Svona eru tilviljanirnar fyndnar

Í myrkri og kulda er bankað upp á dag einn í vikunni hjá nýjum forsætiráðherra landsins sem staddur er í forsætisráðuneytinu í gamla Stjórnarráðshúsinu við Lækjargötu. Blaðamaður er feginn að komast inn í birtu og yl og innan skamms birtist Kristrún Frostadóttir með bros á vör, tilbúin í daginn. Á þessum nýja og háttsetta vinnustað bíða hennar krefjandi verkefni, en stjórn undir hennar forrystu hefur nú tekið við eins og alþjóð veit. Ekki er laust við að birt hafi yfir þjóðinni nú í svartasta skammdeginu og von hefur kviknað um að betri tímar fari í hönd.

Tilefni fundar okkar er ekki að fara enn eina ferðina yfir stefnumálin, kosningaloforðin eða samningaviðræður flokkana, heldur að forvitnast um manneskjuna á bak við stjórnmálamanninn. Hvaðan kemur hún og hvað drífur hana áfram? Hver er þessi kona sem kom eins og stormsveipur inn í íslensk stjórnmál fyrir aðeins örfáum árum, vann hug og hjörtu landsmanna og situr nú í stól forsætisráðherra? Við skulum komast að því!

Hófsemi og nægjusemi í fyrirrúmi

Kristrún Mjöll Frostadóttir er fædd í maí árið 1988 í Reykjavík, dóttir þjóðháttafræðingsins Frosta Fífils Jóhannssonar og læknisins Steinunnar Guðnýjar H. Jónsdóttur. Hún er yngst þriggja systkina, alin upp í Fossvogi.

„Við erum mjög náin fjölskylda. Ég bjó í Dalalandinu til tólf ára en þá fluttum við yfir Bústaðarveginn í Smáíbúðahverfið. Ég átti mjög góða æsku og er alin upp af nægjusömu fólki. Þau eru hófsöm í öllu sem þau gera; pabbi er sveitamaður alinn upp í Lýtingsstaðahreppi í Skagafirði í stórum bræðrahópi. Það hafði áhrif á mig að hann er praktískur maður sem fer vel með allt. Foreldrar mínir voru fyrst og fremst að gera vel við okkur krakkana og höfðu okkur oft með í ráðum. Það kom til tals þegar ég var um tíu ára gömul að flytja í stærri íbúð en að þá yrði til minna fyrir öðrum hlutum, eins og að fara í frí. Þau báru þetta undir okkur og leyfðu okkur að velja. Þetta situr mjög í mér. Við völdum frekar að búa þrengra og fá þá að upplifa meira,“ segir Kristrún og nefnir að fjölskyldan hafi flutt til Bretlands í eitt ár þegar hún var átta ára þar sem móðir hennar fékk stöðu heimilislæknis á heilsugæslu.

„Þau rifu sig upp og fluttu með okkur út til þess að við gætum fengið að upplifa að búa í öðru landi. Þetta færði mér nýtt tungumál og ég tala reiprennandi ensku vegna þess.“

Var mikið rætt um stjórnmál við matborðið?

„Ég er ekki alin upp á mjög pólitísku heimili. Foreldrar mínir kynntust reyndar í Svíþjóð á jafnaðarárum Olofs Palme og pabbi var pólitískur í háskóla og hafði sterkar skoðanir, en þau voru aldrei virk í flokkum. Mér var aldrei beint í þessa átt, en þau hafa mjög sterk félagsleg gildi, sem mótaði mig mjög mikið. Það er ekki til snobb á heimili foreldra minna, ekkert yfirlæti og alltaf talað vel um alla. Það var aldrei eytt um efni fram og til dæmis var aldrei keyptur glænýr bíll á heimilið. Ég er auðvitað sú sem ég er vegna foreldra minna.“

Vandræðalegt að spila undir

Hvernig krakki varstu?

„Ég hef alltaf verið félagslynd en það kemur sumum á óvart að ég er ekki mikið í stórum hópum. Ég hef alltaf átt fáa góða vini en marga kunningja. Ég er ekki mikil partíkona; ég verð að viðurkenna það. Mér líður mjög vel heima hjá mér með mínu fólki.“

Kristrún átti mörg áhugamál og prófaði ýmsar íþróttir sem barn. Einnig lærði hún á píanó frá unga aldri.

„Ég var mjög samviskusöm, sem ég veit að fór í taugarnar á systur minni, en ég gerði alltaf það sem mér var sagt að gera,“ segir hún og brosir.

„Ég byrjaði fimm ára að læra á píanó og foreldrar mínir lögðu mikið upp úr tónlistarnáminu. Þau eru bæði mjög söngelsk og heima var sungið í öllum boðum og samkomum. Þetta þótti manninum mínum mjög skrítið þegar hann kom í fyrsta boðið heim til okkar. Ég hélt að það væri eðlilegasti hlutur í heimi að dreifa söngtextum í boðum. Það var alltaf sungið og pabbi lagði mikið upp úr því að ég gæti spilað undir. Mér fannst þetta auðvitað hræðilega vandræðalegt þegar ég var unglingur,“ segir hún kímin.

„Svo lærði ég líka á harmónikku, eins og alþjóð veit núna,“ segir hún, en nikkuna hefur hún mundað í beinni útsendingu.

„Ég spila enn á píanó en geri ekki eins mikið af því eins og ég myndi vilja, enda á ég lítil börn sem þurfa að fara snemma að sofa á kvöldin.“

Frá ólíkum menningarheimum

Kristrún segist alltaf hafa átt auðvelt með nám og aldrei þurftu foreldrarnir að fylgjast með heimanáminu eða reka á eftir henni með verkefnin.

„Ég var með rosalegan sjálfsaga og kannski stundum of mikinn sem barn. Ég tók námið mjög alvarlega og var hörð við sjálfa mig og lagði mikið á mig. Ég var það í raun alveg í gegnum allt nám þar til ég kláraði háskóla. Ég fékk auðvitað hvatningu frá foreldrum en þessi agi er sjálfsprottinn; það er bara í mínu eðli.“

Kristrún segir að unglingsárin hafi að sumu leyti verið óvenjuleg, en brennandi áhugi á tungumálum dró hana út fyrir landsteinana. Auk þess að læra ný tungumál, lærði hún að standa á eigin fótum. Og svo bankaði ástin upp á.

„Ég lét skrá mig í sumarbúðir í Danmörku þegar ég var í sjöunda bekk og fór þá tvö sumur í röð og hafði mjög gaman af því. Ég fékk það svo á heilann í gagnfræðaskóla að læra spænsku og sótti þá kvöldnámskeið með fullorðnum. Sumarið eftir tíunda bekk fór ég til Spánar þar sem ég bjó hjá spænskri konu í Baskahéraðinu. Ég hafði mikið fyrir þessu og vann fyrir þessu sjálf hjá 11-11 og á Landspítalanum og vildi sanna fyrir foreldrum mínum að ég gæti þetta. Ég fór tvö sumur í röð og tala ágætis spænsku í dag fyrir vikið,“ segir hún.

„Seinna sumarið kynntist ég strák frá Íran sem hafði svo flutt til Kanada. Við vorum í sambandi í nokkur ár, þegar ég var í MR, í eins konar fjarbúð. Þarna kom kannski upp „rebelið“ í mér,“ segir Kristrún og brosir.

Menntaskólaárin lituðust af þessu kærastuparasambandi að sögn Kristrúnar.

„Þriðja sumarið fór ég til hans til Valencia á Spáni þar sem hann bjó. Þar vann ég sem þjónn og í kjölfarið flutti ég til hans til Toronto og tók þá eina önn í MR utanskóla. Ég lagði ýmislegt á mig til að láta þetta ganga upp,“ segir hún og nefnir að foreldrar hennar hafi samþykkt ráðahaginn á meðan hún léti ekki námið sitja á hakanum. Námið segir hún hafa gengið vel, en viðurkennir hins vegar að samband við ungan mann frá allt öðru menningarsamfélagi hafi stundum tekið á.

„Þetta var nú ekki alltaf auðvelt get ég sagt þér. Þetta var góður maður sem mér þykir enn vænt um, en við komum frá svo ólíkum menningarheimum. Það var heilmikil lífsreynsla fyrir mig og þó að mömmu hafi líkað mjög vel við hann, hafði hún áhyggjur af því að missa mig úr landi. Ég var mjög sjálfstæð á þessum tíma og upplifði mig mjög fullorðna, þó ég hafi í raun verið barn. En það styrkti mig mikið að hafa þurft að standa svona snemma á eigin fótum.“

Hafði strax mjög skýra sýn

Uppgangur Kristrúnar var ævintýri líkastur og var hún orðin formaður Samfylkingarinnar árið 2022. Ári síðar var hún í skoðanakönnunum valin vinsælasti stjórnmálamaður landsins.

Kom þetta þér á óvart?

„Já, þetta kom mér á óvart. Ég hef alveg sjálfstraust og sinni alltaf vinnunni minni vel en ég hefði aldrei getað séð þetta fyrir. Ég fór inn í þetta með ástríðu fyrir stefnumálunum; efnahags- og velferðarmálunum og hef unnið mjög skipulega. Ég hafði strax mjög skýra sýn hvernig væri hægt að gera flokkinn að hefðbundnum jafnaðarmannaflokki, sem var sú pólitík sem mér hugnaðist og mér fannst vera sterkasti grunnurinn að betra samfélagi. Ég fór á þing með það fyrir augum að gefa mig alla í þetta og svo gerist það mér að óvörum í kosningunum 2021 að ég fæ mikla athygli og kem þá inn á þingið strax í ákveðinni stöðu,“ segir hún.

Kristrún segist hafa dottið inn í pólitík nánast fyrir tilviljun. mbl.is/Ásdís

„Svona eru tilviljanirnar fyndnar; það er kannski hægt að rekja þær aftur og segja, já það var þarna sem þetta gerðist. En aldrei hefði ég trúað því að ég sæti hérna og aldrei hefði ég trúað því að þetta gerðist svona hratt. Stundum er maður á réttum stað á réttum tíma; það myndast einhver glufa og maður stekkur inn.“

Stjórna ekki á heimilinu

Nú þegar Kristrún er forsætisráðherra Íslands bíða hennar ótal verkefni en hún er tilbúin í slaginn.

Finnið þið fyrir væntingum fólks til valkyrjanna?

„Já, og ég upplifi mikla ábyrgð; að skila einhverjum niðurstöðum. Nú er ég komin í annað verkefni sem er ríkisstjórn þriggja flokka. Ég er mjög verkefnamiðuð og er komin í forsætisráðuneytið fyrst og fremst til að vera verkstjóri okkar stefnuyfirlýsingar; ekki til að vera með hliðarverkefni eða vera á fínum eða flottum fundum. Kjarnahlutverkið hjá mér er að við komum velferðarmálum í gegn og komumst að niðurstöðu. Velferðarkerfið er hornsteinn íslensks samfélags og nú þarf að forgangsraða þessum kjarnaverkefnum sem liggja fyrir og skila af okkur niðurstöðum. En já, það er pressa en ég tek þessari áskorun. Ég á ekki að vera í þessari stöðu ef ég get ekki skilað niðurstöðu. Betra er að lofa minna og gera meira. Fólk verður að upplifa að við séum að vinna í þágu þess.“

Greinilegt er að Kristrúnar bíður stórt verkefni sem hún nú tekst óhrædd á við. Þegar vinnudegi lýkur tekur svo heimilislífið við með tilheyrandi steiktum fiski, að lesa fyrir háttinn og njóta samveru fjölskyldunnar.

„Í háskólanum kynntist ég manninum sem ég er gift í dag,“ segir hún, en eiginmaður hennar er Einar Bergur Ingvarsson og eiga þau tvær dætur, fimm og tveggja ára. Einar vinnur í dag hjá útgerðarfyrirtækinu Reyktal.

„Einar er stórkostlegur og minn allra besti vinur og ég elska hann alveg út af lífinu. Við erum svo heppin að hafa upplifað svo margt saman. Við kynntumst árið 2009 og höfum búið á Íslandi, í Bandaríkjunum og í Bretlandi. Við höfum fengið að ganga í gegnum svo margt saman og þroskast saman sem er svo dýrmætt og ekki sjálfgefið í samböndum. Hann er minn helsti stuðningsmaður og ein ástæða fyrir því að ég get sinnt þessu starfi í dag.“

Litlu stúlkurnar tvær átta sig sjálfsagt ekki á að mamma þeirra stjórni landinu.

„Ég er sko ekkert forsætisráðherra á mínu heimili; þar stjórna þær tvær til skiptis,“ segir hún og hlær.

Ítarlegt viðtal er við Kristrúnu Frostadóttur í Sunnudagsblaði Morgunblaðsins um helgina.