sögn­in í um­hverf­is­mál­um þar er sú að á sama tíma og lands­menn telja sig með réttu vera í for­ustu í lofts­lags­mál­um eru Norðmenn með sjálft ríkið í far­ar­broddi að þéna stór­ar fúlg­ur fjár á olíu- og gas­vinnslu. Hlut­ur Norðmanna er um 2% heims­fram­leiðslunn­ar. Equin­or (sem áður hét Statoil) bend­ir sí­fellt á að hætti Norðmenn að vinna olíu gætu aðrir auðveld­lega dælt upp því sem ann­ars vantaði fyr­ir óseðjandi markaðinn. Þeir klifa líka stöðugt á því að vinnslu­svæðið sé um­hverf­i­s­vænt því not­ast er við raf­magn ofan af landi við upp­dæl­ing­una. Það sé nær ein­stakt í heim­in­um í dag.

Mörg fjölþjóðleg stór­fyr­ir­tæki í jarðefna­eldsneyti reyna hvað þau geta að rugla mynd­ina, draga vís­ind­in í efa, dreifa röng­um áróðri o.s.frv. Norðmenn fara aðeins aðrar leiðir, en slá engu að síður ryki í augu fólks þegar þeir reyna að telja fólki heima fyr­ir trú um um­hverf­i­s­væn­an ol­íuiðnað. Og svo virðist sem lands­menn trúi fegr­un­araðgerðunum og það hent­ar ágæt­lega sál­ar­lífi norsku þjóðar­inn­ar þessa dag­ana. En þegar kafað er dýpra kem­ur í ljós að vinnsl­an sjálf los­ar um 60 kg kolt­víild­is á hvert tonn hrá­ol­íu á meðan 3.000 kg losna við sjálf­an brun­ann.

Það er ekki nema mánuður síðan fyrstu ol­íu­drop­arn­ir fóru að renna um leiðslurn­ar á nýja Sver­drup-svæðinu djúpt vest­ur af Stafangri. Á næstu árum mun það standa und­ir þriðjungi allr­ar olíu­fram­leiðslu Nor­egs. Los­un kolt­víild­is við brennslu allr­ar þeirr­ar olíu sem vænta má úr þess­um brunn­um sam­svar­ar allri los­un gróður­húsaloft­teg­unda í Nor­egi í 21 ár!“ seg­ir í grein Ein­ars í Morg­un­blaðinu í dag. 

Eig­um við að mót­mæla í Norður­landaráði?

Er rétt­læt­an­legt að horfa þegj­andi á ný og ný hafsvæði þar sem borað er eft­ir olíu í raun ekki svo ýkja langt frá okk­ur? Á sama tíma og streðað er við að ná mark­miðum Par­ís­ar­samn­ings­ins!

Inn­an Norður­landa­sam­starfs­ins eig­um við rödd og líka áhrif. Eins í norður­skauts­ráðinu. Þar sitja líka Banda­ríkja­menn og Rúss­ar við okk­ar borð. Við get­um líkt og Sví­ar hér áður, sem mót­mæltu kröft­ug­lega hval­veiðum Íslend­inga, beitt okk­ur meira á þess­um vett­vangi. Snýst vit­an­lega um póli­tískt þor, en kannski ekki síður hvort við höf­um efni á að setj­ast í slíkt há­sæti dóm­ar­ans í lofts­lags­mál­um.