„En pabbi var þarna allan tímann“

Ari Gísli stendur vaktina í einni síðustu fornbókabúð Reykjavíkur.
Ari Gísli stendur vaktina í einni síðustu fornbókabúð Reykjavíkur. mbl.is/Brynjólfur Löve

Miðbær Reykja­vík­ur hef­ur tekið mikl­um breyt­ing­um í ár­anna rás, ekki síst eft­ir ferðamannaflaum­inn, þar sem ótal hefðbundn­ar versl­an­ir og þjón­ustu­fyr­ir­tæki hafa mátt þoka eða leggja upp laup­ana fyr­ir lunda­búðum og veit­inga­stöðum.

Ekki þó all­ar, því forn­bóka­versl­un­in Bók­in er enn á sín­um stað á horni Klapp­ar­stígs og Hverf­is­götu, en þar inn­an um völ­und­ar­hús bóka­hillna og bóka­bunka ræður ríkj­um Ari Gísli Braga­son, í mögu­lega síðustu forn­bóka­búðinni í bæn­um.

„Jú, ætli við séum ekki síðasta forn­bóka­búðin af gamla skól­an­um, en uppi í Ármúla er þó Bókakaffið hans Bjarna Harðar­son­ar, sem var opnað fyr­ir ekki mörg­um árum; þar er eitt­hvað af göml­um bók­um í bland.

En þegar ég var í Mennta­skól­an­um í Reykja­vík – tíma­skynið er ekki al­veg í lagi hjá mér, mér finnst að það sé stutt síðan – fyr­ir rúm­um 30 árum, þá voru fimmtán forn­bóka­búðir í Reykja­vík.

Svo hættu þess­ir gömlu karl­ar og kon­ur og það tók eng­inn við, svo þetta minnk­ar smám sam­an. En pabbi var þarna all­an tím­ann …“

Hægt er að hlusta á viðtalið í heild sinni á Spotify:

Feðgar í forn­bók­um

Pabbi? Segðu okk­ur deili á pabba.

„Pabbi er Bragi Kristjóns­son, bók­sali, blaðamaður og fjöl­fræðing­ur. Hann var all­an þenn­an tíma, fyrst með Bóka­búð Braga Kristjóns­son­ar og svo Bóka­vörðuna, sem var í Hafn­ar­stræti, Skóla­vörðustíg, Lauga­vegi og endaði uppi á Vest­ur­götu 17, en þar sigldi þetta eig­in­lega í strand, svona 1997-8.

En 1997 hef­ur Gunn­ar heit­inn Valdi­mars­son sam­band við mig, en hann og Snær Jó­hanns­son voru með Bók­ina, elstu forn­bóka­versl­un­ina, sem stofnuð var 1964. Þá voru þeir eig­in­lega að gef­ast upp á Grund­ar­stíg. Bók­in var stór­veldi á þeim dög­um sem menn voru að slást á bó­ka­upp­boðum um ár­ganga af Sjó­manna­blaðinu Ægi.“

Ari bæt­ir við að Bók­in hafi á sín­um tíma verið stofnuð af komm­ún­ist­um, sem eins kon­ar varn­ar­banda­lag gegn borg­ara­leg­um forn­bóka­búðum, en vígstaðan önn­ur eft­ir fall Múrs­ins og það allt.

Bókahillur, bókastaflar og allskyns munir taka á móti viðskiptavinum.
Bóka­hill­ur, bók­astafl­ar og allskyns mun­ir taka á móti viðskipta­vin­um. mbl.is/​Brynj­ólf­ur Löve

Enda­lok stríðsins?

Bylt­ing­arsinnaðir forn­bóka­sal­ar?!

„Jájá. Svo fór ég að hitta hlut­hafa­hóp­inn, sem hafði samþykkt kauptil­boð hjá mér, þá voru þetta tutt­ugu gaml­ir karl­ar, sóma­menn, og við geng­um frá samn­ingn­um í fín­um há­deg­is­verði. Í lok hans tek­ur einn þeirra til máls og þakk­ar mér fyr­ir kaup­in, en bæt­ir því svo við að nú sé „allt í góðu á forn­bóka­markaðnum“. Þetta var hin stóra sátt­ar­gjörð.“

Hann bæt­ir því við að Bragi faðir hans hafi auðvitað alltaf verið í sam­keppni við þá, en ætli það megi ekki eins hafa kaup­in á Bók­inni til marks um end­an­leg lok kalda stríðsins.

Um alda­mót­in var Bók­in svo flutt í nú­ver­andi hús­næði og þeir feðgarn­ir voru þar sam­an í rekstr­in­um þar til Bragi dró sig í hlé fyr­ir ald­urs sak­ir um ára­tug síðar.

„Ég hef verið hérna einn síðan.“

Fljótt á litið má ætla að ekkert skipulag sé í …
Fljótt á litið má ætla að ekk­ert skipu­lag sé í búðinni en svo er ekki. mbl.is/​Brynj­ólf­ur Löve

Þrá­hyggj­an bok­in.is

En þetta er fjöl­skyldu­fyr­ir­tæki enn þá?

„Það má segja það. Ragn­heiður Björk dótt­ir mín, sem býr í London, hef­ur hjálpað mér á sumr­in og kon­an Sig­ríður Hjaltested aðeins, en ég hef verið einn að mestu leyti. Svo hef ég fengið stráka í hálft starf annað slagið til þess að hjálpa mér að byggja þrá­hyggj­una bok­in.is en það er net­bóka­versl­un, sem kannski snýst ekki síður um skrá­setn­ingu þeirra bóka sem hér fara um og eru til, það er heim­ild í því. Það er ekki víst að þessi versl­un verði hér til ei­lífðar.“

Hvenær ákvaðstu þetta?

„Það er nú orðið svo­lítið síðan. Þegar ég var að kaupa búðina, þá sagði Gunn­ar í Bók­inni við mig: „Ari minn, netið er „in“,““ seg­ir Ari og bæt­ir við að net­versl­un­in sé auðvitað eins kon­ar út­still­ing­ar­gluggi fyr­ir búðina, sem dragi marga inn.

Þetta er mjög óvenju­leg versl­un. Það eru alls kyns mun­ir í glugg­un­um, pla­köt og tíma­rita­forsíður og fleira, en fyr­ir inn­an blasa við bóka­hill­ur, bók­astafl­ar og hálf­hrund­ir bunk­ar; stól­ar á gólf­inu sem eng­inn sest í því í þeim eru líka bæk­ur, þetta er ólíkt öllu öðru?

„Jújú og nú orðið koma út­lend­ing­ar óhikað hingað inn að skoða sig um og kaupa orðið tölu­vert af bók­um, þótt þeir skilji ekk­ert hvað í þeim stend­ur. Og skilja ekki all­ir hvað þetta sé, spyrja hvort þetta sé bóka­safn eða fé­laga­sam­tök, sem ég tek al­veg und­ir að það sé.“

Já, er það ekki? Stund­um þegar maður kík­ir hingað inn, þá er eig­in­lega klúbb­stemn­ing hérna, þar sem maður hitt­ir iðulega sömu bóka­béus­ana.

„Jú, það er tals­vert stór hóp­ur fastak­únna, sjálfsagt um þúsund manns, sem koma nokkuð reglu­lega yfir árið. Og svo er auðvitað heil­mik­il veisla hér á Þor­láks­messu með snafs og svona í boði fram eft­ir kvöldi. Það er fast­ur punkt­ur fyr­ir marga að koma hingað þá.“

Þessi grein birt­ist
í Morg­un­blaðinu
Áskrif­end­ur:
Þessi grein birt­ist
í Morg­un­blaðinu
Áskrif­end­ur:
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert