Aðeins eitt af 50 stærstu fyr­ir­tækj­um Íslands get­ur sýnt fram á sam­drátt í los­un í sam­ræmi við mark­mið Par­ís­ar­sam­komu­lags­ins. Þá geta átta fyr­ir­tæki af 50 sýnt fram á sam­drátt í los­un frá eig­in starf­semi og virðiskeðju. Þetta kem­ur fram í nýj­um sjálf­bærni­v­ísi PwC.

Til þess að vera í sam­ræmi við Par­ís­ar­sam­komu­lagið þarf fyr­ir­tæki að geta sýnt fram á að meðaltali 7% ár­leg­an los­un­ar­sam­drátt. Eina fyr­ir­tækið í út­tekt­inni sem tókst það á síðasta ári, sam­kvæmt út­tekt PwC, var Mar­el.

Fyr­ir­tæki sem drógu úr los­un, en ekki í sam­ræmi við Par­ís­ar­sam­komu­lagið, voru Ari­on banki, Arn­ar­lax, ÁTVR, Eik, Hag­ar, Orku­veita Reykja­vík­ur og Össur.

Hulda Stein­gríms­dótt­ir, leiðtogi sjálf­bærni­mála hjá PwC, seg­ir í sam­tali við mbl.is að sjálf­bærni­v­ís­ir­inn sé fyrst­ur af sínu tagi á Íslandi.

Mar­el er eina fyr­ir­tækið sem dró á síðasta ári úr los­un í sam­ræmi við Par­ís­ar­sam­komu­lagið. mbl.is/​Hjört­ur

Aukn­ar kröf­ur fram und­an

Með nýrri til­skip­un Evr­ópu­sam­bands­ins um sjálf­bærniupp­lýs­ing­ar (Corporate Sustaina­bility Report­ing Directi­ve, CSRD) verða gerðar aukn­ar kröf­ur til stórra fyr­ir­tækja á sviði sjálf­bærni­mála.

Mun þetta vafa­laust kosta fyr­ir­tæki bæði tíma og pen­inga en opna líka á tæki­færi, að henn­ar sögn.

„Þess­ar kröf­ur sem að öll­um lík­ind­um taka gildi 1. janú­ar þýða að fyr­ir­tæki geta ekki horft bara á efna­hags­reikn­ing og töl­ur, held­ur þurfa þau einnig að halda utan um og gera grein fyr­ir sjálf­bærni­mál­um sín­um á sama hátt og á við um fjár­hags­upp­lýs­ing­ar. Þetta er í raun bara ný gerð af árs­reikn­ing­um, get­um við sagt,“ seg­ir Hulda.

Hulda Stein­gríms­dótt­ir ræddi við mbl.is um sjálf­bærni­v­ísi PwC. Ljós­mynd/​Aðsend

15 fyr­ir­tæki greindu ekki frá los­un

Í sjálf­bærni­v­ís­in­um er aðeins horft til lofts­lags­mála að þessu sinni og PwC greindi op­in­ber­ar upp­lýs­ing­ar frá 50 stærstu fyr­ir­tækj­um lands­ins.

Þau fyr­ir­tæki sem voru með góða lofts­lags­skýrslu en sýndu ekki sam­drátt í los­un voru Íslands­banki, Lands­bank­inn, Lands­virkj­un, Skel og Ölgerðin.

22 fyr­ir­tæki voru með lofts­lags­skýrslu en „tæki­færi til úr­bóta í skýrslu­gjöf“ og 15 fyr­ir­tæki greindu ekki frá los­un.

Ekki jafn vel í stakk búin og í Nor­egi

Hulda seg­ir að sjálf­bærni­v­ís­irnn sé til­raun til þess að fá yf­ir­sýn yfir sjálf­bærn­istarf fyr­ir­tækja á Íslandi. Hann er byggður á vinnu sem PwC í Nor­egi hef­ur verið með núna í fimm ár þar sem skoðuð eru stærstu fyr­ir­tæk­in í Nor­egi og metið þeirra lofts­lags­starf.

Hún seg­ir að miðað við gögn­in sem eru fyr­ir­liggj­andi þá séu ís­lensk fyr­ir­tæki ekki jafn vel í stakk búin og til dæm­is fyr­ir­tæki í Nor­egi.

„Þetta er heil­mik­il vinna fyr­ir fyr­ir­tæk­in,“ seg­ir hún um þá sjálf­bærni­vinnu, þ.m.t. lofts­lags­bók­haldið, sem fyr­ir­tæki munu þurfa að gera.

Af fyr­ir­tækj­un­um 50 þá til­greina 27 þeirra í nýj­ustu fyr­ir­liggj­andi skýrsl­um sín­um að und­ir­bún­ing­ur fyr­ir inn­leiðingu CSRD hafi haf­ist á liðnu tíma­bili.

Flest fyr­ir­tæki byrjuð að huga að til­skip­un­inni

Spurð hvort fyr­ir­tæk­in séu vel í stakk búin fyr­ir inn­leiðingu til­skip­un­ar­inn­ar seg­ir Hulda:

„Ég hugsa að þau séu flest öll byrjuð að hugsa um þetta og átta sig á þessu. Ég myndi hvetja þau öll til að leggja mik­inn kraft í þetta núna, þrátt fyr­ir að reglu­gerðin hafi ekki enn tekið gildi, því þetta er mik­il vinna. Þá þarf líka að hugsa um að skipu­leggja gagna­söfn­un og ým­is­legt svona get­ur tekið tíma,“ seg­ir Hulda.

Hún seg­ir að lok­um að lofts­lags­vá­in sé ein stærsta áskor­un­in sem mann­kynið stend­ur frammi fyr­ir og að spýta þurfi í lóf­ana í til að ná þeim lofts­lags­mark­miðum, sem Ísland hef­ur skuld­bundið sig til að ná.