Lengst af í Íslands­sög­unni voru Íslend­ing­ar aldrei fleiri en um það bil sex­tíu þúsund, en það var sá há­marks­fjöldi sem landið gat fætt og klætt með nokk­urn veg­inn sjálf­bær­um hætti. Á þess­um tíma voru viðskipti við út­lönd afar tak­mörkuð og meg­in­atvinnu­grein­ar lands­manna, sem voru land­búnaður og sjáv­ar­út­veg­ur, þurftu að reiða sig á inn­lenda tækni og aðföng ein­göngu.

Það var ekki fyrr en á nítj­ándu öld­inni sem lands­mönn­um fór að fjölga eitt­hvað að ráði og ekki af al­vöru fyrr en á tutt­ug­ustu öld­inni en sú þróun var fyrst og fremst mögu­leg vegna mik­ill­ar fram­leiðniaukn­ing­ar í grunn­atvinnu­veg­um sem fylgdi inn­fluttri tækni og aðföng­um.

Í dag búa tæp­lega fjög­ur hundruð þúsund manns á Íslandi og nokkuð aug­ljós for­senda þess að það geti gengið upp er að allt þetta fólk hafi nóg að borða. Það að tryggja Íslend­ing­um ör­ugga fæðu er því mik­il­vægt viðfangs­efni sem hef­ur verið nokkuð áber­andi í þjóðfé­lagsum­ræðu und­an­far­inna ára. Sú umræða rist­ir reynd­ar ekki alltaf mjög djúpt og ein­kenn­ist oft­ar en ekki af órök­studd­um full­yrðing­um um hvað sé mik­il­væg­ast fyr­ir fæðuör­yggi lands­manna.

Alþjóðabank­inn (World bank) skil­grein­ir fæðuör­yggi þannig að allt fólk hafi á öll­um tím­um aðgengi að og fjár­hags­lega getu til að velja og afla ör­uggr­ar og nær­ing­ar­ríkr­ar fæðu sem upp­fyll­ir nær­ing­arþarf­ir þess og ger­ir því kleift að lifa virku og heil­brigðu lífi.

Alþjóðabank­inn skil­grein­ir jafn­framt fjór­ar meg­in­stoðir fæðuör­ygg­is sem eru fram­boð á fæðu, efna­hags­legt og raun­veru­legt aðgengi að fæðu, nýt­ing fæðunn­ar og stöðug­leiki fyrr­greindra atriða yfir tíma, sem þýðir í grunn­inn að á hverj­um tíma þurfi að vera stöðugt og tryggt fram­boð af hollri og nær­ing­ar­ríkri fæðu sem all­ir geti nálg­ast og hafi efni á að kaupa.

Hvað varðar fram­boð á fæðu bend­ir Alþjóðabank­inn á að fram­boðið ræðst af fram­leiðslu á fæðu, birgðastöðu og nettó niður­stöðu viðskipta inn og út af viðkom­andi svæði, sem fyr­ir Íslend­inga eru öll við út­lönd.

Í umræðu und­an­far­inna miss­era hef­ur oft­ar en ekki verið ein­blínt á fram­leiðslu mat­væla og ýjað að því að besta leiðin til að tryggja fæðuör­yggi sé að tryggja og helst auka inn­lenda mat­væla­fram­leiðslu.

Það er þó ým­is­legt sem flæk­ir þessa mynd og ekki síst að inn­lend mat­væla­fram­leiðsla bygg­ist að miklu leyti á inn­fluttri tækni og aðföng­um. Öryggi inn­lendr­ar mat­væla­fram­leiðslu er því oft­ar en ekki lítið meira en ör­yggi er­lendra aðfanga og ekki meira en ef við mynd­um flytja inn full­unna vöru í stað nauðsyn­legra aðfanga til fram­leiðslunn­ar.

Mik­il áhersla á inn­lenda mat­væla­fram­leiðslu og aðgerðir til að vernda hana hef­ur einnig leitt til þess að á Íslandi eru fram­leidd mat­væli sem mun hag­stæðara væri að fram­leiða ann­ars staðar þar sem aðstæður eru betri og eru því dýr­ari en sam­bæri­leg mat­væli sem hægt væri að flytja inn.

Jafn­vel það mikið dýr­ari að þau geta vegið að ann­arri stoð fæðuör­ygg­is sem er að allt fólk hafi efni á þeim mat sem það vill og þarf.

Óhag­stæð fram­leiðsla inn­lendra mat­væla er því ekki ein­ung­is vafa­söm nýt­ing á fjá­magni og vinnu­afli held­ur get­ur hún bein­lín­is grafið und­an mat­væla­ör­yggi, þvert á það sem oft­ast er haldið fram í umræðunni.

Það væri því heiðarlegra af þeim sem viðra skoðanir sín­ar í umræðu um inn­lenda mat­væla­fram­leiðslu að hætta að skýla sér á bak við illa grundaðar full­yrðing­ar um mat­væla­ör­yggi og tala frek­ar hreint út um þær raun­veru­legu ástæður sem að baki liggja.

Pist­ill­inn birt­ist fyrst í ViðskiptaMogg­an­um sem kom út sl. miðviku­dag.