Fang­ar eiga það flest­ir sam­eig­in­legt að upp­lifa sig ekki passa neins staðar inn í skóla­kerf­inu, upp­lifa þar niður­læg­ingu og að sér sé sparkað úr skóla.

Þetta seg­ir Þrá­inn Farest­veit, af­brota­fræðing­ur og fram­kvæmda­stjóri Vernd­ar, í sam­tali við mbl.is.

„Þú get­ur ímyndað þér að sitja í bekk sem barn og upp­lifa þig niður­lægðan mánuðum sam­an í skól­an­um. Það sé alltaf verið að segja: Skil­urðu þetta ekki dreng­ur?“

Frétt af mbl.is

„Við erum alltaf að tala þenn­an hóp niður“

„Þeim var bara sparkað úr skóla“

„Lang­stærst­ur hluti þeirra klár­ar ekki grunn­skóla. Þeir eru flest­ir með ein­hvers kon­ar taugaþrosk­arask­an­ir eins og ADHD,“ seg­ir Þrá­inn. Menn á Vernd hafi lýst upp­lif­un sinni þannig að þegar þeir hófu skóla­göngu hafi stans­laust verið sparkað í þá og þeir upp­lifað að þeir pössuðu hvergi inn.

„Þeir voru alls staðar fyr­ir. Ég ætla ekki að draga úr því að þeir voru kannski að ein­hverju leyti erfiðir en þetta er upp­lif­un­in.

Það var byrjað að sparka í þá þegar þeir byrjuðu í barna­skóla og það endaði með því að þeim var bara sparkað úr skóla af því að þeir pössuðu ekki inn í skól­ann.“

Seg­ir hann stærst­an hluta þeirra sem eru í fang­els­un­um vera „ein­hvers staðar á þess­ari línu“ og hafa átt mjög erfitt með að vinna inn­an kerf­isramm­ans. Þeir séu þó al­veg eld­klár­ir í öðrum hlut­um.

Frétt af mbl.is

„Í grunn­inn erum við bara litl­ir hrædd­ir strák­ar í fang­elsi“

Kerfið ekk­ert rosa­lega drengja­vænt

Þrá­inn seg­ir mennt­un hafa verið setta upp á hátt sem hann hef­ur sjálf­ur aldrei skilið. Tel­ur hann mennta­kerfið, að all­ir eigi að fá stúd­ents­próf, kunna dönsku „og hitt og þetta“, passa bet­ur ákveðnum hópi en öðrum.

„Það er bara þannig – og við vit­um það – að sum­ir geta ekki lært stærðfræði og aðrir geta ekki lært rétt­rit­un. Þú get­ur ímyndað þér að sitja í bekk sem barn og upp­lifa þig niður­lægðan mánuðum sam­an í skól­an­um. Það sé alltaf verið að segja: Skil­urðu þetta ekki dreng­ur?

Það myndi eng­inn sætta sig við að meiri­hlut­inn af tíma þeirra í vinn­unni væri ófull­nægj­andi eða að þeim liði meira og minna alltaf illa í vinn­unni. Þegar þú ert barn er ekki um neitt að velja.“

Þannig seg­ir hann upp­lif­un þess­ara manna í skól­an­um hræðilega. Þeim líði illa alla skóla­göng­una og það sé ekk­ert skrítið að brott­fall drengja úr skól­um sé hátt þegar segja megi að kerfið sé ekk­ert rosa­lega drengja­vænt.

„Brott­fall drengja úr grunn­skól­un­um og inn í fram­halds­skól­ana er al­veg rosa­lega hátt hlut­fall og við erum alltaf að fá stærri og stærri hópa af drengj­um sem eru jaðar­sett­ir. Vax­andi hóp­ur drengja og manna er van­virk­ur og verður ekki hluti af sam­fé­lag­inu. Þetta er áhyggju­efni.“

Frétt af mbl.is

„Mér fannst ég bara vera sett­ur í geymslu“