Byrjaði í tannlæknisfræði en gat ekki tálgað tennur

Menntun | 27. ágúst 2023

Byrjaði í tannlæknisfræði en gat ekki tálgað tennur

Óhætt er að segja að Jón Pétur Zimsen sé meðal þekktari skólamanna landsins en hann lætur verkin tala og er óhræddur við að tjá skoðanir sínar á menntamálum. Jón Pétur á að baki langan feril bæði sem kennari, aðstoðarskólastjóri og skólastjóri ásamt því að hafa unnið við ýmis félagsstörf og verkefni í tengslum við menntun en hann vann um tíma sem aðstoðarmaður menntamálaráðherra. Um þessar mundir setjast þúsundir barna og unglinga á skólabekk. Sjálfur á hann von á u.þ.b. 450 unglingum í Réttarholtsskóla þar sem hann starfar sem aðstoðarskólastjóri.

Byrjaði í tannlæknisfræði en gat ekki tálgað tennur

Menntun | 27. ágúst 2023

„Við þurfum að vera meira saman og búa til sameiginlegar …
„Við þurfum að vera meira saman og búa til sameiginlegar minningar,“ segir Jón Pétur. Ljósmynd/Hanna Ingibjörg Arnarsdóttir

Óhætt er að segja að Jón Pét­ur Zimsen sé meðal þekkt­ari skóla­manna lands­ins en hann læt­ur verk­in tala og er óhrædd­ur við að tjá skoðanir sín­ar á mennta­mál­um. Jón Pét­ur á að baki lang­an fer­il bæði sem kenn­ari, aðstoðarskóla­stjóri og skóla­stjóri ásamt því að hafa unnið við ýmis fé­lags­störf og verk­efni í tengsl­um við mennt­un en hann vann um tíma sem aðstoðarmaður mennta­málaráðherra. Um þess­ar mund­ir setj­ast þúsund­ir barna og ung­linga á skóla­bekk. Sjálf­ur á hann von á u.þ.b. 450 ung­ling­um í Rétt­ar­holts­skóla þar sem hann starfar sem aðstoðarskóla­stjóri.

Óhætt er að segja að Jón Pét­ur Zimsen sé meðal þekkt­ari skóla­manna lands­ins en hann læt­ur verk­in tala og er óhrædd­ur við að tjá skoðanir sín­ar á mennta­mál­um. Jón Pét­ur á að baki lang­an fer­il bæði sem kenn­ari, aðstoðarskóla­stjóri og skóla­stjóri ásamt því að hafa unnið við ýmis fé­lags­störf og verk­efni í tengsl­um við mennt­un en hann vann um tíma sem aðstoðarmaður mennta­málaráðherra. Um þess­ar mund­ir setj­ast þúsund­ir barna og ung­linga á skóla­bekk. Sjálf­ur á hann von á u.þ.b. 450 ung­ling­um í Rétt­ar­holts­skóla þar sem hann starfar sem aðstoðarskóla­stjóri.

Jón Pét­ur bros­ir þegar hann er spurður hvort hann hafi alltaf stefnt að því að verða kenn­ari og starfa við skóla­mál. „Ég stefndi á að læra eitt­hvað þar sem ég gæti stýrt vinnu­tím­an­um mín­um svo­lítið sjálf­ur og þénað svo­lít­inn pen­ing. Ég fór því að læra tann­lækn­is­fræði og gekk vel þangað til ég átti að tálga ein­hverj­ar tenn­ur í vax, það vafðist eitt­hvað fyr­ir mér þannig ég endaði á því að hætta þar og fór að vinna á leik­skóla í nokkra mánuði. Næsta haust sótti ég svo um sjúkraþjálf­ar­ann og Kenn­ara­há­skól­ann og eft­ir nokkr­ar pæl­ing­ar valdi ég Kennó. Þar með hófst veg­ferð mín um skóla­heim­inn en þess má geta að pabbi var kenn­ari og mik­ill lærifaðir minn svo kannski átti ég ekki langt að sækja þessa ástríðu. Ég út­skrifaðist svo árið 1999 og fór þá að kenna nátt­úru­fræði hér í Réttó.“ Jón Pét­ur bæt­ir við að hon­um hafi liðið ofboðslega vel að kenna, hann hafi strax náð góðum tengsl­um við nem­end­ur, for­eldra og sam­kenn­ara. Þessi tengsl skiluðu nem­end­um góðum ár­angri í nátt­úru­fræði sem ekki er alltaf vin­sæl­asta náms­grein­in. Ég fékk mikið út úr því að sjá nem­end­ur fyll­ast áhuga og metnaði fyr­ir náms­grein­inni og meiri­hluti þeirra valdi hana sem auka­val­fag. ,,Ég var bú­inn að finna mína hillu og sá fyr­ir mér að ég myndi vera nátt­úru­fræðikenn­ari í Réttó til sjö­tugs. Kenn­ara­starfið gerði í raun allt fyr­ir mig sem hver maður get­ur óskað sér, nær­andi sam­starfs­menn, mót­tæki­lega ung­linga og út­rás fyr­ir þá þörf að reyna að bæta við þekk­ingu og áhuga nem­enda á nám­inu.“

Gengið á eft­ir hon­um að verða stjórn­andi

Í um átta ár starfaði Jón Pét­ur sem nátt­úru­fræðikenn­ari en þá rak á fjör­ur hans ýmis önn­ur til­boð. „Árið 2007 hætti aðstoðarskóla­stjóri Réttó og varð skóla­stjóri Haga­skóla, hann reyndi að fá mig yfir með sér sem aðstoðarskóla­stjóra en ég hafði tak­markaðan áhuga á því að verða stjórn­andi. Á sama tíma var mér líka boðin skóla­stjórastaða í öðrum skóla sem ég þáði ekki held­ur enda leið mér vel í mínu starfi. En á þess­um tíma var Hilm­ar Hilm­ars­son skóla­stjóri í Réttó og hann vantaði þá aðstoðarskóla­stjóra þar sem sá fyrri fór í Haga­skóla. Þar sem Hilm­ar er einn af þeim ein­stak­ling­um sem ég hef litið upp til og ber mikla virðingu fyr­ir hef ég tamið mér það að hlusta vel þegar hann tal­ar. Hann hef­ur kennt mér ótal hluti um lífið og til­ver­una og þegar hann bað mig að taka við starfi aðstoðarskóla­stjóra ákvað ég að slá til í a.m.k. eitt ár. Ég var líka bú­inn að tryggja góða kenn­ara til að taka við nátt­úru­fræðikennsl­unni og hún því í góðum hönd­um, en hún var svo­lítið eins og barnið mitt. Ég var aðstoðarskóla­stjóri til 2015 en þá tók ég við sem skóla­stjóri. Ég gegndi því starfi í þrjú ár en þá varð ég aðstoðarmaður mennta­málaráðherra í eitt ár. Skól­inn kallaði alltaf á mig aft­ur og ég sneri því til baka í Réttó árið 2019 og var þar í eitt ár. Ég var síðan ráðinn sem skóla­stjóri Mela­skóla í ákveðið verk­efni og var þar í eitt ár en sneri svo hingað aft­ur og líður bara mjög vel hér.“

mbl.is/​Hanna Ingi­björg

Góð tengsl ávallt verið í brenni­depli

Jón Pét­ur virðist alltaf leita aft­ur í Réttó, hvað er það sem tog­ar svona í hann þar? „Það er fyrst og fremst menn­ing­in hér í skól­an­um og ald­urs­stig nem­enda en Réttó er ung­linga­skóli sem kenn­ir 8. 9. og 10 bekk. Ég tengi vel við þenn­an ald­ur þar sem svo gríðarleg­ar breyt­ing­ar eru í gangi hjá nem­end­um og maður get­ur haft já­kvæð og upp­byggi­leg áhrif á mik­inn fjölda ung­linga. Í þess­um ald­urs­hópi er einkar mik­il eft­ir­spurn eft­ir hlust­un og ég gef mér tíma til að hlýða á hvað býr í brjóst­um ung­ling­anna. Ég hef alla tíð lagt mikið upp úr góðum tengsl­um bæði sem ein­stak­ling­ur, kenn­ari og stjórn­andi enda tel ég þau vera for­sendu fyr­ir öllu námi.“ Þeir sem eitt­hvað hafa kynnst Jóni Pétri hvort sem er í starfi eða fjöl­miðlum vita að hann brenn­ur fyr­ir góðum tengsl­um enda þykir hann afar hæf­ur þegar kem­ur að mann­leg­um sam­skipt­um.

En hvað felst í þessu hug­taki, góð tengsl, og hvers vegna skipt­ir þetta máli í skól­an­um? „Það er hlut­verk okk­ar að stíga fyrstu skref­in í að mynda teng­ing­ar við krakk­ana, hvort sem við erum kenn­ar­ar eða annað starfs­fólk skóla. Með góðum tengsl­um byggj­um við brú yfir til nem­andans. Í lífi ung­lings geta komið upp alls kon­ar at­vik sem okk­ur eldra fólk­inu finnst kannski ekki skipta neinu máli, bara eðli­legt ung­linga­drama, en á þeim tíma­punkti í þeirra lífi skipt­ir kannski þetta eina at­vik gríðarlega miklu máli. Þá er svo mik­il­vægt að ung­ling­ur­inn hafi ein­hvern full­orðinn sem þau treysta og geti leitað til. Við þurf­um að gefa þeim tíma og hlusta á þau af ein­lægni sem ein­stak­linga en ekki bara kenni­töl­ur, við erum öll til­finn­inga­ver­ur.“ Jón Pét­ur seg­ir góð tengsl auka vel­ferð nem­enda og þau stuðli líka að betri náms­ár­angri.

Fé­lags­færni minnkaði með til­komu snjall­tækj­anna

Mann­leg sam­skipti seg­ir Jón Pét­ur aldrei hafa verið eins mik­il­væg og ein­mitt núna með til­komu allra snjall­tækj­anna og umbúða- og sam­an­b­urðar­menn­ing­ar­inn­ar sem sé alls­ráðandi. „Það get­ur verið eins og vin í eyðimörk­inni fyr­ir börn og ung­menni að kom­ast í skugga úr sól­inni og svala sál­arþorsta sín­um, sól­in er þá sam­lík­ing fyr­ir sam­fé­lags­miðlaheim­inn sem get­ur verið krefj­andi um­hverfi. Það er mikið í gangi og ým­is­legt sem þess­ir ein­stak­ling­ar eru að pæla í og glíma við. Með til­komu snjall­tækj­anna virðist fé­lags­færni hafa minnkað, það sýna töl­ur. Börn, ung­menni og full­orðnir eiga erfiðara með að tjá sig beint við næstu mann­eskju og við það tap­ast ákveðinn vett­vang­ur og tæki­færi til að tjá til­finn­ing­ar sín­ar. Tján­ing yfir skjá get­ur auðveld­lega mis­skil­ist eða rangtúlkast. Þörf­in fyr­ir raun­sam­skipti er samof­in mennsku okk­ar. Best er nátt­úr­lega að börn­in leiti til for­eldr­anna en á ung­lings­aldri eru þau oft að reyna að slíta tengsl­in og þá get­ur góður kenn­ari, náms­ráðgjafi, stjórn­andi, stuðnings­full­trúi eða skólaliði verið mik­il­væg­ur.“ Jafn­framt bæt­ir hann við að ef nem­end­ur upp­lifi að tekið sé eft­ir þeim, þeir skipti máli og á þá sé hlustað auki það vellíðan og þar með sé kom­in for­senda fyr­ir aka­demísku námi.

Sam­an­b­urðar- og rjóma­menn­ing ekki góð

„Töl­fræðin hér í skól­an­um styður þetta en við í Réttó höf­um í mörg ár mælst með einelti um 2% sem er langt und­ir landsmeðaltali og náms­ár­ang­ur hef­ur auk þess verið góður. Annað sem er líka mik­il­vægt er að ef nem­end­ur tala vel um skól­ann sinn heima þá verða for­eldr­arn­ir já­kvæðari í garð skól­ans. Þar með erum við orðin sam­fé­lag sem rær allt í sömu átt og nær meiri ár­angri. Í raun tel ég að þessi tengsla­mál hafi aldrei verið eins mik­il­væg hér á Íslandi og ein­mitt núna. Í ný­legri könn­un í fé­lags­færni, sem gerð var á Evr­ópu­lönd­un­um, komu ís­lensk ung­menni verst út. Þar kom einnig í ljós að þau eiga erfiðast með að eign­ast nýja vini. Þetta er mikið áhyggju­efni en ég tel skýr­ing­una meðal ann­ars liggja í því að við erum nettengd­asta þjóð heims og við eig­um flest snjall­tæki á hvern ein­stak­ling, þar með tal­in börn.“ Jón Pét­ur tal­ar um ákveðna sam­an­b­urðar- og rjóma­menn­ingu þar sem allt er æðis­legt á sam­fé­lags­miðlum. „Ég meina, eng­inn birt­ir af sér mynd, ný­bú­inn að hnerra með hor út á kinn, held­ur er allt fal­lega fram­sett og ákveðinn drauma­veru­leiki sem birt­ist. Krakk­ar horfa svo á eitt­hvað rosa flott í 15 sek­únd­ur og fá fullt af endorfín­um en um leið bera þau sig sam­an við ein­hverj­ar óraun­hæf­ar fyr­ir­mynd­ir. Ekk­ert gott get­ur komið út úr slík­um sam­an­b­urði.“

Skól­inn verður að vera jöfn­un­ar­tæki svo ekki verði gjá í sam­fé­lag­inu

Jón Pét­ur tek­ur ákveðinn fram að það komi ekk­ert í staðinn fyr­ir raun­veru­leg mann­leg sam­skipti. „Frá því að við þróuðumst sem líf­ver­ur höf­um við þurft að eiga í sam­skipt­um og vinna sam­an, við þurf­um mann­lega end­ur­gjöf frá raun­veru­legu fólki sem horf­ir í augu okk­ar. Það er ekki nóg að fá bara broskarl eða hjarta. Ef þú hitt­ir ein­hvern og átt við hann raun­veru­leg, djúp og ein­læg sam­skipti þá gef­ur það þér svo miklu, miklu meira held­ur en eitt­hvert ra­f­rænt spjall. Sam­fé­lagið í dag er þannig upp byggt að við gef­um okk­ur ekki næg­an tíma til al­vöru sam­skipta. Þess vegna er svo brýnt að skól­inn virki sem jöfn­un­ar­tæki þegar kem­ur að þessu, sér­stak­lega hjá þeim nem­end­um sem þurfa mest á fé­lags­leg­um og and­leg­um stuðningi að halda. Ef skól­inn ger­ir það ekki þá mun bilið á milli þeirra sem fá góðan stuðning heima fyr­ir og þeirra sem fá lít­inn stuðning breikka. Þá erum við að búa til ákveðna gjá í sam­fé­lagið.“

mbl.is/​Hanna Ingi­björg

Íslensk­an mik­il­væg­asta fagið

Annað sem hann nefn­ir sem eitt brýn­asta málið í skóla­sam­fé­lag­inu í dag er ís­lensk­an. „Við verðum að taka fé­lags­færni­hlut­verk­inu al­var­lega en svo er hitt að hlúa vel að tungu­mál­inu okk­ar. Án fé­lags­færni og hæfni í ís­lensku mun tæki­fær­um okk­ar fækka til muna. Þannig að ég lít svo á að meg­in­hlut­verk okk­ar sé að börn­in verði vel læs, hafi mik­inn orðaforða og hug­taka­skiln­ing, geti komið hugs­un­um sín­um í orð ásamt því að vera fé­lags­lega hæf. Það eru heil­mik­il verðmæti fólg­in í þessu tvennu. Því miður hef­ur verið að molna und­an þessu und­an­far­in ár sem er áhyggju­efni. Við þurf­um að vera meira sam­an og búa til sam­eig­in­leg­ar minn­ing­ar. Á mörg­um heim­il­um er það þannig að eng­ir tveir gera það sama eða upp­lifa það sama. Einn er á YouTu­be, ann­ar á TikT­ok, sá þriðji að horfa á mynd á Net­flix og svo fram­veg­is og allt á ensku. Ég veit að það er kannski svo­lít­il for­ræðis­hyggja en línu­leg dag­skrá þar sem all­ir horfa sam­an á eitt­hvað og geta rætt efnið eft­ir á er að mörgu leyti betri. Þá er fjöl­skyld­an að upp­lifa eitt­hvað sam­eig­in­legt og umræður skap­ast á ís­lensku sem eru mik­il­væg­ar fyr­ir málþroska og orðaforða að ekki sé talað um fé­lags­lega þátt­inn.“

Framúrsk­ar­andi kenn­ar­ar með hæfni í mann­leg­um sam­skipt­um

Jón Pét­ur seg­ist hafa áhyggj­ur af þess­ari þróun en hverj­ar tel­ur hann vera lausn­irn­ar? „Ég held að við verðum öll í þessu sam­fé­lagi að leggj­ast á eitt og reyna að draga úr þeim mikla tíma sem börn og ung­ling­ar verja í raf­heim­um og þar bera for­eldr­ar og aðstand­end­ur barna líka mikla ábyrgð. Í skól­an­um er kenn­ar­inn gríðarlega mik­il­væg­ur og við þurf­um að fá framúrsk­ar­andi kenn­ara sem búa yfir mik­illi hæfni í mann­leg­um sam­skipt­um. Hlut­verk kenn­ara er ekki bara að kenna náms­grein­arn­ar held­ur líka að vera hæf­ir og góðir í tengslamynd­un. Þeir þurfa að láta sig nem­end­ur varða og vera til staðar fyr­ir öll þau mál sem kunna að skap­ast í skóla­stof­unni. Ég veit að kenn­ara­starfið get­ur verið flókið og það er stund­um mikið áreiti í stór­um nem­enda­hóp­um en ef kenn­ar­inn er klár og hef­ur lagt vinnu í góð sam­skipti og tengsl í hópn­um þá er eft­ir­leik­ur­inn auðveld­ari.“

Vant­ar virðingu fyr­ir kenn­ara­starf­inu

Eins og flest­ir vita er svo­lít­ill skort­ur á kenn­ur­um, hvers vegna skyldi það vera og hvernig sér Jón Pét­ur fyr­ir sér að ná í framúrsk­ar­andi fólk í kennslu? „Það þarf fyrst og fremst að finna leiðir til að auka virðingu fyr­ir kenn­ara­starf­inu. Vinn­an get­ur tekið á en að sama skapi er hún mjög gef­andi. Til að kenn­ar­ar geti sinnt skyld­um sín­um bet­ur og fái meira svig­rúm til að hlúa að tengsl­un­um þá myndi ég vilja sjá minni kennslu­skyldu og auðvitað þyrftu laun­in að vera hærri þótt það sé ekki endi­lega alltaf for­senda fyr­ir góðu starfs­fólki. Ég held að það sé mik­il­væg­ara að fá fólk sem brenni fyr­ir málstaðinn. Það er gríðarlega mik­il lífs­ham­ingja fólg­in í því að finna að það sé hægt að hafa já­kvæð áhrif, að fá að heyra að sam­tal sem þú átt­ir við nem­anda hafi gert það að verk­um að hann sé aft­ur far­inn að tala við pabba eða mömmu svo dæmi sé tekið. En auðvitað þurfa all­ir að hafa í sig og á, það má svo líka færa rök fyr­ir því að með hærri laun­um skap­ist meiri virðing fyr­ir starf­inu.“ Jón Pét­ur bæt­ir við að kenn­ar­ar fái stund­um spurn­ing­una „ertu enn þá að kenna“ og bend­ir á að lög­fræðing­ar eða verk­fræðing­ar fái ekki svona spurn­ing­ar, „ertu enn þá lög­fræðing­ur?“ eða „ertu enn þá verk­fræðing­ur?“

mbl.is/​Hanna Ingi­björg

Fjöl­miðlar fjalli lítið um kenn­ara í 4. bekk

Hann bend­ir líka á að það sé sjald­an fjallað um kenn­ar­ann í 4. bekk sem náði stór­kost­leg­um ár­angri í starfi og líði mjög vel í sál­inni þegar hann komi heim. „Hvers vegna erum við alltaf að heyra frétt­ir af ein­hverj­um sem er að vinna með pen­inga eða hafa náð ár­angri á Man­hatt­an? Það er sett í ein­hvern glans­bún­ing og hafið upp í ský­in. Þar er ekki endi­lega spurt hvernig viðkom­andi líði eft­ir dag­inn og hver séu gild­in í starf­inu. Svo er líka annað og það er að flest fólk sem náð hef­ur langt, sem eins og ég segi er af­stætt, hef­ur haft góða kenn­ara, kenn­ara sem kenndu þeim að lesa og skrifa og eiga þátt í því að þeir urðu góðar mann­eskj­ur.“ Jón Pét­ur seg­ir að marg­ir framúrsk­ar­andi kenn­ar­ar og stjórn­end­ur séu að vinna í skóla­kerf­inu en þar séu líka meðal­kenn­ar­ar og ein­hverj­ir held­ur slak­ir sem erfitt sé að losna við þar sem um er að ræða op­in­bera starfs­menn. „Ég væri til í að sjá meiri sveigj­an­leika í þess­um regl­um svo það er í mörg horn að líta. Það þekkja all­ir for­eldr­ar hve mik­il­vægt það er að fá góðan kenn­ara fyr­ir barnið sitt. Það ætti að vera regla í skyldu­námi, góður kenn­ari er ómet­an­leg­ur.“

Verðum að mæla góða kennslu og tengja við vel­gengi nem­enda eft­ir 20 ár

Jón Pét­ur seg­ir að ein lausn­in til að auka virðingu og laða þá kannski fleiri framúrsk­ar­andi kenn­ara að, sé að mæla ár­ang­ur í ein­hvers kon­ar töl­um og setja þannig hlut­ina í sam­hengi. „Ég er meira að meina mæli­tæki sem sýn­ir fram á hvað góður kenn­ari get­ur skipt miklu máli og að góð kennsla verði meira tengd við ár­ang­ur fólks sem nýt­ur vel­gengni síðar á lífs­leiðinni. Þetta er kannski erfitt en ég held að fólk skilji oft bet­ur mik­il­vægi starfs­ins ef það er tengt við eitt­hvert raun­veru­legt dæmi en ég geri mér grein fyr­ir að það eru marg­ar breyt­ur í þessu. Ann­ars hefði ég kannski einna helst viljað reyna að fá fólk í þessi störf sem er með ástríðu fyr­ir því að kenna og hef­ur góð gildi. Eru ekki ákveðin lífs­gæði fólg­in í því að geta horft yfir starfs­fer­il­inn og hafa kannski haft áhrif á líf fimm hundruð ein­stak­linga, veru­lega bætt far­sæld og ham­ingju hundrað og jafn­vel bjargað lífi fjög­urra? Ég geri mér grein fyr­ir því að þetta er lang­tíma­verk­efni en það væri gam­an að sjá mennta­málaráðuneytið setja tíma og pen­inga í að reyna að mæla góða kennslu og áhrif henn­ar hvað ham­ingju og lífs­gæði varðar. Al­mennt séð finnst mér líka vanta mæl­ing­ar í skóla­kerfið. Við sáum til dæm­is þegar sam­ræmd próf voru notuð, þá var kannski óvenju góður ár­ang­ur hjá ein­hverj­um skóla í ensku sem mátti þá rekja til af­burðakenn­ara. Ég myndi til að mynda vilja að kenn­ar­ar sem ná mikl­um ár­angri, bæði í aka­demískri kennslu og í tengsl­um, myndu fá að þjálfa nýja kenn­ara.“

Sam­fé­lagið þarf að gera sér bet­ur grein fyr­ir mik­il­vægi leik­skóla­kenn­ara

Jón Pét­ur seg­ir einnig að það sé brýnt að sam­fé­lagið geri sér bet­ur grein fyr­ir því hvað störf á öll­um skóla­stig­um séu mik­il­væg fyr­ir framtíð Íslands. „Fólk sem vinn­ur á leik­skól­um gegn­ir mik­il­vægu hlut­verki en helsta mál­töku­skeið barna og sá tími sem þau læra að mynda djúp tengsl eiga sér stað á fyrstu 1000 dög­um eft­ir fæðingu. Þess vegna verður að ráða í þessi störf fólk sem tal­ar góða ís­lensku og er al­ger­lega framúrsk­ar­andi þegar kem­ur að tengsl­um og fé­lags­hæfni, á þessu er því miður ekki alltaf skiln­ing­ur. Und­an­farið hef­ur til dæm­is verið svo­lítið í tísku að draga úr hlut­verki og þátt­töku kenn­ar­ans. Nem­end­ur eiga að vera að vinna sjálf­stætt og kenn­ar­inn að vera hlut­laus í skugg­an­um. Ég hef ekki mikla trú á þessu fyr­ir nem­end­ur á grunn­skóla­stigi þegar full­orðið fólk á erfitt með þetta. Þá kem ég aft­ur að þessu með mæl­ing­arn­ar. Við verðum að reyna að meta ár­ang­ur kennslu og góðra kenn­ara. Það er al­veg hægt, við mæl­um til dæm­is líðan nem­enda í skól­um reglu­lega og þá ætt­um við að auðveld­lega að geta mælt og skoðað ár­ang­ur kennslu.“

Grunn­ur­inn að ís­lensk­unni lagður á leik­skól­un­um

Íslenska tungu ber aft­ur á góma en Jón Pét­ur seg­ir nokkra hnign­un hafa átt sér stað þegar kem­ur að tungu­mál­inu enda séu ensk áhrif í snjall­tækj­un­um mik­il. Hvað tel­ur hann vera til ráða til að sporna við þess­ari þróun? „Þar ættu all­ir að tala góða ís­lensku og nota fjöl­breytt­an orðaforða á öll­um skóla­stig­um og í fé­lags­miðstöðvum. Starfs­fólk þarf að hafa gott vald á mál­inu og nýta hvert tæki­færi til að út­skýra orð sem nem­end­ur þekkja ekki. Það þarf líka að gera þeim skilj­an­legt hver ávinn­ing­ur­inn af því að vera góður í tungu­mál­inu sé og þá vil ég bara bein­tengja það við pen­inga. Sá sem hef­ur gott vald á mál­inu og get­ur tjáð sig auðveld­lega mun öðlast fleiri tæki­færi í líf­inu og þar af leiðandi auka lík­ur á meiri lífs­gæðum. Íslenska er tungu­málið okk­ar og góð þekk­ing á mál­inu ger­ir okk­ur kleift að skilja bet­ur sam­fé­lagið okk­ar. Við þurf­um að vita hvað stjórn­völd ætla sér með alls kon­ar skila­boðum og við verðum að geta komið hugs­un­um okk­ar í orð. Ef við vilj­um að tekið sé mark á okk­ur þá er tungu­málið lyk­ill­inn. Við þurf­um að snúa hlut­un­um þannig að það sé flott að tala góða ís­lensku og rækta málið.“

Bein tengsl milli spenn­andi tæki­færa og ís­lensku

„Ég hef hrósað þeim fjöl­miðlamönn­um sem vanda mál­far sitt, eins og Kjart­ani Atla Kjart­ans­syni, sem hef­ur fjallað um körfu­bolta þar sem mikið er af ensku­slett­um. Hans áhersl­ur á ís­lensk­una skila sér greini­lega út í íþrótt­ina sjálfa. Mér finnst að fjöl­miðlar ættu að sýna ábyrgð með því að hvetja til meiri mál­vönd­un­ar. Í raun væri best ef fyr­ir­mynd­ir til dæm­is í fót­bolt­an­um myndu ganga fram og segja að það sé töff að tala flotta ís­lensku. Mér finnst líka að bæði kenn­ar­ar og for­eldr­ar þurfi að vera dug­leg­ir að benda nem­end­um á að það séu bein tengsl milli spenn­andi tæki­færa í líf­inu og ís­lenskukunn­áttu. En góðar fyr­ir­mynd­ir geta leikið mik­il­vægt hlut­verk, gott dæmi um þetta er til dæm­is hversu frá­bært það var á sín­um tíma að rapp­ar­arn­ir Erp­ur og Eyj­ólf­ur Ey­vind­ar­syn­ir ákváðu að rappa á ís­lensku. Síðan þá hafa marg­ir fetað í þeirra spor og ís­lenska rapp­sen­an nán­ast öll á ís­lensku.“ Jón Pét­ur bæt­ir við að auk þess þurfi að leggja sér­staka áherslu á að nem­end­ur lesi vandaða góða texta eft­ir fólk sem er öfl­ugt í mál­inu. „Orðaforði og hug­taka­skiln­ing­ur er afar mik­il­væg­ur þegar kem­ur að lesskiln­ingi, því til að skilja texta þá þarftu að þekkja 97% af orðunum í text­an­um. Þegar orðaforðinn verður mjög rýr þá smám sam­an forðast viðkom­andi að lesa og ein­angr­ast. Þá er hætta á að viðkom­andi geti sog­ast inn í ein­hverja sam­fé­lags­miðlaholu og þá verður sá hinn sami ekki leng­ur virk­ur lýðræðisþegn. Þannig að lýðræðið er í húfi!“

Styðjið börn­in en látið þau ryðja sína braut sjálf

Jón Pét­ur gæti ef­laust talað enda­laust um skóla­mál enda er eld­móður í hverju orði sem hann seg­ir svo óhætt er að full­yrða að hann sé með heit­ari skóla­mönn­um lands­ins. Þegar hann er að lok­um beðinn heil­ræði til for­eldra sem eru að senda barnið sitt í skóla í haust þá þarf hann ekki að hugsa sig um. „Ég hvet alla for­eldra til að rækta tengsl­in. Það er á þeirra ábyrgð að hlúa að og tala við barnið sitt. Hlustið og verið þannig for­eldr­ar að barnið geti alltaf leitað til ykk­ar þrátt fyr­ir að hafa orðið á eða gert mis­tök en að sama skapi skuluð þið ekki endi­lega leysa öll vanda­mál­in fyr­ir börn­in, þau þurfa stund­um að fá að kljást við lífið. Þannig læra þau best, þrosk­ast, verða sjálf­stæð og ryðja sína braut sjálf.“

mbl.is