Þó nokkrar aðgerðir eru yfirstandandi sem byggja á skaðaminnkandi hugmyndafræði gagnvart ópíóíðavanda að sögn Willums Þórs Þórssonar heilbrigðisráðherra. Á næstu vikum mun staðbundið neyslurými opna á höfuðborgarsvæðinu. Þá er hafið tilraunaverkefni um niðurtröppun ópíóíða, svefnlyfja og róandi lyfja.
Þetta er meðal þess sem kemur fram í svari heilbrigðisráðherra við fyrirspurn frá Evu Sjöfn Helgadóttur, varaþingmanni Pírata, um skaðaminnkandi aðgerðir vegna ópíóíðavanda.
Í svari Willums kemur fram að lögð hafi verið þung áhersla á skaðaminnkandi nálgun í þessum málaflokki og að hann telji brýnt að leggja áherslu á að draga úr neikvæðum afleiðingum vímuefnanotkunar og stuðla að jákvæðum breytingum fyrir notendur og samfélagið í heild.
„Heilbrigðisráðherra skipaði starfshóp 6. september 2023 og fól honum að semja fyrstu íslensku skaðaminnkunarstefnuna og leggja til aðgerðaáætlun sem byggist á þeirri stefnu. Í starfshópnum eiga sæti 19 fulltrúar innri og ytri hagsmunaaðila sem hafa bein eða óbein áhrif á málaflokkinn,“ segir í svari Willums.
Óskað var meðal annars eftir því að starfshópurinn skoðaði aðgerðir sem fælu í sér úrræði eins og lágþröskuldaaðgengi að heilsugæslu, efnagreiningu vímuefna, fræðslu um örugga notkun vímuefna og fjölbreyttari viðhaldsmeðferðir. Starfshópurinn vinnur einnig að mati á stöðu skaðaminnkunar á Íslandi sem og rýnir þróun skaðaminnkunar á Norðurlöndum, í Evrópu og annars staðar í heiminum.
Í svarinu kemur fram að búist sé við því að hópurinn muni skila lokaskýrslu til ráðherra á næstu vikum og að lokaskýrslan muni innihalda drög að stefnu og aðgerðaáætlun sem tekur mið af þróun skaðaminnkunar.
Sjúkratryggingum Íslands hefur verið falið að gera einn heildarsamning um þjónustu SÁÁ, þar með talið vegna viðhaldsmeðferða við ópíóðafíkn. Það eru SÁÁ, Landspítali og geðheilsuteymi fangelsa sem veita viðhaldsmeðferð við fíkninni á Íslandi.
Samkvæmt svari Willums vinna Sjúkratryggingar Íslands nú að kostnaðarmati varðandi aukið aðgengi að viðhaldsmeðferð. Gert er ráð fyrir því að einnig verði samið um flýtimóttöku þar sem einstaklingum í bráðum vanda er tryggt aðgengi að gagnreyndri heilbrigðisþjónustu á borð við fráhvarfsmeðferð, vímuefnameðferð eða viðhaldsmeðferð sem mætir þörfum þeirra.
„Sjúkratryggingar Íslands vinna að kostnaðarmati vegna þessarar þjónustu. Samningaviðræður standa nú yfir og ganga vel.“
Í svarinu fjallar Willum um yfirstandandi aðgerðir hér á landi sem byggja á skaðaminnkandi hugmyndafræði. Þar kemur meðal annars fram að aðgengi að neyðarlyfinu Nyxoid-nefúða hafi verið tryggt notendum á landsvísu.
Þá segir að heilbrigðisráðuneytið styrki nú tilraunaverkefni til sex mánaða sem felst í persónusniðinni meðferðaráætlun fyrir einstaklinga sem taka sterk verkjalyf eða svefn- og róandi lyf að staðaldri og vilja aðstoð til að hætta eða draga úr notkun þeirra. Áætlað er að um 300 einstaklingar að lágmarki muni nýta sér þjónustuna.
Eins og áður hefur komið fram munu staðbundið neyslurými opna á næstu vikum á höfuðborgarsvæðinu. Verkefnið byggir á samstarfi Reykjavíkurborgar og Rauða krossins, sem mun annast þjónustuna með fjármagni frá heilbrigðisráðuneytinu samkvæmt samningi við Sjúkratryggingar Íslands.
Fyrirhugað er einnig að setja af stað tilraunaverkefni um viðhaldsmeðferð í endurhæfingarskyni sem tryggir samþætta þjónustu félags- og heilbrigðiskerfisins í nærumhverfi hlutaðeigandi einstaklinga. Verkefnið er í mótun segir í svari heilbrigðisráðherra.