Arn­ar G. Hjaltalín, formaður Dríf­anda stétt­ar­fé­lags, gagn­rýn­ir harðlega að umræða um auðlinda­gjöld snú­ist nær ein­vörðungu um at­vinnu­vegi á lands­byggðinni á sama tíma og aðrar mik­il­væg­ar auðlind­ir lands­ins séu nýtt­ar án þess að þjóðin fái hlut­deild í arðinum.

Þá seg­ir hann ljóst, þrátt fyr­ir fög­ur fyr­ir­heit um að gjald­tak­an verði nýtt í upp­bygg­ingu innviða á lands­byggðinni, að fjár­mun­um verði varið í höfuðborg­ar­svæðið.

Í grein sem hann birti í Eyja­f­rétt­um bend­ir hann á að ein­blínt sé á sjáv­ar­út­veg, ferðaþjón­ustu og lax­eldi, en þögn ríki um auðlind­ir á borð við heitt og kalt vatn, vatns­rétt­indi og virkj­un­ar­kosti sem nýtt­ir eru í orku­fram­leiðslu.

Frétt af mbl.is

Breyt­ing­ar á veiðigjalda­frum­varp­inu

„Við á lands­byggðinni sjá­um ekki krónu af því“

Arn­ar spyr hvers vegna ríkið leiti ekki gjald­töku af nýt­ingu þess­ara auðlinda, líkt og gert er í til­felli fisk­veiða.

„Það skyldi þó aldrei vera að þeir sem eru há­vær­ast­ir um gjald­töku af burðarstoðum lands­byggðar­inn­ar eru sjálf­ir að nýta aðrar auðlind­ir þjóðar­inn­ar og greiða eng­an arð af þeim not­um,“ skrif­ar hann.

Nefn­ir hann sér­stak­lega Orku­veitu Reykja­vík­ur sem dæmi um fyr­ir­tæki sem greiði háan arð til eig­enda en ekk­ert auðlinda­gjald til þjóðar­inn­ar fyr­ir nýt­ingu auðlinda.

„Við á lands­byggðinni sjá­um ekki krónu af því.“

Frétt af mbl.is

Vildu bæta í

Af hverju er ekki slíkt hið sama gert með orku­fram­leiðslu?

Hann skrif­ar, að er virðist í kald­hæðni, að hann fagni hug­mynd­um rík­is­stjórn­ar­inn­ar um að not­ast við viðmiðun­ar­verð er­lend­is frá við út­reikn­ing auðlinda­gjalda.

„Það hlýt­ur að verða leitað út fyr­ir land­stein­ana til að finna viðmiðun­ar­verð til inn­heimtu auðlindar­entu af orku­fram­leiðslu OR, HS orku og annarra hluta­fé­laga sem nýta auðlind­irn­ar okk­ar,“ skrif­ar hann og bæt­ir við:

„Þar sem ekki er virk­ur orku­markaður á Íslandi er nær­tækt að líta til Þýska­lands, Frakk­lands eða Eng­lands til að finna viðmiðun­ar­verð.“

Strand­veiðar tryggi ekki byggðafestu

Arn­ar gagn­rýn­ir einnig umræðuna um að strand­veiðar tryggi byggðafestu. Hann dreg­ur í efa að strand­veiðar á stöðum þar sem sjó­menn séu aðeins til staðar hluta úr ári tryggi raun­veru­lega stöðuga bú­setu.

„En sama há­væra dauðaþögn­in rík­ir um aðgengi allra lands­manna að hinum auðlind­un­um sem nefnd­ar hafa verið hér að ofan. Ekki er beysið aðgengi og af­hend­ingarör­yggi á köldu vatni víða um land, dísilraf­stöðvar keyrðar vegna skorts á raf­magni,” skrif­ar hann og nefn­ir að íbú­ar á köld­um svæðum og fjarri upp­sprett­um heita vatns­ins þurfi að greiða allt að þre­falt hærra verð en íbú­ar sem búa á heit­um svæðum á suðvest­ur­horn­inu.

Tekj­urn­ar muni „detta dauðar inn í borg­ríkið“

Í grein­inni lýs­ir hann einnig von­brigðum sín­um með hvernig eigi að ráðstafa frek­ari gjald­heimtu á borð við kíló­metra­gjald, sem hann seg­ir bein­ast að lands­byggðinni.

„Mig og fleir­um á lands­byggðinni hlýnaði sann­ar­lega um hjartaræt­urn­ar þegar til­kynnt var hvernig ætti að verja auðlinda­gjald­inu af þess­ari ‚einu‘ auðlind lands­ins okk­ar. Nefni­lega að byggja upp innviði á lands­byggðinni og þá sér­stak­lega sam­göngu­innviði,“ skrif­ar hann.

„En það kólnaði fljótt þegar maður fór að hugsa út í hvað vænt­an­legt kíló­metra­gjald ætti að fara í og hver ætti að borga sam­göngu­innviði eins og 200 millj­arða Borg­ar­línu og Sunda­braut á höfuðborg­ar­svæðinu. Það skyldi þó ekki vera við íbú­arn­ir á lands­byggðinni? Alla­vega er ör­ugg­lega ekki ætl­un­in að auðlinda­nýt­end­ur eins og Orku­veita Reykja­vík­ur borgi þá. Hætt­um að láta rugla svona í okk­ur.“

Hann seg­ir að þrátt fyr­ir fög­ur fyr­ir­heit um að tekj­urn­ar verði notaðar í upp­bygg­ingu á lands­byggðinni þá viti all­ir að tekj­urn­ar muni „detta dauðar inn í borg­ríkið“.