Séra El­ín­borg á tæpa tvo ára­tugi að baki sem þjón­andi sókn­ar­prest­ur Grind­vík­inga þótt síðasta árið hafi kirkju­starf þar gengið úr skorðum. „Sókn­in er enn til og ég held áfram að sinna sókn­ar­börn­un­um eins og mér er unnt.“ Hún kveðst telja kom­andi vet­ur geta orðið Grind­vík­ing­um erfiðan. Að kom­ast í gegn­um áföll er lang­hlaup og tek­ur sinn tíma.

Sókn­ar­prest­ur­inn er beðinn að segja ör­lítið af sjálfri sér áður en við lít­um yfir árs­gamla at­b­urði sem þó falla seint í gleymsk­unn­ar dá.

„Ég er fædd og upp­al­in á sveita­bæ sem heit­ir Kýr­holt í Skagaf­irði og ólst þar upp, þar hafa mín­ar kyn­slóðir búið langt aft­ur í tím­ann,“ seg­ir séra El­ín­borg, sem lauk stúd­ents­prófi frá Fjöl­brauta­skól­an­um í Breiðholti þótt leiðin hafi ekki legið beint í guðfræðina að loknu stúd­ents­prófi.

Reyn­ist hún vera lyfja­tækn­ir að mennt og hafa starfað í apó­teki áður en hún ákvað að láta þann gamla draum ræt­ast að leggja stund á ís­lensku­nám við Há­skóla Íslands, þar sem hún sett­ist á skóla­bekk í þessu skyni haustið 1992. Draum­ur­inn rætt­ist þó aldrei nema að því litla leyti að séra El­ín­borg lagði stund á ís­lensku­námið í gamla Árnag­arði – þó ekki nema í tvo daga.

Frétt af mbl.is

Eitt ár liðið frá mestu nátt­úru­ham­förum ald­ar­inn­ar

Séra El­ín­borg kveður 10. nóv­em­ber 2023 mjög eft­ir­minni­leg­an. Hún er þess full­viss að aft­ur verði búið í Grinda­vík. mbl.is/Ó​laf­ur Árdal

„Þarna átti ég að vera“

„Svo var það bara þannig að fyrsta dag­inn sem ég mætti í ís­lensk­una leitaði það mjög sterkt á mig að fara í guðfræði og þessi hugs­un að fara í guðfræði varð mjög ágeng innra með mér,“ rifjar sókn­ar­prest­ur­inn upp af sín­um stutta ferli sem ís­lensku­nemi því hún venti sínu kvæði í kross eft­ir fyrstu vik­una í ís­lensku og skipti yfir í guðfræði.

„Ég var ekki beint alin upp í trú­rækni, lærði bara bæn­irn­ar heima eins og geng­ur og ger­ist, farið var í messu endr­um og eins en afi söng í kirkju­kórn­um. Ég var hins veg­ar alltaf mjög opin og and­lega sinnuð,“ seg­ir séra El­ín­borg, þar hafi feg­urð skag­firskr­ar nátt­úru opnað and­leg­ar vídd­ir barns­hug­ans, stúlk­unn­ar sem síðar varð sókn­ar­prest­ur þess byggðarlags sem ham­far­ir þrýstu fram á ystu nöf.

Kennsla í guðfræði hófst viku síðar á þeim tíma sem El­ín­borg hóf nám og var henni þegar hleypt í námið þrátt fyr­ir að skipta um náms­leið á síðustu stundu. Hún efaðist hvergi.

„Ég fann það strax þegar ég var kom­in yfir í guðfræðina að þarna átti ég að vera og þetta voru ótrú­lega skemmti­leg ár,“ rifjar hún upp af sex ára námi til embætt­is­prófs í fag­inu, „námið var mjög fjöl­breytt og skemmti­legt og ég naut þess að vera þarna. Hebr­ea­sag­an heillaði mig mikið og Gamla testa­mentið.“ Grísk­an hafi þó verið stremb­in.

Séra El­ín­borg kveðst enn frem­ur hafa heill­ast af siðfræði Nýja testa­ment­is­ins, guðspjöll­un­um og píslar­göng­unni. „Drott­inn, uppris­an og von­in urðu mitt þema, ég skrifaði loka­rit­gerð mína í embætt­is­próf­inu um þján­ing­una í ljósi kross­ins og upprisu Jesú Krists,“ seg­ir hún, en próf­inu lauk hún 1998 og vígðist til Ólafs­fjarðar árið 2001.

Starfaði séra El­ín­borg þar sem af­leys­inga­prest­ur í fjög­ur ár áður en hún hélt suður á ný og fékk embætti sitt í Grinda­vík árið 2006. „Þannig að ég er búin að vera þar í átján ár núna í haust,“ seg­ir hún.

Kirkju­starf í Grinda­vík kveður hún öfl­ugt, enda sé í Grinda­vík mjög kröft­ugt sam­fé­lag. „Grind­vík­ing­ar sáu vel um kirkj­una sína, ef eitt­hvað þurfti að gera var mjög auðvelt að fá pen­inga í það,“ held­ur sókn­ar­prest­ur Grind­vík­inga til tæpra tveggja ára­tuga áfram.

Skalf und­ir fót­um prests­ins

Viltu segja mér ör­lítið frá föstu­deg­in­um 10. nóv­em­ber í fyrra, frá þínu sjón­ar­horni.

„Já,“ byrj­ar séra El­ín­borg og ræsk­ir sig. „Þetta var mjög eft­ir­minni­leg­ur dag­ur. Ég gifti fyr­ir há­degi, lítið brúðkaup og þau voru svo að fara til Reykja­vík­ur og ætluðu að verja helg­inni þar. Eft­ir há­degið ætlaði ég að hitta ferm­ing­ar­börn­in um fimm­leytið, þau áttu að fara að ganga í hús á veg­um Hjálp­ar­starfs kirkj­unn­ar, það var sá tími,“ rifjar hún upp.

Er þarna var komið sögu skóku mikl­ar jarðskjálfta­hrin­ur bæ­inn og seg­ist séra El­ín­borg muna til þess að hún hafi spurt börn­in hvort þau þyrftu ekki bara að hætta við hús­göng­una eins og staðan var orðin. Ekki vildu börn­in það þó, gal­vösk hugðust þau ganga í hús með söfn­un­ar­bauk­ana.

„Svo leið hálf­tími og þá voru all­ir for­eldr­arn­ir komn­ir að ná í börn­in og sögðu „við erum öll að fara úr bæn­um,“ og þarna var skjálft­inn orðinn mik­ill og skalf und­ir fót­un­um á manni,“ seg­ir sókn­ar­prest­ur­inn. Hún hafi þá farið og gengið frá í kirkj­unni og svo haldið á heim­ili sitt, sem var rétt við hlið kirkj­unn­ar.

„Þá voru komn­ir stöðugir skjálft­ar og það var stöðugur straum­ur bíla út úr bæn­um. Ég hugsaði nú samt með mér að ég væri nú ekki að fara neitt, þetta hlyti að enda eins og allt annað. Ég fór svo í Víðihlíð um kvöldið þar sem eldra fólkið býr og þar var þá verið að rýma og farn­ar að koma mikl­ar sprung­ur í húsið. Þá sá maður hvað þetta var al­var­legt,“ seg­ir hún.

Er leið á kvöldið hafi henni svo borist skila­boð í sím­ann frá al­manna­varna­nefnd rík­is­lög­reglu­stjóra þar sem fram hafi komið að all­ir ættu að rýma bæ­inn og vera farn­ir klukk­an þrjú um nótt­ina.

Frá fyrstu mess­unni í Grinda­vík­ur­kirkju eft­ir ham­far­irn­ar, síðasta sunnu­dag. mbl.is/Ó​laf­ur Árdal

Aðeins ein flótta­leið var fær

„Mér brá bara svo­lítið og þegar við fór­um var bara ein fær leið út, það var Krísu­vík. Þá var búið að loka Nes­vegi vegna sprungu og skjálft­arn­ir voru svo mikl­ir á Grinda­vík­ur­vegi að þar var mjög erfitt að vera í bíl. Við vor­um kom­in til Reykja­vík­ur um þrjú­leytið,“ rifjar séra El­ín­borg upp af sér og manni sín­um. Fengu þau inni í íbúð sem bróðir henn­ar átti.

Rifjar hún svo upp það sem hún kall­ar hik­laust ótrú­lega tíma, þegar Grind­vík­ing­ar fengu að fara á heim­ili sín í fylgd björg­un­ar­sveitar­fólks til að ná í eig­ur sín­ar og gátu aðeins stoppað ör­stutta stund.

„Það fór eng­inn til baka,“ seg­ir séra El­ín­borg hugsi, enda bannað nán­ast öll­um að fara í bæ­inn.

Nú sit­ur þessi dag­ur mikið í fólki. Hef­urðu orðið vör við reiði fólks í garð yf­ir­valda, hvað er það sem helst sit­ur í fólki?

„Það er ör­ugg­lega margt sem sit­ur í fólki, fólk bregst mis­jafn­lega við áföll­um en eitt af eðli­leg­um viðbrögðum áfalla er reiði, þessi dag­ur setti alla til­finn­ing­ar­flór­una á hvolf og breytti öllu lífi okk­ar. Sum­ir urðu reiðir, það er al­veg eðli­legt og reiðin beind­ist þá oft­ast að yf­ir­völd­um og al­manna­vörn­um,“ svar­ar hún.

Úrvinnsla áfalla feli meðal ann­ars í sér að gang­ast við til­finn­ing­um sín­um og horf­ast í augu við þá breyttu stöðu sem fólk nú sé í með það að leiðarljósi að ná aft­ur styrk sín­um, „það er okk­ar verk­efni. Nátt­úru­öfl­in lúta eig­in lög­mál­um og við breyt­um þeim ekki.“

„Ljósið er með okk­ur og skap­ar­inn er með okk­ur og held­ur utan um okk­ur,“ seg­ir El­ín­borg. mbl.is/Ó​laf­ur Árdal

Ólýs­an­legt áfall fyr­ir sam­fé­lagið

Rifjar séra El­ín­borg upp fyrstu mess­una eft­ir ham­far­irn­ar, sem hald­in var á sunnu­dag­inn var, á allra­heil­agra­messu, en eins og fram kom í Morg­un­blaðinu á mánu­dag­inn var síðasta messa fyr­ir ham­far­ir einnig á allra­heil­agra­messu – árið áður.

„Ég sagði í þess­ari messu að nú vær­um við ekki ein­ung­is að syrgja þau ætt­menni sem hafa kvatt þenn­an heim held­ur líka að syrgja það sam­fé­lag sem við höf­um misst. Hvers­dag­ur­inn er gjör­breytt­ur og við öll að fóta okk­ur á nýj­um stað í nýju um­hverfi og sam­fé­lagi og nýj­um húsa­kynn­um. En ég held við séum að fara inn í vet­ur sem verður okk­ur býsna stremb­inn hvað varðar til­finn­ing­ar okk­ar.

Núna ári seinna þegar við erum flest búin að koma okk­ur fyr­ir þar sem við verðum alla vega um stund­ar­sak­ir og börn­in kom­in í skóla. Ein­mitt þá gefst meira rými fyr­ir huga okk­ar að taka við og melta þess­ar miklu breyt­ing­ar og mikla missi og þá birt­ist ein­mana­leik­inn. Þetta er saga okk­ar allra,“ seg­ir séra El­ín­borg.

Hún seg­ir áfallið ólýs­an­legt fyr­ir byggðarlagið. Sjálf hafi hún lent í áföll­um áður, „en þess­ar ham­far­ir eru al­veg ný vídd í þá flóru“.

Aðspurð kveðst hún áfram verða sókn­ar­prest­ur í Grinda­vík, „það er ekki búið að leggja niður eitt eða neitt, hvorki bæ­inn né sókn­ina. En ég fer vítt og breitt, ég er að skíra og sinna fólki og ég sinni þeim Grind­vík­ing­um sem til mín leita.“

Á morg­un er eitt ár liðið frá rým­ingu og það verður margt um að vera í Grinda­vík.

„Það verður sam­veru­stund í kirkj­unni þar sem meðal ann­ars Halla Tóm­as­dótt­ir for­seti ávarp­ar okk­ur. Síðan mun­um við bjóða upp á stund­ir um aðvent­una og jól­in.“

Aft­ur verði búið í Grinda­vík

Hvað held­urðu að sé fram und­an núna, hvað verður?

„Ég trúi því að ekk­ert muni koma fyr­ir bæ­inn þótt haldi áfram að gjósa, ég held að hann muni ekki fara und­ir hraun,“ svar­ar prest­ur, „en svo verður staðan tek­in aft­ur á næsta ári, kvik­an held­ur alltaf áfram að safn­ast und­ir Svartsengi svo að maður get­ur aldrei horft langt fram í tím­ann.

Ég held að í fyll­ingu tím­ans verði aft­ur búið í Grinda­vík, ég held að það verði aft­ur sam­fé­lag þar, það er til­finn­ing mín og inn­sæi mitt seg­ir mér það. Mikl­ar breyt­ing­ar og mik­il áföll bera líka í sér von og eitt­hvað nýtt. Maður þarf að hugsa það þannig. Ljósið er með okk­ur og skap­ar­inn er með okk­ur og held­ur utan um okk­ur,“ seg­ir séra El­ín­borg Gísla­dótt­ir, sókn­ar­prest­ur í Grinda­vík, að lok­um.

Ítar­lega er í blaði dags­ins fjallað um aðdrag­anda 10. nóv­em­ber og at­b­urðarás­ina þann dag, auk þess sem rætt er við fjölda Grind­vík­inga.

24 síðna sér­blað fylg­ir Morg­un­blaðinu í dag, þar sem fjallað er um ham­far­irn­ar 10. nóv­em­ber, upp­lif­un Grind­vík­inga og af­drif þeirra.