„Bænd­ur í Álfta­veri vildu að það yrði gert eitt­hvað en ég veit að Vega­gerðin og fleiri, það vafðist fyr­ir mönn­um hversu feiki­mik­il vinna og mikið mann­virki þetta væri,“ seg­ir Magnús Tumi Guðmunds­son, pró­fess­or í jarðeðlis­fræði við Há­skóla Íslands.

Mikið hef­ur verið fjallað um jök­ul­hlaupið sem átti sér stað í Mýr­dals­jökli síðasta laug­ar­dag. Sam­töl mbl.is við bænd­ur á svæðinu hafa leitt í ljós að hlaupið fylgdi far­vegi Lei­rár sem myndaðist fyr­ir mörg­um árum. Hef­ur verið greint frá að heima­menn hafi varað við hinum nýja far­vegi og viljað fram­kvæmd­ir til að koma Lei­rá á sína gömlu leið.

Frétt af mbl.is

„Var bara ekk­ert hlustað á okk­ur“

Frétt af mbl.is

Tel­ur bænd­urna hafa rétt fyr­ir sér

At­b­urðarás sem hófst 1995

Magnús Tumi var einn þeirra sem skoðaði ána á sín­um tíma og út­skýr­ir í sam­tali við mbl.is hvernig at­b­urðarrás­in hófst sem síðar varð til þess að jök­ul­hlaupið rann yfir lönd Álfta­vers síðasta laug­ar­dag og skapaði mikið tjón. 

„Ég fór þarna í lok ág­úst 2009 inn að Lei­rá og sá þá hún var far­in að grein­ast og að vatn var byrjað að renna í átt­ina að Skálm. Síðan er Lei­rá að fullu kom­in í Skálm­ina árið 2012 og eng­ar efa­semd­ir um það.“

Seg­ir Magnús að hlaup sem höfðu komið úr jökl­in­um á ár­un­um 1995 og fram yfir árið 2000 höfðu þau áhrif að ör­keila byggðist upp sem var 7-8 metra þykk. Var það upp­bygg­ing ör­keil­unn­ar sem breytti far­vegi Lei­rár og beindi henni niður í Skálm.

„Svo byrjaði þetta að breyt­ast 2012 eða svo og þá byrjaði Lei­rá­in að grafa sig niður í þessa ör­keilu og hún var bú­inn að grafa sig 2-3 metra niður í hana 2013 og skömmu síðar voru þetta orðnir nokkr­ir metr­ar til viðbót­ar,“ seg­ir Magnús og bæt­ir við.

„Þannig ef að það ætti að búa til garð, sem að er ekk­ert úti­lokað, þá þyrfti hann að vera nokkr­ir kíló­metr­ar á lengd og marga metra hár sem er feiki­mikið mann­virki.“

Vert sé að skoða val­kosti

Spurður hvort vert sé að skoða fram­kvæmd­ir í ánni núna í dag til að forðast frek­ara tjón ef jök­ul­hlaup myndi hefjast aft­ur og renna eft­ir sama far­vegi seg­ir Magnús að eðli­legt sé að skoða það.

„Það er ómögu­legt að segja til um hvort þetta ger­ist aft­ur og það er bara eðli­legt mál að val­kost­irn­ir séu skoðaðir. Það er bara eðli­leg­ur hlut­ur að það sé skoðað hvaða val­kost­ir eru í stöðunni og hvað sé hægt að gera til að minnka áhrif af svona at­b­urðum og verja vegi og byggðir.“