Hinseg­in fólk býr að jafnaði við verri heilsu og líðan en aðrir. Það er lík­legra til að hafa orðið fyr­ir of­beldi, eiga í vanda með áfengi og vímu­efni og upp­lifa and­lega örðug­leika.

„Það er al­veg klárt að það má draga ein­hver tengsl þarna á milli niðurstaðna og þess að fólk verður ennþá fyr­ir tölu­verðum for­dóm­um í sam­fé­lag­inu.“

Þetta seg­ir Þór­hild­ur El­ín­ar­dótt­ir Magnús­dótt­ir, sér­fræðing­ur í mál­efn­um hinseg­in fólks á mann­rétt­inda- og lýðræðis­skrif­stofu Reykja­vík­ur­borg­ar, í sam­tali við mbl.is um niður­stöður rann­sókn­ar­inn­ar Heilsa og líðan hinseg­in fólks, sem kynnt­ar voru í Ráðhús­inu fyrr í dag.

Frétt af mbl.is

And­leg og lík­am­leg heilsa verri en annarra

Þegar stórt er spurt

Hvað held­ur þú að verði til þess að hinseg­in fólk upp­lifi lík­am­lega og and­lega heilsu sína verri en þeir sem ekki eru hinseg­in?

„Þetta er rosa­lega stór spurn­ing en það eru ýms­ar kenn­ing­ar um það. Það hafa verið fram­kvæmd­ar svipaðar rann­sókn­ir er­lend­is sem hafa sýnt að ástæðan geti verið að mögu­lega hafi þau ekki jafn greitt aðgengi að heil­brigðisþjón­ustu, sök­um til dæm­is ótta við for­dóma í heil­brigðis­kerf­inu eða upp­lif­un á for­dóm­um.“

Þá seg­ir Þór­hild­ur niður­stöður á borð við þess­ar al­mennt tengd­ar við for­dóma, hat­ur og að vera á jaðrin­um í sam­fé­lag­inu. Það hef­ur raun­veru­leg áhrif á fólk, bæði á heilsu og upp­lif­un á eig­in heilsu. Þá hef­ur þetta áhrif á getu, vilja og traust til að sækja sér heil­brigðisþjón­ustu og þátt­töku fólks í sam­fé­lag­inu.

Þekkja til í sam­fé­lag­inu

Hvaða þýðingu hef­ur rann­sókn­in og niður­stöður henn­ar?

„Við erum kom­in með hald­bær­ar upp­lýs­ing­ar um heilsu og líðan hinseg­in sam­fé­lags­ins á Íslandi, sem er eitt­hvað sem við höfðum ekki áður, en höfðum grun um að væri ekki í góðu lagi,“ svar­ar Þór­hild­ur.

„Þannig að rann­sókn­in hef­ur þá þýðingu að þetta er í fyrsta sinn sem við höf­um þess­ar upp­lýs­ing­ar. Við höf­um þess­ar töl­ur um að staðan sé ekki nógu góð sem leiðir til þess að við get­um farið að skipu­leggja aðgerðir og miða að stefnu­mót­un til að bregðast við þessu.“

Þá seg­ir hún þá sem vinna í mál­efn­um hinseg­in fólks, til að mynda Sam­tök­in ‘78 og Þór­hild­ur sjálf, hafa getað sagt til um hverj­ar niður­stöðurn­ar yrðu.

„Bara vegna þess að við þekkj­um til í sam­fé­lag­inu, þannig að það er ekk­ert þarna sem að kom á óvart, en þetta er samt í fyrsta skipti sem að við get­um í raun­inni bent á ein­hverj­ar töl­ur og sagt þetta er það sem töl­fræðin seg­ir okk­ur.“

Harpa Þor­steins­dótt­ir, verk­efna­stjóri lýðheilsu­mála á skrif­stofu borg­ar­stjóra, kynn­ir mark­mið og áhersl­ur rann­sókn­ar­inn­ar. Ljós­mynd/​Reykja­vík­ur­borg

Niður­stöður megi nýta á mis­mun­andi sviðum

Hvernig er hægt að nýta þess­ar niðurstöður til að bæta úr stöðunni?

„Það er hægt að nýta þær á marg­vís­lega vegu. Þetta tek­ur á nokkr­um þátt­um, and­leg og lík­am­leg heilsa og ákveðnir geðheilsuþætt­ir eru skoðaðir ásamt neyslu áfeng­is og vímu­efna.“

Niður­stöðurn­ar fari því yfir víðan völl og nýt­ist á mis­mun­andi stöðum sam­fé­lags­ins.

„En niður­stöðurn­ar nýt­ast okk­ur í að móta mark­viss­ari aðgerðir fyr­ir þenn­an hóp, hvort sem það er í of­beld­is­for­varn­ar­mál­um hjá borg­inni eða lýðheilsu­mál­um. Við erum með bæði of­beld­is­for­varn­ar­stefnu og lýðheilsu­stefnu og aðgerðaráætlan­ir þeim tengd­um hjá Reykja­vík­ur­borg. Það er klárt mál að þess­ar niður­stöður nýt­ast inn í þá vinnu, að móta aðgerðir sem eru til þess falln­ar að bæta þessa stöðu,“ seg­ir Þór­hild­ur.

Sem hluti af verk­efn­inu voru unn­ar til­lög­ur út frá niður­stöðum sem verða hafðar til hliðsjón­ar í framtíðar­vinnu Reykja­vík­ur­borg­ar, þó að ým­is­legt sé þegar verið að gera.

Sam­tök­in ‘78 hafa til að mynda síðasta árið staðið fyr­ir heilsu­hvetj­andi verk­efni þar sem hinseg­in fólk, sem hef­ur kannski ekki treyst sér til að sækja hefðbundna lík­ams­rækt eða ann­an heils­ustuðning, get­ur mætt og fengið leiðsögn sjúkraþjálf­ara og íþrótta­fræðings.

Eng­in ein töfra­lausn

Þór­hild­ur bend­ir á að tryggja þurfi að öll heil­brigðisþjón­usta sé aðgengi­leg hinseg­in fólki, það þurfi ekki að vera ein­hver sér­úr­ræði eða stuðning­ur til að bæta upp fyr­ir að það treysti sér ekki til að nýta þau úrræði sem í boði eru.

„Auðvitað ættu úrræði og þjón­usta sem að standa al­menn­ingi til boða að standa öll­um til boða, líka hinseg­in fólki.“

„Það er sömu­leiðis mik­il­vægt að of­beld­is­for­varn­ir og stuðning­ur við þolend­ur of­beld­is nái til allra og sé aðgengi­legt og inn­gild­andi öll­um sem gætu þurft á þess­ari þjón­ustu að halda,“ bæt­ir Þór­hild­ur við.

Að lok­um seg­ir hún nauðsyn­legt að horfa á málið frá mörg­um sviðum.

„Það er ekki ein töfra­lausn, ein breyt­ing er ekki að fara að um­bylta þessu held­ur þarf að hugsa um þetta frá mörg­um sviðum.“