Reykja­vík­ur­borg mun í lok júlí loka neyðar­skýli fyr­ir heim­il­is­laus­ar kon­ur. Úrræðinu var komið á vegna heims­far­ald­urs kór­ónu­veirunn­ar á síðasta ári og hef­ur það verið fram­lengt nokkr­um sinn­um síðan. 

Um er að ræða úrræði á veg­um borg­ar­inn­ar og fé­lags­málaráðuneyt­is­ins til að koma til móts við þarf­ir heim­il­is­lausra kvenna og var þeim komið fyr­ir í Konu­koti og nýja úrræðinu til þess að hægt væri að tryggja tveggja metra regl­una. Til stóð að loka úrræðinu síðasta sum­ar. 

Frétt af mbl.is

Úrræði fyr­ir heim­il­is­laus­ar kon­ur fram­lengt

Í yf­ir­lýs­ingu sem tíu heim­il­is­laus­ar kon­ur sendu frá sér í ág­úst á síðasta ári kom meðal ann­ars fram að heims­far­ald­ur hafi þurft til að aðeins færri yrðu heim­il­is­laus­ir hér á landi. 

„Tíu kon­ur á aldr­in­um 19-60 ára sem all­ar áttu það sam­eig­in­legt að hafa þurft að búa á göt­unni í lengri eða styttri tíma fluttu í þetta tíma­bundna neyðarúr­ræði í lok apríl 2020. Við erum þess­ar kon­ur. Nú þegar Covid-19-smit­um hef­ur fækkað á Íslandi á að loka úrræðinu og henda okk­ur aft­ur út á göt­una,“ sagði í yf­ir­lýs­ing­unni. 

Frétt af mbl.is

„Þetta er upp á líf og dauða fyr­ir okk­ur“

Regína Ásvalds­dótt­ir, for­stöðumaður vel­ferðarsviðs Reykja­vík­ur­borg­ar, seg­ir að nú sé unnið að því að tryggja þeim kon­um sem enn búa í úrræðinu lang­tíma­bú­setu­úr­ræði, allt frá hjúkr­un­ar­rým­um til sjálf­stæðrar bú­setu með stuðningi. 

Hús­næðið und­ir neyðar­skýlið hafi verið tekið tíma­bundið á leigu vegna Covid-19. 

„Þetta var hugsað sem sótt­varn­aráðstöf­un og fé­lags­málaráðuneytið styrkti verk­efnið. Við höf­um fengið fram­leng­ingu nokkr­um sinn­um  en sjá­um sem bet­ur fer fram á að við séum að ná eins kon­ar hjarðónæmi í sam­fé­lag­inu og því ekki þörf á úrræði af þess­um toga. Við erum að tryggja þeim kon­um sem búa enn í [neyðar­skýl­inu] lang­tíma­bú­setu­úr­ræði, allt frá hjúkr­un­ar­rým­um til sjálf­stæðrar bú­setu með stuðningi,“ seg­ir Regína. 

Frétt af mbl.is

Sinna 80-100 manns í hverri viku

Með lok­un úrræðis­ins verður Konu­kot eina neyðarú­ræði fyr­ir heim­il­is­laus­ar kon­ur. 

„Við fylgj­umst vel með þró­un­inni í Konu­koti, sem Rót­in rek­ur fyr­ir Reykja­vík­ur­borg og það er ljóst að ef það verður skort­ur á pláss­um í neyðar­skýl­inu þar, þá þurf­um við og mun­um við bregðast við þeirri stöðu, ótengt hús­næðinu [und­ir neyðar­skýlið],“ seg­ir Regína. 

Upp­haf­lega voru níu gist­i­rými í Skip­holti en þau urðu 14 þegar mest lét. 

All­ir meðvitaðir um ástandið 

Hall­dóra R. Guðmunds­dótt­ir, for­stöðukona Konu­kots, seg­ir Konu­kot vera yf­ir­fullt marg­ar næt­ur. 

„Það er allt fullt hjá okk­ur, ekki á hverri nóttu en stund­um er yf­ir­fullt. Það fer eft­ir veðri og vind­um. Nýt­ing­in er nátt­úru­lega ósta­bíl, sum­ar eru bara eina nótt og sum­ar eru alltaf og svo skipt­ast þær út. Það væri al­gjör­lega ótækt að taka við kon­un­um [úr neyðar­skýl­inu],“ seg­ir Hall­dóra. 

Tólf gistipláss eru í Konu­koti. 

„Það eru all­ir meðvitaðir um þetta ástand og all­ir að reyna að leggj­ast á eitt að það komi ekki til þess að út í það fari,“ seg­ir Hall­dóra. 

Hún seg­ir að tíma­bundna neyðar­skýlið hafa breytt miklu í mála­flokkn­um. 

„Þegar [neyðar­skýlið] opnaði breytti það mjög miklu og tók rosa­lega mikið álag af okk­ur. Við erum fyrst og fremst neyðar­skýli en erum að sinna miklu meiru en því, það er mikið ein­stak­lings­fram­tak. Þjón­ust­an er mjög tak­mörkuð og það er verið að stóla svo­lítið á að þeir sem eru að þjón­usta séu að fara smá fram yfir starfs­sviðið sitt. Þetta er fyrsti hóp­ur­inn til að missa þjón­ustu og sein­asti hóp­ur­inn til að fá þjón­ustu, bara alls staðar,“ seg­ir Hall­dóra. 

Væri hægt að fyr­ir­byggja óþarfa álag og uppá­kom­ur 

Þá seg­ir hún neyðar­skýlið hafa verið mun ákjós­an­legra en Konu­kot. 

„Úrræði eins og [neyðar­skýlið] er svo miklu betra. Þar eru ein­stak­lings­her­bergi, kon­ur í þess­ari stöðu með svona gríðarlega áfalla­sögu og áföll­in eru oft tengd hvor ann­arri, að þurfa að vera í sam­eig­in­legu her­bergi, allt sam­eig­in­leg rými, það er gríðarlegt áreiti. Aðstaðan veld­ur oft óþarfa álagi og uppá­kom­um sem væri hægt að fyr­ir­byggja ef það væri hægt að hafa næði, sem ætti bara að vera mann­rétt­indi,“ seg­ir Hall­dóra. 

Hall­dóra tel­ur að vilji til þess að bæta aðstæður heim­il­is­lausra kvenna sé til staðar. 

„Það er svo stutt síðan þær urðu sýni­leg­ar, þær voru svo fald­ar. Ég held að draum­ur­inn hjá Reykja­vík­ur­borg sé að neyðar­skýli heyri sög­unni til og fólk fái bara úrræði. Ég held að vilj­inn sé al­veg til staðar en þetta snýst alltaf bara um pen­inga. Þessi hóp­ur er ekk­ert van­ur að hafa for­gang þegar það er verið að út­hluta al­manna­fé,“ seg­ir Hall­dóra. 

Hún bend­ir jafn­framt á að neyðar­skýl­inu hafi verið komið upp vegna þess að það sneri að lýðheilsu: „Það er erfitt að ferðast inn­an­húss þegar þú átt ekk­ert hús.“

Þá seg­ir Hall­dóra að Konu­kot muni ekki vísa nein­um frá. 

„Þær kon­ur sem eru heim­il­is­laus­ar koma til okk­ar, við erum ekki að vísa þeim frá. Þá verður starf­sem­in bara löguð að því, hvernig sem við ger­um það.“