Máttur samskipta á tímum breytinga

Umræða | 18. maí 2025

Máttur samskipta á tímum breytinga

Ef það er eitthvað sem við getum gengið að vísu, þá eru það breytingar. Þær eru óhjákvæmilegar og hvar værum við stödd ef ekki væri fyrir breytingar? Sumum breytingum fögnum við en aðrar óttumst við. Breytingum á vinnustöðum er mætt með alls konar viðhorfum og viðbrögðum. Stundum, þrátt fyrir fyrirætlanir leiðtoga, mislukkast þær. Hvort sem um er að ræða breytingar á stefnu eða sýn fyrirtækis, innleiðingu tækninýjunga eða nýja ferla þá ræðst árangurinn fyrst og síðast af samskiptum.

Máttur samskipta á tímum breytinga

Umræða | 18. maí 2025

Sif Jóhannsdóttir og Steinunn Gyðu- og Guðjónsdóttir.
Sif Jóhannsdóttir og Steinunn Gyðu- og Guðjónsdóttir. Samsett mynd

Ef það er eitt­hvað sem við get­um gengið að vísu, þá eru það breyt­ing­ar. Þær eru óhjá­kvæmi­leg­ar og hvar vær­um við stödd ef ekki væri fyr­ir breyt­ing­ar? Sum­um breyt­ing­um fögn­um við en aðrar ótt­umst við. Breyt­ing­um á vinnu­stöðum er mætt með alls kon­ar viðhorf­um og viðbrögðum. Stund­um, þrátt fyr­ir fyr­ir­ætlan­ir leiðtoga, mis­lukk­ast þær. Hvort sem um er að ræða breyt­ing­ar á stefnu eða sýn fyr­ir­tæk­is, inn­leiðingu tækninýj­unga eða nýja ferla þá ræðst ár­ang­ur­inn fyrst og síðast af sam­skipt­um.

Ef það er eitt­hvað sem við get­um gengið að vísu, þá eru það breyt­ing­ar. Þær eru óhjá­kvæmi­leg­ar og hvar vær­um við stödd ef ekki væri fyr­ir breyt­ing­ar? Sum­um breyt­ing­um fögn­um við en aðrar ótt­umst við. Breyt­ing­um á vinnu­stöðum er mætt með alls kon­ar viðhorf­um og viðbrögðum. Stund­um, þrátt fyr­ir fyr­ir­ætlan­ir leiðtoga, mis­lukk­ast þær. Hvort sem um er að ræða breyt­ing­ar á stefnu eða sýn fyr­ir­tæk­is, inn­leiðingu tækninýj­unga eða nýja ferla þá ræðst ár­ang­ur­inn fyrst og síðast af sam­skipt­um.

Var ekki búið að fara yfir þetta?

Breyt­ing­ar boða óvissu. Við þurf­um að til­einka okk­ur eitt­hvað nýtt. Starfs­fólk ótt­ast að ná ekki tök­um á nýrri færni, aukið vinnu­álag eða hrein­lega að missa vinn­una ef þau ná ekki að aðlaga sig. Stjórn­end­urn­ir hafa hins veg­ar áhyggj­ur af fjár­hags­áætl­un­um, tíma­lín­um og því hvort inn­leiðing­in verði ár­ang­urs­rík. Þarna er nauðsyn­legt að byggja brú á milli stjórn­enda og starfs­fólks, eyða óvissu sem ann­ars hefði skap­ast, og tryggja að öll vinni að sama mark­miði.

Oft er vitnað í írska leik­skáldið Geor­ge Bern­ard Shaw þegar talað er um mik­il­vægi sam­skipta og þá sér­stak­lega eft­ir­far­andi orð: „Stærsta vanda­málið við sam­skipti er blekk­ing­in um að þau hafi átt sér stað.“ Þetta á sér­stak­lega vel við í breyt­inga­stjórn­un. Stjórn­end­ur reikna með að skila­boð þeirra hafi kom­ist til skila en án skýr­leika og gagn­sæ­is er hætt við að starfs­fólki sé látið eft­ir að fylla sjálft í eyðurn­ar – sem get­ur valdið mis­skiln­ingi eða rangtúlk­un­um. Skýr­um sam­skipt­um í breyt­ing­um er ætlað að byggja traust og sam­eig­in­leg­an skiln­ing á veg­ferðinni.

Með sam­skipt­um í breyt­ing­um eru þrír þætt­ir sem skipta öllu máli. Við þurf­um að upp­lýsa af hverju breyt­ing­arn­ar þurfi að eiga sér stað, hver ávinn­ing­ur þeirra sé og hvernig þær verða inn­leidd­ar. Þannig skipt­ir jafn miklu máli að miðla sýn­inni að baki breyt­ing­un­um – hvaða vanda­mál er verið að leysa og hvernig breyt­ing­in mun svara því með bætt­um ár­angri – eins og að segja frá praktísk­um hliðum á fræðslu, þjálf­un og inn­leiðingu.

Til að tryggja að við miss­um enga bolta er skyn­sam­legt að móta sam­skipta­áætl­un. Hún inni­held­ur sýn­ina, lyk­il­skila­boðin, hagaðila sem þarf að eiga sam­skipti við, sam­skipta­leiðir og tíma­línu. Þetta ger­um við til að tryggja að upp­lýs­ing­ar kom­ist á rétta staði á rétt­um tíma.

Gleym­um okk­ur ekki í praktísk­um lausn­um

Það er mik­il­vægt að gleyma ekki mann­lega þætti breyt­ing­anna. Ef við hugs­um ein­vörðungu um inn­leiðingu, tíma­lín­ur, þjálf­un og fjár­hags­áætlan­ir er nán­ast ör­uggt að við mun­um ekki ná sama ár­angri og ef við ein­blín­um líka á til­finn­inga­lega hlið breyt­ing­anna. Inn­leiðing snýst nefni­lega ekki bara um ferla og kerfi held­ur um fólk.

Sam­skipta­áætl­un­in á að taka jafn mikið á þeim þátt­um og þeim praktísku. Við þurf­um að sýna sam­kennd, viður­kenna áskor­an­ir, gefa okk­ur tíma í að hlusta á áhyggj­ur fólks og gera okk­ar besta til að mæta fólki þar sem það er statt. Stjórn­end­ur sem viður­kenna áskor­an­ir, fagna litlu sigr­un­um á leiðinni og bjóða upp á op­in­ská sam­skipti skapa menn­ingu sem bygg­ist á trausti og and­rúms­loft sem kem­ur hópn­um ör­ugg­lega á áfangastað.

Að lok­um

Breyt­inga­stjórn­un er í eðli sínu sam­skipta­stjórn­un. Ef ekki er til staðar áætl­un um skýr og gagn­sæ sam­skipti er hætta á að jafn­vel bestu verk­efni nái ekki í gegn. Sam­skipti snú­ast ekki bara um það sem við segj­um held­ur þarf að tryggja að skila­boðin okk­ar heyr­ist og skilj­ist. Með skýrri sam­skipta­áætl­un get­um við breytt óvissu í tæki­færi, mót­stöðu í sam­vinnu og áætl­un­um í ár­ang­ur.

Pist­ill­inn birt­ist fyrst í ViðskiptaMogg­an­um sem kom út sl. miðviku­dag.

mbl.is