Innlent | mbl | 4.1.2025 | 17:47

„Engin auðveld leið“ til að takast á við netsvik

Theodór R. Gíslason segir netsvik vera að færast í aukana. Samsett mynd mbl.is/Ásdís/Ljósmynd/Colourbox

„Þetta er bara að aukast og aukast og ekkert að minnka neitt,“ segir Theódór R. Gíslason, framkvæmdastjóri og stofnandi netöryggisfyrirtækisins Defend Iceland, um netsvik.

Greint var frá að svikapóstar hefðu verið sendir á fólk í nafni Skattsins á milli jóla og nýárs og talaði mbl.is við Theódór, sem einnig er tæknistjóri netöryggisfyrirtækisins Syndis, til að fá frekari upplýsingar um netsvik og hvernig best sé að forðast þau.

Frétt af mbl.is

Skatturinn varar við svikapóstum

Almenn skynsemi besta ráðið

Hann segir fólk vera að falla í gildruna þegar svikapóstar eru sendir og að hægt sé að gera svikapósta í dag ansi raunverulega.

„En fólk þarf náttúrulega bara að læra að vera vart um sig þegar það er að fá skilaboð eða fyrirspurnir, hvort sem það er í gegnum tölvupóst eða samfélagsmiðla. Áður en maður smellir á eitthvað á bara að hugsa sig tvisvar um,“ segir Theódór og bætir við að fólk eigi oftar en ekki að gera jafnvel ráð fyrir að um svikapóst sé að ræða ef hann kemur óumbeðinn.

Þá segir hann að það besta sem hægt sé að ráðleggja sé að fólk reyni að halda í almenna skynsemi.

Frétt af mbl.is

„Svindlherferðir eru að færast í aukana“

Ekki hægt að treysta neinu fullkomlega

Er mikið af fólki sem er að falla í svona gildrur?

„Ég held að það sé ekki há prósenta en það er alltaf eitthvað. Annars væri þetta ekki í gangi. Og þó að þetta séu bara tveir eða þrír af hundrað þá er það samt nóg fyrir þessar glæpaklíkur til þess að græða pening á þessu.“

Nefnir Theódór að á bak við netsvikin geti einnig staðið skipulagðir hópar og jafnvel einstaklingar sem hafi það að atvinnu í fátækari löndum að plata ginnkeypta Vesturlandabúa til þess að svíkja á.

Þá meira að segja geta svikin farið svo langt að einstaklingar millifæri pening viljugir til þeirra er standa að svikunum.

„Þeir eru alveg tilbúnir, mismunandi hóparnir auðvitað, að þykjast vera þjónustufulltrúar. Því þeir hringja líka. Þetta er mjög reglulega í gangi, líka hérna heima, og fólk lætur plata sig. Það er bara svolítið þannig að maður getur í raun og veru ekki treyst neinu fullkomlega, þannig maður á að leyfa sér að hafa heilbrigðan vafa.“

Fólk eigi ekki að trúa gylliboðum

Nefnir Theódór að það sé í raun óeðlilegt að fólki sé sent skilaboð í dag frá fyrirtækjum, hvort sem það sé í gegnum samfélagsmiðla, síma eða póst.

„Það er óeðlilegt í dag. Við eigum að venjast því betur að sækja okkur þjónustu eða nota fyrir fram skilgreindar þjónustuleiðir eins og öpp frá okkar þjónustuaðilum eða fara beint inn á vef þjónustuaðila og fara þar inn á mínar síður eða þvíumlíkt. Ekki trúa gylliboðunum,“ segir Theódór og bætir við:

„Og það hjálpar ekki ef þessi fyrirtæki úti í bæ eru að nota þessa miðla. Þá eru þau bara að búa til fóður fyrir þessa hópa. Ég veit að það er kannski ekki hægara sagt en gert að breyta hvernig þú nærð til þinna viðskiptavina en það er svo auðvelt að herma eftir leiðum sem fólk er búið að venjast. Þannig það er engin auðveld leið í þessu og þetta er ekki að fara að minnka.“

Bestu úrræðin að tala við banka eða kortafyrirtæki

Hann segir vandamálið stigvaxandi og að leiðinlegt sé að heyra sorgarsögurnar þegar fólk lætur plata sig.

„Ég get alveg fullyrt það. Það finnst engum gaman að heyra af því þegar fólk lendir í svona.“

Þá sé einnig lítið hægt að gera þegar fólk lendir í svikum en netöryggisfyrirtæki koma ekki að einstaklingssvikum nema þá bara í undantekningartilfellum.

Segir hann bestu úrræðin fyrir einstaklinga vera að tala við bankann sinn eða kortafyrirtæki ef þeir falla í gildruna og gera mistök því mögulega sé þá hægt að stoppa greiðsluna.

Þá segir hann einnig að fólk eigi að tilkynna svikin og nefnir að lögreglan sé með ágætis upplýsingar á síðu sinni um svik almennt sem gott væri fyrir almenning að kynna sér.

Persónuleg ábyrgð

„En fyrirtæki sem slík geta voða lítið gert þegar við erum að tala um almenna skynsemi einstaklinga af því að þegar á hólminn er komið í netöryggismálum, sérstaklega varðandi svik gagnvart einstaklingum, þá er þetta persónuleg ábyrgð.

Þetta er okkar sameiginlega og persónulega ábyrgð að gera ekki þessi kjánalegu mistök. En á móti kemur þá þurfum við að hafa í huga að það geta allir gert mistök. Við erum öll að drífa okkur stundum og það er þá meira bara spurning um að reyna að koma auga á það þegar maður lendir í þessu óvart.“