„Staðan núna eins og við met­um hana er ekki eins von­laus og hún virt­ist fyrstu dag­ana eft­ir þetta gerðist,“ seg­ir Páll Magnús­son, for­seti bæj­ar­stjórn­ar Vest­manna­eyja, um stöðuna í vatnsaðfanga­mál­inu er hér hef­ur verið fjallað um síðustu daga eft­ir að neðan­sjáv­ar­vatns­leiðsla til Vest­manna­eyja varð fyr­ir tölu­verðu tjóni í nóv­em­ber.

Seg­ir Páll að von­ast sé til þess að leiðslan sem skemmd­ist, sem er aðalleiðslan, haldi þar til viðgerð á henni lýk­ur. „Núna hafa tíu-fimmtán kafar­ar unnið að því síðustu daga að festa hana, mat sér­fræðinga, þar á meðal fram­leiðenda, er að hún hald­ist stöðug, jafn­vel í brælu og djöf­ul­gangi. Ef hið versta ger­ist og hún gef­ur sig, þar sem hún er auðvitað mikið skemmd, eig­um við fleiri bjarg­ir en við töld­um í upp­hafi og þar er einkum um þrennt að ræða,“ seg­ir for­set­inn.

Íhuga að skeyta sam­an leiðslu frá 1968

Það fyrsta sé að fram­kvæma bráðabirgðaviðgerð á leiðslunni og taka hana í sund­ur rétt fyr­ir aust­an Ystaklett og skeyta plastefni við innsta hluta henn­ar, bút sem yrði svo tek­inn upp í svo­kallaða Gjá­bakka­fjöru með það fyr­ir aug­um að leiðslan gæti dugað með þeim hætti til bráðabirgða.

„Í öðru lagi ætla menn svo núna þegar viðrar, og góður veður­gluggi opn­ast aft­ur, að at­huga ástandið á upp­haf­legu leiðslunni sem var lögð 1968 og var fyrsta vatns­leiðslan. Þá verður at­hugað hvort hægt sé að skeyta henni sam­an svo hún geti virkað. Aðal­atriðið, og í þriðja lagi, er að í ljós kom að búið er að flytja til lands­ins himnu­skilju sem býr til hreint vatn úr sjó. Þetta stykki sem komið er til lands­ins get­ur búið til 500 tonn af vatni á sól­ar­hring. Auk þess eru Vinnslu­stöðin og Ísfé­lagið að leita fyr­ir sér um kaup á fleiri svona ein­ing­um sem gætu þá komið til viðbót­ar við þessa og þá ertu kom­inn með fram­leiðslu­getu upp á 1.500 til 2.000 tonn af vatni á sól­ar­hring, eft­ir því hvort þessi fé­lög kaupa tvær eða þrjár ein­ing­ar,“ út­skýr­ir Páll.

Til sam­an­b­urðar megi nefna að heild­ar­vatns­neysla í Vest­manna­eyj­um geti rokkað frá 2.000 upp í 5.000 tonn á sól­ar­hring, hærri tal­an þá á há­anna­tíma á loðnu­vertíðinni. Þar með séu Eyja­menn komn­ir með þrenns kon­ar viðbragð við því að vatns­leiðslan rofni fara allt á versta veg.

„Fjórða viðbragðið er svo að bein­lín­is verði flutt vatn til Eyja í tank­skip­um og þar fram eft­ir göt­un­um. Sumt af þessu vit­um við að virk­ar, eins og vél­arn­ar, þetta er þekkt tækni og notuð víða og þær geta farið langt með að dekka þörf­ina,“ held­ur Páll áfram. „Þetta er reynd­ar ekki neyslu­vatn ætlað til drykkj­ar, þetta er það sem kallað er steindautt vatn, ster­il­íserað þar til ekk­ert er eft­ir nema H₂O, það eru eng­in steinefni og ekki neitt í því og mér skilst að það sé ekk­ert sér­stak­lega bragðgott,“ seg­ir Páll.

Til­færsla í fjár­laga­áætl­un vegna máls­ins

Hann tel­ur ólík­legt að all­ar leiðirn­ar verði tæk­ar en Eyja­menn muni að lík­um alla vega eiga eft­ir ein­hverj­ar þær bjarg­ir sem von­andi forði þeim frá neyðaráætl­un og rým­ingu á fólki.

„Þetta er svona staðan eins og hún blas­ir við okk­ur og má eig­in­lega draga það sam­an í dag í að út­litið er held­ur bjart­ara en það sem við horfðum fram­an í dag­ana eft­ir að skemmd­irn­ar urðu á leiðslunni. Enda­punkt­ur­inn er svo að rík­is­stjórn­in hef­ur gefið það út að til­færsla verður gerð á áætl­un fjár­laga fyr­ir 2025 þegar til stóð að leggja nýja leiðslu. Núna er von­andi verið að ganga frá því í þing­inu að þessi aðgerð verði flutt inn á fjár­lög­in núna sem skipt­ir í raun allra mestu máli í þess­um efn­um og þar með að ný leiðsla verði lögð núna á vori og sumri kom­andi,“ seg­ir Páll Magnús­son, for­seti bæj­ar­stjórn­ar Vest­manna­eyja, að lok­um af vatns­mál­um þeirra Eyja­manna eft­ir óhappið 17. nóv­em­ber.