Al­bert Jóns­son, sér­fræðing­ur í alþjóðamál­um og fyrr­ver­andi sendi­herra Íslands í Rússlandi, tel­ur árás­ir Ísra­els­manna á Íran síðasta sól­ar­hring­inn aðeins vera byrj­un­ina á til­raun Ísra­els­manna til að eyðileggja kjarn­orku­áætlun Írana eða að minnsta kosti seinka henni veru­lega.

Tals­menn Ísra­els­hers segj­ast hafa gert árás­ir á 100 skot­mörk, þar á meðal ír­ansk­ar kjarn­orku- og her­stöðvar. Þá hafi þeir fellt hátt­setta ein­stak­linga, meðal ann­ars yf­ir­mann herafla og fremstu vís­inda­menn á sviði kjarn­orku­mála í land­inu.

Ali Khamenei, æðsti klerk­ur Írans, hef­ur varað Ísra­el við því að „beisk og sárs­auka­full“ ör­lög bíði þeirra vegna árás­anna.

Frétt af mbl.is

Gert marg­ar árás­ir á stærstu kjarn­orku­stöð Írana

Fyrsta árás til að sparka hurðina niður

Í sam­tali við mbl.is seg­ir Al­bert að enn sé óljóst hversu um­fangs­mikl­ar árás­ir Ísra­els­manna séu en að greini­legt sé að þær miði ekki bara á staði sem tengj­ast kjarn­orku­áætlun Írana þó að hún sé kveikj­an að þeim.

„Ég hugsa að at­b­urðarás­in sé bara að byrja og að fyrsta árás sé þá til að sparka niður hurðinni og eyðileggja eins mikið af varn­ar­f­laug­um og öðru slíku og mögu­legt er og síðan í fram­hald­inu snúa þeir að al­vöru árás­um, á sjálfa kjarn­orku­áætlun­ina og þær stöðvar sem til­heyra henni,“ seg­ir Al­bert.

Þá bæt­ir hann við að árás Ísra­els­manna komi ekki á óvart vegna yf­ir­lýs­inga sem hafa fallið síðustu ár um kjarn­orku­áætlun Írana en ísra­elsk stjórn­völd hafa meðal ann­ars sagt að það komi ekki til greina að sætta sig við að Íran verði kjarna­vopna­veldi.

Ótt­ast að Íran­ir geti út­búið vopn 

Spurður út í hvaða ógn stafi af kjarn­orku­áætlun Írana seg­ir Al­bert:

„Það sem er vitað er að Íran­ir eru með kjarn­orku­áætlun sem að þeir segja að sé friðsam­leg en það hafa alltaf verið efa­semd­ir um það. Árið 2005 sagði kjarn­orku­mála­stofn­un­in bein­lín­is að Íran­ar væru að svindla og núna í vik­unni sagði stofn­un­in aft­ur að hún hefði grun­semd­ir um að Íran­ar séu ekki að standa við skuld­bind­ing­ar sín­ar.

Þetta er nátt­úru­lega það sem Ísra­els­menn eru að horfa á og núna segja þeir að Íran­ar séu ekki leng­ur með kjarn­orku­áætlun sem snú­ist um friðsama kjarn­orku og að þeir séu komn­ir á það stig, sér­stak­lega með aukn­ingu úr­an­fram­leiðslu, að þeir geti bein­lín­is farið að út­búa kjarn­orku­vopn.“

Ísra­els­menn hófu árás­ir á Íran í nótt. AFP

Tæki­færið núna

Hann tek­ur þó fram að fleira kunni að spila inn í ákvörðun Ísra­els­manna að ráðast á Íran núna.

„Í aug­um Ísra­els­manna er tæki­færið núna þar sem Íran er mjög veikt ríki hernaðarlega,“ seg­ir Al­bert og bæt­ir við:

„Sum­ir segja líka að þetta henti vel fyr­ir Net­anja­hú-stjórn­ina til að beina aug­um frá Gasa en ég á nú bágt með að trúa því. Þetta kjarn­orku­mál er ein­fald­lega stærra en það fyr­ir Ísra­el.“

Spurður hvort að vænta megi ein­hverra aðgerða frá alþjóðasam­fé­lag­inu vegna árása Ísra­els seg­ir Al­bert það ólík­legt en að málið rati lík­lega á borð Sam­einuðu þjóðanna. „Menn munu bara hvetja til diplóma­tískra lausna og svo fram­veg­is.“

Ýmsir mögu­leik­ar

Íransk­ir ráðamenn hafa gefið út að þeir horfi á árás­ir Ísra­els­manna sem stríðsyf­ir­lýs­ingu en spurður hvort að Íran­ir hafi burði til að fara í stríð seg­ir Al­bert:

„Þeir eru ekki í sterkri stöðu sem her­veldi en það eru auðvitað ýms­ir aðrir mögu­leik­ar. Kannski eru ein­hverj­ar leif­ar eft­ir af Hes­bollah sem hægt er að beita í Líb­anon og yfir landa­mær­in gegn Ísra­el. Svo eru Húd­arn­ir í Jemen sem eru líka á veg­um Írana og það er kannski hægt að virkja þá gegn vest­ræn­um skip­um und­an strönd­um Jemen eða þá virkja þá til að gera bein­lín­is árás á Ísra­el.“

Frétt af mbl.is

Árás­irn­ar hafa af­hjúpað al­var­lega veik­leika

Hann bæt­ir við að vissu­lega sé líka mögu­leiki fyr­ir Írani að svara með eld­flauga- og dróna­árás­um á Ísra­el en að það hafi ekki reynst þeim vel í fortíðinni vegna öfl­ugra loft­varna lands­ins.

„Síðan er mögu­leiki á ým­iss kon­ar skemmd­ar­verk­um og hryðju­verk­um. Um leið og eitt­hvað svona ger­ist er strax mikið talað um að Íran­ar gætu freist­ast til að ráðast á banda­rísk skot­mörk í Miðaust­ur­lönd­um, her­stöðvar og fleira,“ seg­ir Al­bert.

Taki tíma að eyðileggja áætl­un­ina

Að lok­um ít­rek­ar hann að lík­lega sé aðeins um að ræða upp­haf átak­anna.

„Sér­fræðing­ar benda á að Ísra­els­menn muni halda áfram í ein­hvern tíma, ein­hverja daga segja ein­hverj­ir og jafn­vel leng­ur. Það tek­ur tíma að eyðileggja þessa kjarn­orku­áætlun. Þetta eru mörg skot­mörk og sum þeirra eru ef­laust þannig búin að það er mjög erfitt að granda þeim, þau eru neðanj­arðar og svo fram­veg­is.

Ég held að þetta sé bara byrj­un­in á til­raun Ísra­els­manna til að eyðileggja kjarn­orku­áætlun Írana eða að minnsta kosti seinka henni veru­lega.“

Tengd­ar frétt­ir

Átök á milli Ísra­els og Írans

Segj­ast hafa tafið kjarn­orku­áætlun Írans um mörg ár

• Íran muni verja „lög­mæt rétt­indi“ sín
• Blendn­ar til­finn­ing­ar Tehran­búa til vopna­hlés
• Trump tókst að koma í veg fyr­ir fleiri árás­ir
• Seg­ir að flug­vél­un­um hafi verið snúið við

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

• Blogga um frétt